Μια νέα πυρηνική συμφωνία δεν θα ασφαλίσει τη Μέση Ανατολή

Ο κύριος αντίπαλος του Ιράν, [9] η Σαουδική Αραβία, αντιτίθεται στην ένταξη του Ιράν σε μια περιφερειακή τάξη. Το Ριάντ επέμεινε από καιρό στο γεγονός ότι το Ιράν δεν έχει νόμιμο συμφέρον -και επομένως καμιά δουλειά- στην Αραβική Μέση Ανατολή. Έχει την ίδια άποψη για την Τουρκία. Η Τεχεράνη απορρίπτει αυτήν την εξαίρεση. Και τούτες τις μέρες, οι ρωγμές που διατρέχουν το αραβικό μπλοκ όπως το οραματίζεται η Σαουδική κοσμοθεωρία, αντιστρατεύονται τα συμπεράσματα του βασιλείου.

Το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου [10] (Gulf Cooperation Council, GCC), του οποίου η Σαουδική Αραβία ηγείται ως το περιφερειακό προπύργιο εναντίον του Ιράν, είναι τώρα βαθιά διχασμένο ως προς την άποψή του για την ασφάλεια της περιοχής. Υπό την Σαουδική κηδεμονία, το 2017 πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής μπλόκαραν το Κατάρ, εν μέρει λόγω της αντιληπτής εγγύτητας της Ντόχα με την Τεχεράνη. Ως αποτέλεσμα, το Κατάρ θεωρεί το Ιράν ως απαραίτητο αντίβαρο στην Σαουδική Αραβία, και την Τουρκία ως αντίβαρο και για τους δύο. Το Κουβέιτ και το Ομάν μοιράζονται τις ανησυχίες του Κατάρ για τον δεσποτικό ρόλο της Σαουδικής Αραβίας στην περιοχή και τώρα υποστηρίζουν την δέσμευση με το Ιράν ως αντιστάθμισμα της Σαουδικής ηγεμονίας. Ως εκ τούτου, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα δυσκολευτούν να ενοποιήσουν το GCC ενάντια στο Ιράν, πόσω μάλλον να το επεκτείνουν σε ένα «Αραβικό ΝΑΤΟ» με το να προσθέσουν την Αίγυπτο και την Ιορδανία, όπως είπε η Ουάσινγκτον ότι σκοπεύει να κάνει. Αντί να ενισχύσουν ένα αραβικό μπλοκ, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να υιοθετήσουν έναν ορισμό της Μέσης Ανατολής που να μην αποκλείει το Ιράν και την Τουρκία.

ΕΤΟΙΜΟΙ ΜΕΣΟΛΑΒΗΤΕΣ

Το Ιράν βλέπει μια ευκαιρία στην αραβική διχόνοια. Η Τεχεράνη, αφού εξέθεσε τα όρια της δέσμευσης των Ηνωμένων Πολιτειών στη Μέση Ανατολή και επέδειξε την δική της ικανότητα να αποσταθεροποιήσει την περιοχή, προσφέρει σήμερα μια διπλωματική πρωτοβουλία για τη μείωση των εντάσεων μέσω συλλογικών μέτρων ασφαλείας. Το Ιράν πρότεινε να αναλάβουν τα Ηνωμένα Έθνη την ηγεσία, χρησιμοποιώντας το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας που σήμανε το τέλος του πολέμου Ιράν-Ιράκ ως ένα πλαίσιο, και να συνεργαστεί με τις περιφερειακές κυβερνήσεις για να καταλήξει σε ένα αμοιβαία αποδεκτό σχέδιο.

Ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ρουχανί κάνει εδώ και αρκετούς μήνες τέτοια ανοίγματα [11]. Τον Σεπτέμβριο ανακοίνωσε ένα σχέδιο το οποίο ονόμασε Hormuz Peace Endeavour ως ένα πρώτο βήμα προς την συλλογική ασφάλεια στον Περσικό Κόλπο, και έστειλε επίσημες επιστολές στους ηγέτες των χωρών του Περσικού Κόλπου, καλώντας τους να στηρίξουν την πρωτοβουλία. Επίσης, προσέφερε συμφωνίες μη επίθεσης στις μοναρχίες του Περσικού Κόλπου και έδωσε στους Χούθι της Υεμένης το πράσινο φως για την διεξαγωγή ειρηνευτικών συνομιλιών με την Σαουδική Αραβία.

Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, βλέπει μια παρόμοια ευκαιρία να διαμορφώσει την αρχιτεκτονική ασφάλειας της Μέσης Ανατολής [12]. Ανυπόμονος να επεκτείνει το αποτύπωμα της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή και να γεμίσει το διπλωματικό κενό που άφησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Πούτιν έχει προσφερθεί να μεσολαβήσει σε περιφερειακές συνομιλίες με αποκορύφωμα μια συμφωνία ασφαλείας. Το Ιράν συμμετέχει ήδη σε τέτοιες υπό ρωσική ηγεσία διευθετήσεις για τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία. Ως η μόνη εξωτερική δύναμη με θερμές σχέσεις με όλες τις χώρες του Περσικού Κόλπου, η Ρωσία μπορεί να χρησιμεύσει ως ο διπλωματικός ενδιάμεσος για το Ιράν και τους Άραβες γείτονές του, θεσμοθετώντας έτσι τον ρόλο της Ρωσίας στην περιοχή -κάτι που ο Πούτιν ήθελε επί πολύ καιρό.

Ο Χασάν Ρουχανί, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο Σότσι, στην Ρωσία, τον Φεβρουάριο του 2019. Valeriy Melnikov Xinhua / eyevine / Redux
----------------------------------------------------------------

Οι περιφερειακοί δρώντες έχουν ήδη λάβει από μόνοι τους προσωρινά μέτρα για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και την επίλυση συγκρούσεων. Ανώτεροι Εμιρατινοί και Ιρανοί αξιωματούχοι ξεκίνησαν συνομιλίες το περασμένο καλοκαίρι με στόχο τη μείωση των εντάσεων. Το Κουβέιτ διαμεσολαβεί μεταξύ του Κατάρ και της Σαουδικής Αραβίας, ενώ το Ομάν [13] διευκολύνει τις συνομιλίες μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Χούθι. Αυτά τα βήματα είναι μετριοπαθή, αλλά εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν πρόοδο σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν, όταν δεν υπήρξαν περιφερειακές διπλωματικές προσπάθειες για την επίλυση οποιωνδήποτε από αυτές τις συγκρούσεις.

Μια περιφερειακή ρύθμιση ασφαλείας για τη Μέση Ανατολή εξακολουθεί να απέχει πολύ. Αλλά βραχυπρόθεσμα, ακόμη και πριν αρχίσουν στα σοβαρά οι διαπραγματεύσεις για μια τέτοια συμφωνία, η περιοχή κερδίζει πολλά από τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και τις συνομιλίες, επίσημες ή ανεπίσημες, διμερείς ή πολυμερείς. Ως βάση για την συλλογική ασφάλεια, τα κράτη της Μέσης Ανατολής είναι απίθανο να συσπειρωθούν γύρω από μια κοινή απειλή, αλλά θα μπορούσαν να συμφωνήσουν σε ορισμένες αρχές. Η αξία από την οποία πρέπει να ξεκινήσουμε, όπως πρότεινε ο εμίρης του Κουβέιτ, θα πρέπει να είναι η μη επιθετικότητα και η μη παρέμβαση [14] του ενός στις εσωτερικές υποθέσεις του άλλου. Κάθε κυβέρνηση της περιφέρειας βλέπει την εξωτερική επιθετικότητα και την πολιτική παρέμβαση ως απειλές για την εθνική ασφάλεια -ακόμη και το Ιράν, το οποίο έχει κατηγορήσει τους εξωτερικούς δρώντες ότι προκαλούν τις διαδηλώσεις που πρόσφατα έπληξαν την χώρα.