Το διογκούμενο κράτος παρακολουθήσεων της Ινδίας

Τον Δεκέμβριο του 2019, καθώς οι διαδηλώσεις εναντίον ενός αμφισβητούμενου νέου νόμου περί ιθαγένειας σάρωναν την Ινδία, τρία περιστατικά σε διάφορα μέρη της χώρας αποκάλυψαν τις αυξανόμενες κρατικές δυνάμεις επιτήρησης. Στο Δελχί, οι αστυνομικοί χρησιμοποίησαν συσκευές αναγνώρισης προσώπου για να ελέγξουν άτομα που εισέρχονταν σε έναν τόπο διαδηλώσεων. Στην [πόλη] Chennai, drones επιτήρησης έκαναν κύκλους [1] πάνω από μια πορεία διαμαρτυρίας. Και στην Χαϊντεραμπάντ, η αστυνομία σταμάτησε [2] έναν πεζό και του πήρε δακτυλικά αποτυπώματα για να ελέγξει «προηγούμενη εγκληματική δραστηριότητα».

Γυναίκες στην ουρά για να εγγραφούν για το εθνικό δελτίο ταυτότητας στο ερημικό ινδικό κρατίδιο Rajasthan, τον Φεβρουάριο του 2013. Mansi Thapliya / Reuters
------------------------------------------------------------------------

Ενώ η τεχνολογία επιτήρησης (surveillance technology) έχει πολλαπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία στην Ινδία, οι θεσμικές και νομικές διασφαλίσεις δεν έχουν ακολουθήσει τον ίδιο ρυθμό. Το ινδικό κοινοβούλιο δεν έχει ακόμη θεσπίσει νόμο για την προστασία των δεδομένων και τα δικαστήρια δεν κατάφεραν να αντιμετωπίσουν επαρκώς τις ηθικές και συνταγματικές προκλήσεις που δημιουργούν οι επεμβατικές νέες τεχνολογίες. Το ινδικό κοινό, από την πλευρά του, έχει σε μεγάλο βαθμό αγνοήσει την σταθερή πορεία του κράτους επιτήρησης, το οποίο τώρα συλλέγει τεράστια ποσά δεδομένων [δρώντας] σε νομικό και δικαστικό κενό -και μερικές φορές σε ανοιχτή περιφρόνηση του νόμου και των δικαστικών αποφάσεων.

Ο βόρειος γείτονας της Ινδίας, η Κίνα, εμφανίζεται στα μεγάλα διεθνή μέσα ενημέρωσης ως ένα Οργουελιανό κράτος, με την επέκταση της χρήσης της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου και τις επεμβατικές πρακτικές της στην συλλογή δεδομένων. Αντίθετα, η Ινδία χαρακτηρίζεται συχνά ως χαοτική δημοκρατία, με την κυβέρνησή της να είναι πολύ πιο αδύναμη και λιγότερο ικανή από την τελειοποιημένη απολυταρχία στο Πεκίνο. Αυτή η εικόνα διαστρεβλώνει την μεταβαλλόμενη πραγματικότητα στην Ινδία, όπου η υιοθέτηση από την κυβέρνηση των ισχυρών νέων τεχνολογιών παρακολούθησης απειλεί όλο και περισσότερο τα δικαιώματα των πολιτών της.

ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ DATABASE

Τα τελευταία χρόνια, οι αστυνομικές Αρχές άρχισαν να παίρνουν τακτικά τα δακτυλικά αποτυπώματα και χρησιμοποιούν συσκευές αναγνώρισης προσώπου για άτομα που θεωρούνται «ύποπτα» -κατά κανόνα χωρίς να υπάρχουν ενδείξεις αδικοπραξίας- σε δράσεις ευρείας «σάρωσης και ελέγχου» [3] που συχνά στοχεύουν στις φτωχές γειτονιές πυκνοκατοικημένες από Μουσουλμάνους και μετανάστες από την Βόρεια Ινδία. Ο διευθύνων σύμβουλος μιας ινδικής εταιρίας λογισμικού αναγνώρισης προσώπου που ονομάζεται FaceTagr έκανε τον διάχυτο χαρακτήρα μιας τέτοιας επιτήρησης σαφώς ξεκάθαρο όταν υπερηφανεύθηκε [4] ότι η νέα τεχνολογία της εταιρείας του θα επιτρέψει στην αστυνομία να φωτογραφίζει όποιον φαίνεται ύποπτος και να ελέγχει την εικόνα μέσω μιας βάσης δεδομένων εγκληματιών. Πράγματι, η αστυνομία χρησιμοποίησε το FaceTagr ακριβώς έτσι για να ελέγξει άτομα σε ένα δημοφιλές φεστιβάλ. Αυτός ο έλεγχος σαν «δίχτυ ψαρέματος» (“dragnet”) αποτελεί καταφανή παραβίαση των δικαιωμάτων ιδιωτικού απορρήτου, καθώς ουσιαστικά αντιμετωπίζει κάθε άτομο ως δυνητικά ύποπτο, υποκείμενο σε μια ατελείωτα συνεχιζόμενη έρευνα. Η σήψη, ωστόσο, ξεκινά από την κορυφή: Οι δραστηριότητες επιτήρησης των υπηρεσιών ασφαλείας της Ινδίας εξαιρούνται [5] από τη νομοθετική εποπτεία.

Ο πρωθυπουργός Narendra Modi και η κυβέρνησή του έχουν προσελκύσει κριτική για την θέσπιση πολιτικών που απειλούν τα πολιτικά δικαιώματα και υπονομεύουν την συνταγματική τάξη, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης των αντιτρομοκρατικών νόμων της Ινδίας, το 2019, που επικαλύπτουν επικίνδυνα το κυβερνητικό πεδίο δράσης για την καταπολέμηση της «τρομοκρατίας». Αλλά η τάση για εντατική χρήση των τεχνολογιών επιτήρησης προηγείται της σημερινής κυβέρνησης. Οι ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων των παρακολουθούμενων τηλεπικοινωνιών, ειδικότερα, άρχισαν να πολλαπλασιάζονται μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις του 2008 στην Βομβάη που σκότωσαν 165 άτομα. Ανάμεσα σε αυτές τις βάσεων δεδομένων η βασικότερη είναι το Κεντρικό Σύστημα Παρακολούθησης [6] (Central Monitoring System, CMS), ένα σύστημα παρακολούθησης τηλεφώνων που «αυτοματοποιεί» [7] την υποκλοπή [των επικοινωνιών] των υπόπτων για αδικήματα, αντικαθιστώντας την παρωχημένη χειροκίνητη παρακολούθηση.

Από την έναρξή του, οι Αρχές έχουν κρατήσει την λειτουργία του CMS σε μυστικότητα. Όμως, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο ισχύων νόμος ασκεί ελάχιστο έλεγχο στις αιτήσεις τηλεφωνικής παρακολούθησης, η συγκέντρωση της αρχιτεκτονικής παρακολούθησης στο CMS ανησύχησε [8] πολλούς νομικούς παρατηρητές και ακτιβιστές. Το ίδιο ισχύει και για το σχέδιο [9] για την εισαγωγή ενός πολύ πιο παρεμβατικού συστήματος επιτήρησης που ονομάζεται Netra, το οποίο θα συλλαμβάνει αυτόματα την φωνητική κίνηση του Διαδικτύου μέσω του Skype και άλλων ηλεκτρονικών πλατφορμών, μέσω της χρήσης προκαθορισμένων φίλτρων που θα συλλαμβάνουν λέξεις όπως «βόμβα», «έκρηξη», ή «σκοτώστε». Όπως και με το CMS, η ινδική κυβέρνηση έχει αποκαλύψει λίγα πράγματα σχετικά με την λειτουργία του Netra -δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό χρησιμοποιούνται αυτά τα συστήματα. Αν και αμφότερα το CMS και το Netra υποτίθεται ότι είναι ανεξάρτητα συστήματα επιτήρησης, η κυβέρνηση έχει αρχίσει να δημιουργεί ένα πιο συγκεντρωτικό δίκτυο των επιχειρήσεων πληροφοριών της Ινδίας, δημιουργώντας ένα εθνικό δίκτυο πληροφοριών μέσα σε διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες και ένα σύστημα εντοπισμού εγκληματιών που επιδιώκει να συνδέσει όλα τα αστυνομικά τμήματα της Ινδίας σε μια «εθνική βάση δεδομένων εγκληματιών».