Οι κουρδικές δυνάμεις της Συρίας αλλάζουν την κατάσταση

Τον Δεκέμβριο του 2019, μόλις δύο μήνες αφότου ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, απέσυρε τις περισσότερες αμερικανικές δυνάμεις από την Συρία, πέρασα στην χώρα από το Ιράκ για την έβδομη επίσκεψή μου από τον Αύγουστο του 2017. Μια τουρκική επίθεση κατά των Κούρδων είχε επεκταθεί στην βορειοανατολική Συρία τον Οκτώβριο, κάνοντας μια περιοχή που ήταν ένα πείραμα δημοκρατικής αυτονομίας κατά την τελευταία μου επίσκεψη, τον Μάιο του 2019, ένα ανήσυχο συνονθύλευμα συγκρουόμενων κυριαρχικών δυνάμεων. Περίμενα να βρω σημάδια της τουρκικής παρουσίας παντού, μαζί με τα ρωσικά σημεία ελέγχου και εκείνα του συριακού καθεστώτος σε κάθε πέρασμα˙ ίσως οι ντόπιοι να ήταν κλεισμένοι στα σπίτια τους, περιμένοντας να δουν τι θα επέβαλαν οι μεγάλες δυνάμεις για το μέλλον τους.

Μαχητές των SDF στην Deir Al Zor, στην Συρία, τον Μάρτιο του 2019. Rodi Said / Reuters
-----------------------------------------------------------------

Εκείνο που βρήκα αντ’ αυτού ήταν ταυτόχρονα ενθαρρυντικό και αποκαρδιωτικό. Κάποιες σκηνές δυσκολίας ήταν ανεξίτηλες: Παιδιά, τα οποία εξαναγκάστηκαν [να φύγουν] από τα σπίτια τους λόγω της τουρκικής επίθεσης [2], τώρα κάθονταν έξω από το σχολείο σε παγωμένους, βιαστικά κατασκευασμένους καταυλισμούς, χωρίς παλτά και με τα μικρά γυμνά πόδια τους να εξέχουν από πλαστικά σανδάλια καλυμμένα με λάσπη από την αδιάκοπη βροχή. Αλλά επίσης εντυπωσιακή ήταν η σκληρά κερδισμένη σταθερότητα της περιοχής παρά τις βαθιές ουλές της. Οι κουρδικής ηγεσίας Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις, γνωστές ως SDF, έχουν κάνει μια ηρωική δουλειά για να κρατήσουν ενωμένη την βορειοανατολική περιφέρεια, παρέχοντας κάποια ασφάλεια στους πληγωμένους ανθρώπους της περιοχής υπό συνθήκες που θα αποτελούσαν δοκιμασία για τα περισσότερα εθνικά κράτη, και να στηρίξουν το πρότυπο διακυβέρνησης που προηγουμένως είχε καθιερωθεί σε αξιοσημείωτο βαθμό.

Όμως η Συρία χρειάζεται τώρα μια πολιτική συμφωνία περισσότερο από ποτέ. Οι SDF δεν μπορούν να συνεχίσουν να κρατούν άμυνα, να ανοικοδομούν τις κατεστραμμένες πόλεις, να επαναπορροφούν εκτοπισμένους και να αντιστέκονται στις εισβολές από την Τουρκία και από το Ισλαμικό Κράτος, γνωστό ως ISIS, χωρίς [να απολαμβάνουν] ισχυρές και αξιόπιστες δεσμεύσεις από τις εξωτερικές δυνάμεις που κρατούν στα χέρια τους τη μοίρα της χώρας, συμπεριλαμβανομένης μιας σοβαρής προσπάθειας διαμεσολάβησης για την διεξαγωγή συνομιλιών μεταξύ της Τουρκίας και των Κούρδων [3]. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ρωσία και άλλοι εξωτερικοί παράγοντες, όλοι επωφελούνται από την σταθερότητα που φέρνουν οι SDF στην βορειοανατολική Συρία, και θα πρέπει να αποκτήσουν ένα ενδιαφέρον για την εξασφάλιση του μέλλοντος της περιοχής.

ΜΙΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

Μια επισφαλής αλλά αποτελεσματική κανονικότητα έχει επικρατήσει σε μέρη της βορειοανατολικής Συρίας που ήταν αρκετά τυχερά νε έχουν μείνει έξω από την ακτίνα της τουρκικής επίθεσης. Όταν επισκέφθηκα αυτές τις περιοχές τον Δεκέμβριο, οι Ηνωμένες Πολιτείες διεξήγαγαν και πάλι κοινές επιχειρήσεις με τις SDF κατά του ISIS. Οι πόλεις από την Qamishli έως την Hasakah διοικούνταν σε μεγάλο βαθμό όπως και πριν από την τουρκική επίθεση, και οι SDF [4] ήταν υπεύθυνες για όλα τα σημεία ελέγχου τους. Η εξουσία των SDF έχει αποδειχθεί εξαιρετικά ανθεκτική, παρά την ιδιότητά τους ως μη κρατικού δρώντα σε μια περιοχή όπου μεγάλες δυνάμεις μετατοπίζουν τα τεκτονικά επίπεδα προς κάθε κατεύθυνση.

Ο βόμβος της συνηθισμένης ζωής είναι καθησυχαστικός εν μέσω των ακόμα μη καθαρισμένων συντριμμιών της εκστρατείας του 2017 για το ξερίζωμα του ISIS από την αυτο-ανακηρυγμένη πρωτεύουσά του. Στην Raqqa, μια καινούργια καφετέρια έχει θέα στην πλατεία Naim, πρόσφατα ανακαινισμένη. Αυτός είναι ο τόπος στον οποίο το ISIS συνήθιζε να αποκεφαλίζει ανθρώπους. Τώρα οι οικογένειες τσιμπολογούν τηγανιτές πατάτες, ενώ ομάδες ανδρών πίνουν φλιτζάνια καφέ και καπνίζουν shisha. Η πόλη βουίζει από γεννήτριες [ηλεκτρικού ρεύματος], και οι άνθρωποι με τους οποίους μίλησα ανησυχούσαν κυρίως για την ασφάλεια και την καταρρέουσα αξία της συριακής λίρας. Παρακολούθησα τα παιδιά να παίζουν έναν έντονο αγώνα ποδοσφαίρου στα ερείπια ενός βομβαρδισμένου κτιρίου. Σε ένα λαμπερό, πρόσφατα ανακαινισμένο εστιατόριο, πλήθος παρευρισκομένων ανέμεναν ανυπόμονα τις λευκές πλαστικές σακούλες που περιείχαν το μεσημεριανό τους -αχνιστές φημισμένες πίτσες της Raqqa, με και χωρίς κρέας. Τα σημεία ελέγχου εδώ, επίσης, έμοιαζαν πάρα πολύ με εκείνα που υπήρχαν πέρυσι και πρόπερσι.

Αλλά από κάτω [από την επιφάνεια], η αλλαγή είναι βαθιά. Πριν από έναν χρόνο, οι δυνάμεις των SDF ήλεγχαν την περιοχή, υποστηριζόμενες από μια μικρή, σχεδόν αόρατη παρουσία των ΗΠΑ. Κατά την επίσκεψη αυτή, στην διάρκεια μόλις λίγων ωρών οδήγησης μεταξύ Hasakah και Ain Issa, είδα φάλαγγες οχημάτων στις οποίες ανέμιζαν σημαίες ρωσικές, αμερικανικές και τους συριακού καθεστώτος. Αυτό που ήταν η αμερικανική βάση στην Ain Issa τώρα έχει την ρωσική σημαία. Και ο καλύτερος δρόμος μεταξύ Hasakah και Kobani έχει καταστεί άχρηστος εξαιτίας των ανησυχιών ασφαλείας μετά την στρατιωτική επίθεση της Τουρκίας [5], αναγκάζοντας τους Σύρους να κάνουν μια τουλάχιστον τριών ωρών, κακοστρωμένη παράκαμψη. Φορτηγά παρατάσσονταν για να περάσουν τον ανώμαλο και βλογιοκομμένο δρόμο.