Μπορούν οι μεσαίες δυνάμεις να βγάλουν τον κόσμο από την πανδημία;

Η υπερμεγέθης επιρροή των μεσαίων δυνάμεων στην τρέχουσα κρίση είναι εν μέρει συνάρτηση των κορυφαίων υγειονομικών θεσμών τους. Η βρετανική Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου (London School of Hygiene and Tropical Medicine) εξακολουθεί να είναι ίσως η καλύτερη σχολή επιδημιολογίας στον κόσμο. Το Wellcome Trust, που εδρεύει επίσης στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι η παλαιότερη και παγκοσμίως δεύτερη μεγαλύτερη φιλανθρωπική οργάνωση για την υγεία, με μια βαθιά δεξαμενή συνεργασιών και αξιοπιστίας. Το Τμήμα Διεθνούς Ανάπτυξης (Department for International Development ) του Ηνωμένου Βασιλείου αναγνωρίζεται ευρέως ως ο πιο αποτελεσματικός οργανισμός ανάπτυξης στον κόσμο. Και η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιαπωνία και η Ελβετία φιλοξενούν μερικές από τις πιο καινοτόμες φαρμακευτικές εταιρείες στον κόσμο. Αυτά τα ιδρύματα και οι εταιρείες επέτρεψαν στις μεσαίες δυνάμεις να συμβάλλουν και ακόμη και να ηγηθούν στο κυνήγι για θεραπείες και εμβόλια˙ να καταστήσουν τελικά αυτές τις θεραπείες και τα εμβόλια διαθέσιμα σε χώρες σε όλο τον κόσμο˙ και να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να ενισχύσουν τις δικές τους απαντήσεις στον κορωνοϊό –όλα απαραίτητα εάν ο κόσμος θέλει να αποφύγει μελλοντικά κύματα επαναμόλυνσης.

Και μετά υπάρχει η δύναμη του παραδείγματος. Μεταξύ των χωρών που έχουν πραγματοποιήσει τις πιο αποτελεσματικές εγχώριες αντιδράσεις στην πανδημία είναι μια σειρά από μεσαίες δυνάμεις. Οι ταχείες και εξαιρετικά οργανωμένες προσπάθειες [διαγνωστικών] τεστ και ανίχνευσης επαφών έχουν περιορίσει σε μεγάλο βαθμό τον ιό με ελάχιστες απώλειες ζωών. Η ανταπόκριση της Ιαπωνίας ξεκίνησε πάρα πολύ καλά, και παρόλο που η χώρα άνοιξε ξανά πολύ νωρίς, ανέκαμψε γρήγορα και εξακολουθεί να έχει μεταξύ των χαμηλότερων κατά κεφαλήν θανάτων στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Το ίδιο κάνει και η Γερμανία. Το ακριβές, επιστημονικά ενημερωμένο μήνυμα της καγκελάριου, Άνγκελα Μέρκελ, προς το γερμανικό κοινό έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με εκείνο του Λευκού Οίκου, και τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά: οι κατά κεφαλήν θάνατοι της Γερμανίας είναι λιγότεροι από το ένα τρίτο του αντίστοιχου ποσοστού των ΗΠΑ. (Η Νέα Ζηλανδία και η Ταϊβάν τα έχουν πάει αναμφισβήτητα καλύτερο από όλους, αλλά οι μικρές νησιωτικές πολιτείες δεν προσφέρουν πολλά ως μοντέλα για μεγαλύτερες, πιο πυκνοκατοικημένες χώρες με πιο προσιτά σύνορα).

Φυσικά, δεν τα πήγαν καλά όλες οι μεσαίες δυνάμεις ενάντια στην ασθένεια. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει πληγεί σκληρά από τον ιό, όπως και η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία -όλες είχαν αρχικά κρούσματα. Αλλά ακόμη και ενώ αγωνίζονταν για να σταματήσουν την εξάπλωση του ιού εγχωρίως, οι συντονισμένες διπλωματικές και οικονομικές προσπάθειές τους ωφέλησαν την ευρύτερη παγκόσμια ανταπόκριση.

ΜΙΑ ΕΠΟΧΗ ΠΟΛΥΜΕΡΕΙΑΣ;

Οι μεσαίες δυνάμεις έχουν κάνει μια εντυπωσιακή εμφάνιση σε αυτούς τους πρώτους μήνες της πανδημίας, αλλά σύντομα θα αντιμετωπίσουν ένα όριο στο τι μπορούν να κάνουν, ακόμη και συλλογικά, για την καταπολέμηση του κορωνοϊού και των οικονομικών μετασεισμών του χωρίς την συμμετοχή των δύο μεγαλύτερων δυνάμεων του κόσμου. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα δεν συνεργαστούν με τις παγκόσμιες προσπάθειες για την πρόληψη μιας μεγάλης παγκόσμιας ύφεσης, ακόμη και μια ηρωική προσπάθεια των μεσαίων δυνάμεων δεν θα είναι αρκετή. Όμως, με την Γερμανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση να καινοτομούν και να ηγούνται της επίθεσης μέσα από το G-7 και το G-20, οι πιθανότητες είναι υψηλές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα θα υποστηρίξουν τελικά αυτές τις προσπάθειες, ίσως για κανέναν άλλο λόγο εκτός από την προστασία των ίδιων των οικονομιών τους.

Ο πολυμερής κόσμος είναι γεμάτος με παραδείγματα διεθνών προσπαθειών που ξεκινούν από μεσαίες δυνάμεις οι οποίες είτε έφεραν κοντά άλλες μεσαίες και μικρές δυνάμεις για να επιλύσουν εν μέρει ένα παγκόσμιο πρόβλημα, είτε που εν τέλει οι μεγάλες δυνάμεις εντάχθηκαν σε αυτές. Μερικές φορές, οι μεγάλες δυνάμεις επέλεξαν να ευθυγραμμιστούν ήσυχα με αυτά τα διεθνή θεσμικά όργανα και τους συνασπισμούς, ακόμη και όταν τα αποφεύγουν δημοσίως. (Αυτή είναι η στάση των ΗΠΑ για πολλές πολυμερείς συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας [UN Convention of the Law of the Sea] και της Συνολικής Συνθήκης για την Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών [Comprehensive Nuclear Test Ban Treaty] - αμφότερες τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες χρηματοδοτούν, στελεχώνουν και στις οποίες εν πολλοίς συμμορφώνονται, παρά την άρνησή τους να τις επικυρώσουν).

Ενεργώντας σε συνεννόηση, οι μεσαίες δυνάμεις μπορούν να κάνουν πολλά για την ενίσχυση του ευρύτερου πολυμερούς συστήματος. Σε τελική ανάλυση, η Ιαπωνία και η Γερμανία είναι η τρίτη και η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Η Ινδία, της οποίας η γενικώς αποτελεσματική ανταπόκριση στον κορωνοϊό έχει εκπλήξει πολλούς (τουλάχιστον μέχρι τώρα), είναι η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και ένας μεγάλος παίκτης στο παγκόσμιο εμπόριο, την διεθνή ασφάλεια και τους πολυμερείς θεσμούς. Η Νορβηγία και η Σουηδία, μεταξύ άλλων μεσαίων δυνάμεων, ξεπερνούν το βάρος τους στην διεθνή συνεργασία. (Είναι ο πέμπτος και ο έκτος μεγαλύτερος χρηματοδότης του συστήματος των Ηνωμένων Εθνών, παρά το γεγονός ότι έχουν οικονομίες που είναι περίπου στο ένα τέταρτο του μεγέθους της οικονομίας των ΗΠΑ). Το 2018, η Ιαπωνία συνήψε μια σημαντική διεθνή εμπορική συμφωνία ακόμη και μετά την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών, ακολουθώντας μια μακρά παράδοση των μεσαίων δυνάμεων να δημιουργούν σημαντικές πολυμερείς συμφωνίες παρά τις αντιρρήσεις των ηγετικών δυνάμεων -όπως έκανε η Αυστραλία με την Σύμβαση για τα Χημικά Όπλα (Chemical Weapons Convention), η Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο με την ίδρυση του γραφείου του Συντονιστή Επείγουσας Βοήθειας (Emergency Relief Coordinator) στον ΟΗΕ, και ο Καναδάς στην ανάπτυξη των σύγχρονων δράσεων διατήρησης της ειρήνης (peacekeeping).