Μια νέα πυρηνική συμφωνία δεν θα ασφαλίσει τη Μέση Ανατολή | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Μια νέα πυρηνική συμφωνία δεν θα ασφαλίσει τη Μέση Ανατολή

Αλλά θα μπορούσε η περιφερειακή συνεργασία, και η Ουάσινγκτον θα έπρεπε να την υποστηρίξει

Από την συμφωνία για κοινές αξίες, οι κυβερνήσεις της περιοχής θα μπορούσαν να οικοδομήσουν [με στόχο] συμφωνίες για θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως η διαχείριση περιβαλλοντικών κρίσεων, η οικονομική συνεργασία, οι σχέσεις μεταξύ λαών και η θαλάσσια και ενεργειακή ασφάλεια. Μέσω διμερών και πολυμερών συμφώνων, τα μέρη της περιοχής θα μπορούσαν να διατυπώσουν τα μέσα για την επίλυση των διαφορών, να ορίσουν τα όρια στα οποία πρέπει να εμμένουν όλα τα κράτη στο όνομα της συλλογικής ασφάλειας, και να δημιουργήσουν θεσμούς που θα έθεταν σε εφαρμογή αυτούς τους νέους μηχανισμούς.

ΕΝΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ

Η Ουάσιγκτον μπορεί να είναι σκεπτικιστική, με κάποια λογική, για τις προοπτικές της συλλογικής ασφάλειας στη Μέση Ανατολή. Αλλά δεν πρέπει να σταθεί εμπόδιο σε αυτόν τον φιλόδοξο δρόμο. Αντίθετα, καθώς αυξάνονται οι εντάσεις και κλονίζεται η δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών, η Ουάσινγκτον θα πρέπει να ενθαρρύνει την περιοχή να ενεργεί όπως οι αντίστοιχές της σε άλλα μέρη του κόσμου και να εργάζεται για την βελτίωση της περιφερειακής ασφάλειάς της από μόνη της. Και αντί να προσπαθούν να υποστηρίξουν κάποιο συγκεκριμένο αποτέλεσμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να αναγνωρίσουν τα οφέλη της διαδικασίας. Σίγουρα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα καλωσόριζαν τα σύμφωνα μη επίθεσης και τις υποσχέσεις μη παρέμβασης μεταξύ του Ιράν και των γειτόνων του. Αν το Ιράν ακολουθήσει τις δεσμεύσεις αυτές, το βάρος των Ηνωμένων Πολιτειών για την ασφάλεια στην περιοχή δεν θα εξαφανιστεί, αλλά θα μειωθεί.

Το ότι το Ιράν και οι γείτονές του μπορούν να φθάσουν και να τιμήσουν τέτοιες συμφωνίες δεν είναι αδιανόητο. Το 1995, το Ιράν και η Σαουδική Αραβία σφυρηλάτησαν ένα διμερές σύμφωνο ασφάλειας που καλύπτει την οικονομική συνεργασία και την περιφερειακή ασφάλεια, μεταξύ άλλων θεμάτων. Η συμφωνία αυτή βελτίωσε την ασφάλεια του Περσικού Κόλπου για δέκα χρόνια. Το 2015, το Ιράν υπέγραψε την πυρηνική συμφωνία με έξι παγκόσμιες δυνάμεις. Πολλοί στο οικοδόμημα της εξωτερικής πολιτικής στην Ουάσιγκτον προειδοποίησαν ότι το Ιράν δεν θα συμμορφωθεί με τους όρους της. Αλλά το Ιράν τήρησε την συμφωνία, και μόνο το 2019, δύο χρόνια μετά την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από την συμφωνία, το Ιράν άρχισε να απομακρύνεται από την πλήρη συμμόρφωση.

Εάν οι χώρες του Περσικού Κόλπου σημειώσουν όντως πρόοδο προς την συλλογική ασφάλειά τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα πρέπει να θεωρούν αυτές τις βελτιώσεις ως δικαιολογία για να αποχωρήσουν από την περιοχή. Αντιθέτως: Μια πιο σταθερή περιοχή θα απαιτήσει λιγότερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθιστώντας την δέσμευσή τους πιο βιώσιμη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να συνεχίσουν να στηρίζουν την ασφάλεια των συμμάχων τους, διατηρώντας έτσι την ισορροπία ισχύος της περιοχής και ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των δρώντων της στην επιδίωξη περιφερειακών ρυθμίσεων ασφαλείας.

Για ένα επιτυχημένο παράδειγμα μιας τέτοιας διαδικασίας, οι ηγέτες των ΗΠΑ. δεν πρέπει να κοιτάξουν πέρα από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (Organization for Security and Cooperation in Europe, OSCE). Η οργάνωση αυτή ξεκίνησε με επαφές χαμηλού επιπέδου και με μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των ευρωπαϊκών εθνών, τα οποία κάλυπταν ένα ιδεολογικό χάσμα. Με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι μετριοπαθείς προσπάθειες εξελίχθηκαν σε διμερείς και πολυμερείς διαπραγματεύσεις, στην συνέχεια σε ευρείες συμφωνίες επί διακριτών ζητημάτων και, τέλος, σε ένα πλήρως ανεπτυγμένο ευρωπαϊκό θεσμικό όργανο ασφάλειας. Η Μέση Ανατολή μπορεί μόνο να επωφεληθεί από το να προσπαθήσει μια παρόμοια διαδικασία.

Ο Ομπάμα αντιλήφθηκε ότι εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες επιθυμούσαν να κάνουν λιγότερα στη Μέση Ανατολή, έπρεπε να ενθαρρύνουν τους περιφερειακούς παράγοντες να συνεργαστούν και να επενδύσουν στην κοινή ασφάλεια. Η σοφία αυτού του οράματος είναι πλέον αναμφισβήτητη. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα ήταν καλό να αναγνωρίσουν την ανάγκη για μια τέτοια προσπάθεια και να την υποστηρίξουν. Η εναλλακτική λύση είναι το μεγαλύτερο χάος και ο αέναος πόλεμος.

Copyright © 2020 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2020-02-07/new-nuc...