Η Κίνα χάνει την Ινδία

Σε μια παραθαλάσσια σύνοδο κορυφής στη νότια Ινδία τον Οκτώβριο του 2019, ο Κινέζος πρόεδρος, Xi Jinping, και ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Narendra Modi, δεσμεύθηκαν να φέρουν τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών τους σε «μεγαλύτερα ύψη» [2] τον επόμενο χρόνο. Οι Ασιάτες γείτονες -που μαζί έχουν πάνω από το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού- υποσχέθηκαν να εργαστούν πιο στενά το 2020, την 70η επέτειο των επίσημων δεσμών μεταξύ των δύο εθνών. Αξιωματούχοι περιέγραψαν 70 κοινές δραστηριότητες, που κυμαίνονται από εμπορικές και στρατιωτικές αντιπροσωπείες έως ακαδημαϊκές μελέτες αρχαίων πολιτιστικών δεσμών, που έχουν ως στόχο την ενίσχυση της σινο-ινδικής συνεργασίας.

Τελετή αποτέφρωσης Ινδού στρατιώτη που σκοτώθηκε σε σύγκρουση με την Κίνα, στη Maner, στην Ινδία, τον Ιούνιο του 2020. Reuters
-----------------------------------------------------------

Ωστόσο, αντί για βαθύτερους δεσμούς, το 2020 φώτισε τον αυξανόμενο ανταγωνισμό μεταξύ Κίνας και Ινδίας. Από τις αρχές Μαΐου, κινεζικά και ινδικά στρατεύματα αντιπαρατίθενται σε πολλά σημεία στα απομακρυσμένα, τραχιά και συχνά αμφισβητούμενα σύνορα μεταξύ των δύο εθνών. Η κατάσταση κλιμακώθηκε στις 15 Ιουνίου όταν Κινέζοι και Ινδοί στρατιώτες συγκρούστηκαν στην κοιλάδα Galwan. Τουλάχιστον 20 Ινδοί στρατιώτες σκοτώθηκαν στην σύγκρουση, μαζί με έναν άγνωστο αριθμό Κινέζων στρατιωτών (η Κίνα δεν έχει ακόμη αποκαλύψει αριθμούς θυμάτων). Σύμφωνα με την ινδική κυβέρνηση, η Κίνα επέσπευσε [3] τις μάχες με το να επιδιώξει να αλλάξει το status quo στα σύνορα, αντιμετωπίζοντας ή παρεμποδίζοντας τις ινδικές περιπολίες σε έδαφος που διεκδικούν και οι δύο χώρες. Εν τω μεταξύ, Κινέζοι αξιωματούχοι κατηγόρησαν [4] την Ινδία για υποκίνηση της βίαιης αντιπαράθεσης.

Η συνοριακή διαμάχη μεταξύ Κίνας και Ινδίας προκάλεσε έναν πλήρη πόλεμο το 1962 και έκτοτε αποτελεί συνεχή πηγή τριβής. Ωστόσο, η βία της προηγούμενης εβδομάδας είναι μια σοβαρή κλιμάκωση. Η αψιμαχία είχε ως αποτέλεσμα τους πρώτους θανάτους κατά μήκος των σινο-ινδικών συνόρων μετά από 45 χρόνια. Δείχνει επίσης ότι παρά τις προσπάθειες συνεργασίας του Νέου Δελχί και του Πεκίνου, η σχέση τους είναι ουσιαστικά -και ολοένα και περισσότερο- ανταγωνιστική, και που μπορεί να εξελιχθεί σε σύγκρουση. Αυτή η αιματηρή σύγκρουση στα Ιμαλάια, με άλλα λόγια, θα μπορούσε να έχει ευρύτερες επιπτώσεις στην γεωπολιτική στην Ασία.

ΠΗΓΕΣ ΤΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ

Τις δύο τελευταίες δεκαετίες, η Κίνα και η Ινδία έχουν βαθύνει τις διπλωματικές τους σχέσεις. Ενίσχυσαν τους οικονομικούς τους δεσμούς˙ πραγματοποίησαν συναντήσεις στο υψηλότερο επίπεδο˙ και συμμετείχαν μαζί σε περιφερειακά ιδρύματα όπως η Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων Υποδομών (ΑΙΙΒ) και πολυμερείς οργανισμούς όπως η ομαδοποίηση BRICS της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Νότιας Αφρικής. Η Κίνα είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ινδίας και οι κινεζικές επενδύσεις [5] στην Ινδία αυξήθηκαν από ένα αμελητέο ποσό πριν από λίγα χρόνια σε περίπου 26 δισεκατομμύρια δολάρια τρεχουσών και προγραμματισμένων επενδύσεων σήμερα, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της τεχνολογίας. Τα τελευταία χρόνια είδαμε επίσης μεγαλύτερο αριθμό Ινδών να ταξιδεύουν στην Κίνα και περισσότερους Κινέζους τουρίστες να επισκέπτονται την Ινδία.

Αλλά αυτά τα σημάδια μεγαλύτερης συνεργασίας δεν μπορούν να καλύψουν τον αυξανόμενο ανταγωνισμό μεταξύ των δύο χωρών. Κατά την τελευταία δεκαετία, η μακροχρόνια διαφωνία για τα σύνορα έχει φουντώσει στα [πεδία] Depsang [6] το 2013 και στο [συνοριακό πέρασμα] Chumar [7] το 2014, με τους δύο στρατούς να συμμετέχουν επίσης σε 73 ημέρες αντιπαράθεσης στο [πεδίο] Doklam [8] το 2017. Σε κάθε περίπτωση, η Ινδία κατηγόρησε την Κίνα ότι προσπάθησε να αλλάξει μονομερώς το εδαφικό καθεστώς προωθώντας στρατεύματα και εγκαθιστώντας μόνιμη παρουσία σε θέσεις που δεν έπρεπε να καταληφθούν. Άλλα ανεπίλυτα ζητήματα συνεχίζουν να βλάπτουν την διμερή σχέση, συμπεριλαμβανομένης της παρουσίας του Δαλάι Λάμα και Θιβετιανών προσφύγων στην Ινδία (κάτι που ερεθίζει την Κίνα), του ελέγχου της Κίνας στα ύδατα του ποταμού Brahmaputra (πηγή ανησυχίας για την Ινδία) και αυτού που το Νέο Δελχί βλέπει ως μια μη ισορροπημένη οικονομική σχέση.

Επιπλέον, το Νέο Δελχί αισθάνεται όλο και περισσότερο περικυκλωμένο. Όχι μόνο το Πεκίνο ενίσχυσε τους στενούς δεσμούς του με τον μακρόχρονο αντίπαλο της Ινδίας, το Πακιστάν, αλλά η Κίνα έχει επεκτείνει και την παρουσία της σε άλλες χώρες της Νότιας Ασίας, όπως το Μπαγκλαντές, το Νεπάλ και η Σρι Λάνκα, καθώς και στην ευρύτερη περιοχή του Ινδικού Ωκεανού. Από την πλευρά του, το Πεκίνο κοιτάζει λοξά την αυξανόμενη εγγύτητα της Ινδίας όχι μόνο προς τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και προς την Αυστραλία, την Ιαπωνία και ορισμένες χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας. Κινέζοι αξιωματούχοι ανησυχούν για την ένταξη της Ινδίας στις υπό αμερικανική ηγεσία προσπάθειες εξισορρόπησης έναντι της Κίνας.

Στο επίπεδο των παγκόσμιων θεσμών, οι Ινδοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι η Κίνα επιδιώκει να σταματήσει τις φιλοδοξίες της Ινδίας στην διεθνή σκηνή, με το να αποκλείουν την συμμετοχή της σε οργανισμούς όπως η Ομάδα Πυρηνικών Προμηθευτών (Nuclear Suppliers Group) και το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Η Κίνα, με την σειρά της, ανησυχεί ότι ο μεγαλύτερος ινδικός συντονισμός με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε πολυμερείς θεσμούς όπως η Ειδική Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης (Financial Action Task Force), τα Ηνωμένα Έθνη και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας (World Intellectual Property Organization) θα απειλήσουν τα κινέζικα συμφέροντα.

«ΕΝΑ ΣΗΜΕΙΟ ΚΑΜΠΗΣ»

Η αυξημένη τριβή κατά μήκος των αμφισβητούμενων συνόρων, σε κάποιο βαθμό, αναμενόταν. Κατά την τελευταία δεκαετία, η Ινδία έχει δημιουργήσει υποδομές -συμπεριλαμβανομένων δρόμων και γεφυρών- κοντά στα σύνορα για να προσπαθήσει να ταιριάξει παρόμοιες κινεζικές προσπάθειες. Ωστόσο, η τρέχουσα αντιπαράθεση διαφέρει από τις τρεις προηγούμενες συγκρούσεις της εποχής του Xi τόσο σε κλίμακα όσο και σε ένταση. Ενώ οι προηγούμενες αψιμαχίες σημειώθηκαν σε μια μόνο τοποθεσία, αυτή ξέσπασε σχεδόν ταυτόχρονα σε πολλές τοποθεσίες στον δυτικό τομέα των σινο-ινδικών συνόρων και σε μια στον ανατολικό τομέα. Αυτός ο γύρος συγκρούσεων είδε επίσης την ανάπτυξη μεγαλύτερου αριθμού στρατευμάτων και πολύ περισσότερης επιθετικότητας και από τις δύο πλευρές από όσο σε προηγούμενες αψιμαχίες. Δορυφορικές εικόνες και τοπικές αναφορές δείχνουν ότι η Κίνα και η Ινδία στέλνουν ενισχύσεις [9] στην περιοχή μετά την σύγκρουση.

Η βία της 15ης Ιουνίου έχει την δυνατότητα να σηματοδοτήσει αυτό που ορισμένοι αναλυτές ονόμασαν «σημείο καμπής» (στμ: “a watershed moment” στο πρωτότυπο) [10] στην σχέση Κίνας-Ινδίας. Όχι μόνο οι μάχες είχαν ως αποτέλεσμα τους πρώτους θανάτους στα σύνορα από τον Οκτώβριο του 1975 [11], αλλά κατέστησε σαφές ότι οι υπάρχουσες συνοριακές συμφωνίες και τα πρωτόκολλα δεν λειτουργούν. Υποδηλώνει επίσης ότι οι Κινέζοι και οι Ινδοί αξιωματούχοι δεν έχουν την ίδια άποψη σχετικά με το ποια τμήματα των συνόρων έχουν διευθετηθεί και ποια παραμένουν αμφισβητούμενα. Το Πεκίνο διεκδικεί τώρα [12] κυριαρχία επί της κοιλάδας Galwan, μια περιοχή που από το 1962 δεν αποτελούσε σημείο ανάφλεξης. Αυτό το αδιέξοδο αντηχεί ανησυχητικά από τα μέσα με τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Jawaharlal Nehru, πίστευε ότι το συνοριακό ζήτημα θα επιλυθεί [13] αλλά τελικά έμαθε ότι η κινεζική πλευρά δεν δέχτηκε το status quo, οδηγώντας σε μια σειρά γεγονότων που πυροδότησαν τον σινο-ινδικό πόλεμο του 1962.

Οι Κινέζοι και οι Ινδοί αξιωματούχοι βρίσκονται επί του παρόντος εμπλεγμένοι σε διάλογο σε στρατιωτικό και διπλωματικό επίπεδο για τη μείωση των εντάσεων, αλλά η αποκλιμάκωση μπορεί να μην είναι απλή. Μετά την απώλεια τόσων πολλών στρατιωτών, ένα εξαγριωμένο ινδικό κοινό θα δυσκολέψει τον Μόντι να δεχτεί μια αλλαγή στο status quo κατά μήκος των συνόρων. Αλλά για να αποκαταστήσει το status quo πριν από τις κινεζικές στρατιωτικές κινήσεις του Μαΐου, η Ινδία πρέπει είτε να πείσει το Πεκίνο να απομακρύνει τα στρατεύματά του από πολλά σημεία είτε να εκτοπίσει από τις αμφισβητούμενες περιοχές τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό με την βία.

Η σύγκρουση στην κοιλάδα Galwan μπορεί να οδηγήσει τους Ινδούς υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να υιοθετήσουν μια σκληρότερη προσέγγιση ως προς την Κίνα. Η ινδική ανάγνωση μιας [τηλεφωνικής] κλήσης στις 17 Ιουνίου μεταξύ των Υπουργών Εξωτερικών ήταν πολύ πιο στιβαρή [14] από όσο η κινεζική. Σημείωνε ότι ο Subrahmanyam Jaishankar [15] είπε στον ομόλογό του, Wang Yi, ότι «αυτή η άνευ προηγουμένου εξέλιξη θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην διμερή σχέση». Έκτοτε, ένας Ινδός αξιωματούχος σημείωσε κατηγορηματικά ότι θα ήταν «γελοίο» [16] να μην αναμένονται οικονομικές ή άλλες επιπτώσεις. Οι αναφορές [17] αλλαγών στις οδηγίες για τις προμήθειες στον τομέα των τηλεπικοινωνιών της Ινδίας ώστε να αποκλειστούν οι κινεζικές εταιρείες ενδέχεται να προορίζονταν ως μηνύματα, αλλά προσφέρουν επίσης μια υπόδειξη για το τι θα έρθει στην συνέχεια.

ΜΙΑ ΠΙΟ ΣΚΛΗΡΗ ΓΡΑΜΜΗ

Η αντιπαράθεση πιθανότατα θα αποδυναμώσει την θέση εκείνων εντός της ινδικής κυβέρνησης που επιδιώκουν περισσότερη δέσμευση με την Κίνα ή υποστηρίζουν ότι οι ισχυρότεροι οικονομικοί δεσμοί θα ελαφρύνουν τις πολιτικές πιέσεις. Πολλοί πρότεροι υποστηρικτές [18] αυτών των πιο ήπιων προσεγγίσεων έχουν πλέον υιοθετήσει μια πιο θεληματική στάση. Το κοινό αίσθημα σχετικά με την Κίνα, το οποίο έχει ήδη γίνει πικρό λόγω της εξάπλωσης του νέου κορωνοϊού, έχει επιδεινωθεί περαιτέρω καθώς οι λεπτομέρειες της βαρβαρότητας [19] των δολοφονιών Ινδών στρατιωτών στην κοιλάδα Galwan εξαπλώθηκαν στα ινδικά μέσα ενημέρωσης. Εκκλήσεις για μποϊκοτάζ [20] κινεζικών προϊόντων ακολούθησαν γρήγορα τις ειδήσεις για την σύγκρουση.

Αυτή η τελευταία αψιμαχία κατέστησε σαφές ότι το Νέο Δελχί πρέπει να κάνει κάποιες κρίσιμες επιλογές. Εγχωρίως, η κυβέρνηση θα μπορούσε να αισθανθεί υποχρεωμένη να βελτιώσει τις ινδικές στρατιωτικές δυνατότητες και τις συνοριακές υποδομές, κάτι που θα απαιτήσει την εκτροπή πόρων μακριά από τις αναπτυξιακές δαπάνες. Επιπλέον, οι Ινδοί αξιωματούχοι θα στοχεύουν τώρα στην ενίσχυση των σχέσεων με άλλες περιφερειακές και παγκόσμιες δυνάμεις ώστε να ισορροπήσουν έναντι μιας πιο θεληματικής Κίνας. Το Νέο Δελχί και η Ουάσιγκτον πιθανότατα θα έρθουν πιο κοντά. Οι ανησυχίες για την συμπεριφορά της Κίνας σε μεγάλο βαθμό οδηγούν τις σχέσεις ΗΠΑ-Ινδίας, παράλληλα με μια ινδική πεποίθηση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι «απαραίτητες» [21] σε μια παγκόσμια ισορροπία ισχύος. Αλλά θα υπάρξει κάποιος δισταγμός στο Νέο Δελχί για την τοποθέτηση όλων των αυγών του στο αμερικανικό καλάθι. Ινδοί αξιωματούχοι ανησυχούν για την αξιοπιστία της Ουάσιγκτον και την συνέπεια της πολιτικής των ΗΠΑ προς την Κίνα. Επίσης, δεν θα θέλουν να ενοχλήσουν την Ρωσία, μια βασική πηγή στρατιωτικού εξοπλισμού και έναν από τους λίγους εταίρους της Ινδίας που μπορεί να έχουν κάποια επιρροή στην Κίνα.

Παραμένει και η μακρινή δυνατότητα η Ινδία και η Κίνα να επιτύχουν μια νέα, πιο αποτελεσματική συμφωνία ή ένα modus vivendi. Μια σοβαρή σύγκρουση στα σύνορα το 1986-87 οδήγησε στην επίσκεψη-ορόσημο του πρωθυπουργού Ρατζίβ Γκάντι στην Κίνα το 1988 και στην επακόλουθη σφυρηλάτηση νέων συνοριακών συμφωνιών. Αλλά ένα τόσο θετικό αποτέλεσμα φαίνεται απίθανο προς το παρόν. Και ακόμη και αν υλοποιηθεί μια νέα συμφωνία, η οργή των τελευταίων εβδομάδων εξασφαλίζει ότι η Ινδία θα αμφισβητήσει την δέσμευση της Κίνας σε μελλοντικές συμφωνίες. Το Νέο Δελχί θα παρακολουθεί με προσοχή τα ορεινά βόρεια σύνορά του για οποιοδήποτε σημάδι κινεζικής επιθετικότητας.

Copyright © 2020 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/asia/2020-06-22/china-losing-india

Σύνδεσμοι:

[1] https://www.brookings.edu/book/fateful-triangle/
[2] https://mea.gov.in/incoming-visit-detail.htm?31938/2nd+IndiaChina+Inform...
[3] https://mea.gov.in/response-to-queries.htm?dtl/32770/Official_Spokespers...
[4] http://in.china-embassy.org/eng/embassy_news/t1790579.htm
[5] https://www.brookings.edu/research/following-the-money-china-incs-growin...
[6] https://www.thehindu.com/opinion/op-ed/making-sense-of-the-depsang-incur...
[7] https://www.theguardian.com/world/2014/sep/16/india-china-border-standof...
[8] https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/china-and-india-locked...
[9] https://www.nytimes.com/2020/06/19/world/asia/india-china-border.html
[10] https://www.politico.com/newsletters/politico-china-watcher/2020/06/18/c...
[11] https://www.nbcnewyork.com/news/local/aftermath-of-india-china-deadly-bo...
[12] https://www.thehindu.com/news/national/forgotten-in-fog-of-war-the-last-...
[13] https://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/xwfw_665399/s2510_665401/2511_665403/t1...
[14] https://www.palgrave.com/gp/book/9780230242159
[15] https://www.fmprc.gov.cn/mfa_eng/wjb_663304/wjbz_663308/activities_66331...
[16] https://thewire.in/external-affairs/india-china-jaishankar-wang-yi-deesc...
[17] https://www.ft.com/content/47d40de6-42a9-4d45-833c-c5dc76cd4fa2
[18] https://indianexpress.com/article/business/economy/border-dispute-chines...
[19] https://www.moneycontrol.com/news/world/the-gloves-are-off-former-foreig...
[20] https://www.thehindu.com/news/national/ladakh-face-off-chinas-peoples-li...
[21] https://www.nytimes.com/2020/06/04/opinion/china-america-united-nations....

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition