Το λυκόφως της οικονομικής αυτοκρατορίας της Αμερικής | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το λυκόφως της οικονομικής αυτοκρατορίας της Αμερικής

Το οικονομικό bullying της Ουάσινγκτον θα διαβρώσει την ισχύ της

Όπως και η Αθήνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους δημιούργησαν ένα κοινόχρηστο ταμείο: Το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και τις πολύπλοκες θεσμικές ρυθμίσεις που το υποστηρίζουν. Μεταξύ αυτών είναι το δίκτυο χρηματοοικονομικών μηνυμάτων SWIFT, το δολαριακό σύστημα εκκαθάρισης και η προθυμία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ να παρέχει διεθνή ρευστότητα σε περιόδους κρίσης. Όλες αυτές μαζί οι ρυθμίσεις επιτρέπουν στα κράτη να διαχειρίζονται τον πλούτο τους με πρωτοφανή επίπεδα συντονισμού και ασφάλειας. Όπως και η Αθήνα στην Συμμαχία της Δήλου, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν οι πρώτες μεταξύ ίσων, αποκομίζοντας τεράστια οφέλη από τον κεντρικό ρόλο τους στην παγκόσμια χρηματοδότηση και από την υπεροχή του δολαρίου. Άλλες χώρες, επίσης, έχουν επωφεληθεί, συμπεριλαμβανομένων των 250 κρατών και κυβερνητικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που εμπιστεύονται την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ για να κρατά τα χρήματά τους ασφαλή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν παράσχει αγαθά για το γενικό καλό, συμπεριλαμβανομένων ενός σταθερού συστήματος εκκαθαρίσεων για τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές και των έκτακτων γραμμών swap (ανταλλαγής) που η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ δημιούργησε μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση, επιτρέποντας στις ξένες κεντρικές τράπεζες να παρέχουν δολάρια στα αποδυναμωμένα εθνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματά τους.

Την τελευταία δεκαετία, ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι όλο και περισσότερο πρόθυμες να χρησιμοποιήσουν την τεράστια δύναμή τους στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα για τους δικούς τους στόχους. Η Ουάσιγκτον δεν προσπαθεί πλέον να εξαναγκάσει τους αντιπάλους της περιορίζοντας απλώς την πρόσβαση στις επιχειρήσεις και στις αγορές των ΗΠΑ˙ αντίθετα, συχνά επιβάλλει λεγόμενες δευτερεύουσες κυρώσεις, οι οποίες αποτρέπουν την πρόσβαση στο ίδιο το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι διεθνείς τράπεζες δεν μπορούν να κάνουν την δουλειά τους χωρίς πρόσβαση στο δολαριακό σύστημα εκκαθάρισης, το οποίο ελέγχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Ως εκ τούτου, φοβούνται να δυσαρεστήσουν τις ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ, οι οποίες μπορούν να τους επιβάλουν πρόστιμα ύψους δισεκατομμυρίων δολαρίων ή ουσιαστικά να τις κλείσουν. Αυτό επέτρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες να ασκήσουν πιέσεις σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο ώστε να λειτουργήσουν ως πληρεξούσιοι οι οποίοι θα αρνηθούν να ασχοληθούν με άτομα, επιχειρήσεις ή ακόμη και κράτη που έχουν οριστεί από τις κυρώσεις των ΗΠΑ. Το να οπλοποιείται η παγκόσμια χρηματοδότηση με αυτόν τον τρόπο έχει γίνει το εργαλείο που επέλεξε η κυβέρνηση των ΗΠΑ για την επιδίωξη τόσο διαφορετικών στόχων όσο η μη διάδοση [των πυρηνικών], τα ανθρώπινα δικαιώματα και η αλλαγή καθεστώτος. Αντίπαλοι όπως το Ιράν είδαν τις οικονομίες τους να σακατεύονται. Ωστόσο, ακόμη και ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που έγιναν αντιληπτές ότι έχουν αψηφήσει τις αμερικανικές κυρώσεις έπρεπε να πληρώσουν δισεκατομμύρια δολάρια σε κυρώσεις στις Αρχές των ΗΠΑ για να αποφύγουν να γίνουν παρίες στην παγκόσμια οικονομία, [παρίες] τους οποίους δεν πρέπει να αγγίζει κανείς.

Στα πρώτα στάδια της οικοδόμησης αυτής της οικονομικής αυτοκρατορίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες τουλάχιστον έκαναν διαβουλεύσεις με τους συμμάχους τους και τους έδιναν την ευκαιρία να μιλήσουν εναντίον μέτρων που επηρέαζαν τις επιχειρήσεις τους. Ωστόσο, υπό την διοίκηση του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, η Ουάσινγκτον ήταν απρόθυμη ακόμα και να υποκριθεί ότι θα σεβαστεί τους συμμάχους, οι οποίοι δεν λαμβάνουν καμιά προειδοποίηση για τις προσεχείς κυρώσεις που θα μπορούσαν να βλάψουν τις εταιρείες τους ή να καταστρέψουν τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής τους. Σε έναν αυξανόμενο αριθμό περιπτώσεων, οι σύμμαχοι των ΗΠΑ είναι στην πραγματικότητα τα αντικείμενα του οικονομικού εξαναγκασμού από τις ΗΠΑ. Αμερικανοί υψηλοί αξιωματούχοι, για παράδειγμα, προειδοποίησαν συμμάχους των ΗΠΑ στην Ευρώπη ότι ενδέχεται να αντιμετωπίσουν δευτερεύουσες κυρώσεις εάν προσπαθήσουν να διασώσουν την πυρηνική συμφωνία του 2015 με το Ιράν.

Τώρα, η διοίκηση του Trump χρησιμοποιεί την ίδια τακτική για να κρατήσει την όμηρο την οικονομία του Ιράκ. Σε περίπτωση που η Βαγδάτη αναγκάσει τα στρατεύματα των ΗΠΑ να αποσυρθούν, ο Τραμπ προειδοποίησε ότι η Ουάσινγκτον θα αντιδράσει με «κυρώσεις όπως δεν έχουν ξαναδεί ποτέ πριν. Θα κάνει τις κυρώσεις κατά του Ιράν να φαίνονται κάπως ήπιες». Ένας υποτιθέμενος σύμμαχος μετατρέπεται ξεκάθαρα σε υποτελή.

Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ

Η κυβέρνηση Trump πιστεύει ότι χώρες όπως το Ιράκ δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να καμφθούν υπό την θέλησή τους: Ο πολύ σημαντικός ρόλος του δολαρίου σημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ισχυρές, ενώ οι άλλοι είναι αδύναμοι. Φυσικά, οι αδύναμοι θα διαμαρτύρονται -αυτό κάνουν πάντα- αλλά οι διαμαρτυρίες των ανίσχυρων είναι άσχετες.

Ωστόσο, η αλαζονική πίστη της Ουάσιγκτον στο αναπόφευκτο της ισχύος της μπορεί να καταλήξει στην δημιουργία των συνθηκών για να καταρρεύσει αυτή η ισχύς. Πολλές από τις οικονομικές και πολιτικές επιρροές των Ηνωμένων Πολιτειών στηρίζονται στην εμπιστοσύνη των ξένων κρατών και επιχειρήσεων στην παγκόσμια οικονομική δομή στην οποία [οι ΗΠΑ] κυριαρχούν. Εάν η χώρα ξεκάθαρα δεν διαχειρίζεται αυτό το σύστημα προς το συμφέρον όλων των εθνών και αντ' αυτού το χρησιμοποιεί ως απλό εργαλείο εξαναγκασμού, η επιρροή της θα παρακμάσει.