Η Τουρκία στον καθρέφτη των Ηνωμένων Πολιτειών

Η προσπάθεια να βγει νόημα από την ρητορική και την πολιτική του Τραμπ και των υποστηρικτών του είχε ως αποτέλεσμα οι Αμερικανοί δημοσιογράφοι να μπερδευτούν. Χρειάστηκαν δύο χρόνια για να καταλάβουν τελικά ότι το πολιτικό κίνημα του Τραμπ παρουσίαζε μια υπαρξιακή απειλή για την δημοσιογραφική ηθική. Ο περίφημος στόχος της αντικειμενικότητας είναι στην πραγματικότητα ένα είδος ουδετερότητας -η θέληση να ελαχιστοποιηθούν τόσο τα ψεύδη όσο και οι υπερβολές- που αποτελεί πολιτική επιλογή, ειδικά σε αυτές τις περιόδους όπου οι ιδεολογίες του μίσους και οι αυταρχικές ιδεολογίες αυξάνονται από άποψη ισχύος.

Αυτές οι προειδοποιήσεις μπορεί να ακούγονται πολύ απαισιόδοξες για πολλούς Αμερικανούς -όπως το έκαναν όταν για πρώτη φορά ήχησα τον ίδιο συναγερμό στην Τουρκία πριν από μια δεκαετία. Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ήταν σαν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης των ΗΠΑ, σκαλίζοντας τις πρακτικές της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, ακόμη και στην πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, δίνοντας χώρο στις δεξιές λαϊκιστικές φωνές, επιμένοντας ότι ο σοσιαλισμός αποτελούσε απειλή για την δημοκρατία, και απορρίπτοντας φωνές που απαιτούν κοινωνική δικαιοσύνη. Όσοι στα μέσα μαζικής ενημέρωσης των ΗΠΑ φοβούνται σήμερα περισσότερο την λέξη «σοσιαλισμός» από όσο τον Τραμπ πρέπει να γνωρίζουν ότι χτυπώντας αριστερά δεν προστατεύουν το κατεστημένο στο κέντρο, αλλά το καθιστούν πιο ευάλωτο σε επιθέσεις από την δεξιά. Και δεν προσφέρει τίποτα το να αποκαλείς αδιάντροπους τους επονείδιστους. Στην εποχή της αδιαντροπιάς, η οποία ξεκίνησε χρόνια πριν ο Τραμπ ανέβει στην εξουσία, το να τον ελέγχεις μέσω των δεδομένων και να αποδεικνύεις ότι ψεύδεται δεν βοηθά. Μόλις οι άνθρωποι επιλέξουν την ευπιστία έναντι του σκεπτικισμού, η λογική πέφτει από το παράθυρο.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι τμήματα των αμερικανικών μέσων ενημέρωσης διορθώνουν την πορεία τους. Οι διαδηλώσεις για το «Black Lives Matter», για παράδειγμα, πυροδότησαν μια συζήτηση για το τι σημαίνει για τους δημοσιογράφους να είναι αντικειμενικοί [7]: οι δημοσιογράφοι έχουν μια εγγενή ευθύνη να υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η πρόσφατη αναταραχή στους The New York Times –μετά την δημοσίευση ενός άρθρου γνώμης από έναν Ρεπουμπλικανικό γερουσιαστή που ζητούσε να χρησιμοποιηθούν οι ένοπλες δυνάμεις εναντίον διαδηλωτών– ανάγκασε την παραίτηση ενός κορυφαίου συντάκτη της εφημερίδας και τόνισε ότι ορισμένες ιδέες είναι υπερβολικά κατακριτέες για να έχουν μια τόσο εξέχουσα πλατφόρμα.

Τα «ΜΑΤ» ρίχνουν δακρυγόνα κατά την διάρκεια συγκρούσεων με διαδηλωτές στην Κωνσταντινούπολη, τον Ιούλιο του 2013. Umit Bektas / Reuters
---------------------------------------------------------

Το άρθρο του γερουσιαστή είναι μια υπενθύμιση ότι η τρέχουσα εποχή της πολιτικής και ηθικής αναταραχής είναι πολύ μεγαλύτερη από τον Τραμπ. Οι εξωφρενικές πολιτικές εξελίξεις στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες χώρες που κυριαρχούνται από δεξιούς λαϊκιστές είναι στην πραγματικότητα τα συμπτώματα ενός καταρρέοντος συστήματος. Η φιλελεύθερη τάξη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο έδειξε ότι ο καπιταλισμός ήταν μια φυσική κατάσταση, αναμφισβήτητη, όπως ο καιρός. Αλλά με την αυξανόμενη οικονομική ανισότητα εντός των χωρών -που επιδεινώνεται τώρα από την πανδημία του κορωνοϊού- όλο και περισσότεροι άνθρωποι συνειδητοποιούν ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί έτσι. Η οικονομική επιρροή της πανδημίας δεν έπληξε τον Ερντογάν όσο τον Τραμπ˙ οι σχεδόν δύο δεκαετίες του AKP στο τιμόνι της χώρας τού επέτρεψαν να οικοδομήσει μια εξελιγμένη οικονομική υποδομή νεποτισμού και παρεοκρατισμού που συχνά ωφέλησε περιοχές της χώρας όπου το κόμμα απολαμβάνει τεράστια υποστήριξη. Όμως, ο ατελείωτος πολιτισμικός πόλεμος του Ερντογάν δεν θα σώσει την Τουρκία από τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας: το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προέβλεψε τον Μάιο ότι η οικονομία της Τουρκίας θα συρρικνωθεί [8] φέτος κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες και ότι η ανεργία θα φτάσει το 17,2%.

Η αντιπολίτευση στην Τουρκία γενικά αγωνίστηκε να επιτεθεί στον Ερντογάν και το AKP για ουσιαστικά κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα. Οι Δημοκρατικοί στις Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να είναι σε θέση να προωθήσουν οικονομικές ιδέες που στο παρελθόν εξέπιπταν της καπιταλιστικής ορθοδοξίας, αλλιώς διακινδυνεύουν μια μελλοντική απογοήτευση. Οι νέοι Αμερικανοί δεν έχουν κληρονομήσει τις προκαταλήψεις του Ψυχρού Πολέμου των προηγούμενων γενεών, και είναι πιο σκεπτικοί για το τρέχον σύστημα -πράγματι, είναι επίσης ουσιαστικά λιγότερο εύποροι- από όσο [9] οι πρόγονοί τους. Οι Δημοκρατικοί θα πρέπει να διοχετεύσουν αυτήν την δυσαρέσκεια προς την κατεύθυνση της κοινωνικής δικαιοσύνης και να μην την αφήσουν να πυροδοτήσει και να τροφοδοτήσει τον δεξιό λαϊκισμό. Έχω δει στην Τουρκία και σε πολλές άλλες χώρες το πώς η διστακτική αντιπολίτευση σπαταλά το δυναμικό της ενεργητικής μαζικής υποστήριξης. Στην Τουρκία, οι σοσιαλδημοκράτες απέτυχαν να αξιοποιήσουν την ενέργεια των συνδικάτων και των Τούρκων της εργατικής τάξης σε περιόδους αναταραχής. Φοβούνταν να φανούν υπερβολικά ριζοσπαστικοί και να χαρακτηριστούν ως απειλή για την εθνική ασφάλεια. Αυτή η δειλία επέτρεψε στον Ερντογάν να καλύψει το κενό και να επιβάλλει τον εαυτό του ως ηγέτη της εθνικής ενότητας.