Πώς πρέπει να προετοιμαστούμε απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα

Ένα πιθανό σενάριο που ενδέχεται να οδηγήσει σε απότομη κλιμάκωση αναφέρεται στη μη προσχεδιασμένη εμπλοκή με πυρά (ειδικά κατευθυνόμενων βλημάτων) δύο ναυτικών ή αεροπορικών μονάδων. Σε αυτήν την περίπτωση, η μονάδα που δέχεται την προσβολή θα ενεργοποιήσει όλα τα παθητικά συστήματα αποφυγής του πλήγματος χωρίς να αποκλείεται να προβεί σε ανταποδοτική εκτόξευση (η ίδια η προσβαλλόμενη μονάδα ή άλλη μονάδα που την καλύπτει). Η αυτοματοποιημένη ενεργοποίηση των παθητικών μέτρων προστασίας μπορεί να εκληφθεί από τις γειτνιάζουσες μονάδες ως έναρξη σύγκρουσης και μπορεί να οδηγήσει σε μια ανεξέλεγκτη αλληλουχία εκτοξεύσεων και εμπλοκών. Καίτοι οι οδηγίες και τα σχέδια προβλέπουν σε γενικές γραμμές παρόμοιες καταστάσεις, οι ιδιαιτερότητες της κάθε περίπτωσης δεν δύνανται πάντα να προβλεφθούν και, φυσικά, είναι αβέβαιες και οι αντιδράσεις των εκατέρωθεν εμπλεκομένων.

Η ύπαρξη «επιχειρησιακής εικόνας» σε όλα τα κλιμάκια διοικήσεως σε συνδυασμό με την δυνατότητα αυτοματοποιημένης άμεσης επέμβασης των προϊσταμένων θα εξασφαλίσει την ορθότητα της απόφασης άμεσης αντίδρασης, με τη μορφή της αποδοχής, αναίρεσης, τροποποίησης αλλά και έγκαιρης προειδοποίησης όλων των υπολοίπων μονάδων περί της εξέλιξης του επεισοδίου και της επόμενων ενεργειών. Ειδικά η έγκαιρη ειδοποίηση έχει μεγάλη σημασία καθώς οι γειτονικές ημέτερες μονάδες θα βρεθούν στο δίλημμα άμεσης προσβολής των στόχων -που σίγουρα τους έχουν προανατεθεί- ή της αναμονής διευκρίνησης της κατάστασης και των διαθέσεων του αντιπάλου. Αυτή η αναμονή καθιστά τις μονάδες επιρρεπείς σε ενδεχόμενη μεμονωμένη (ή ακόμη χειρότερα, μαζική) εχθρική προσβολή με κατευθυνόμενα βλήματα. Στο περιορισμένο αυτό χρονικό διάστημα θα κριθεί ενδεχομένως και η εξέλιξη του συμβάντος, με σημαντικότατο ρόλο να διαδραματίζει η έγκαιρη και ορθή παρέμβαση των προϊσταμένων κλιμακίων σε συνάρτηση με τις αποφάσεις και ενέργειες των τοπικών διοικητών. Οι τοπικοί διοικητές συνήθως καλούνται να επιλέξουν μεταξύ της άμεσης κλιμάκωσης με επιδίωξη την απόκτηση τακτικού πλεονεκτήματος που προσδίδει το πρώτο μαζικό πλήγμα ή αναμονής με ανάληψη του κινδύνου απορρόφησης ενός εχθρικού κτυπήματος (ίσως επώδυνου).

Το δίλημμα αυτό δεν θα το επιλύσει πλήρως κανένα αυτοματοποιημένο σύστημα διοικήσεως (επί του παρόντος). Θα είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης αποφάσεως ή αλληλουχίας ανθρωπίνων αποφάσεων σε διάφορα σταδιακά κλιμάκια. Καίρια σημασία έχει η πληρότητα των υπαρχόντων διαταγών-σχεδίων-οδηγιών-κατευθύνσεων και η επάρκεια των μέσων ελέγχου και διοικήσεως αλλά σίγουρα ο ανθρώπινος παράγων είναι αυτός που θα κληθεί να ερμηνεύσει σωστά τις απαιτήσεις και ιδιαιτερότητες της κάθε στιγμής. Είναι αναγκαιότητα να επιλέξουμε και να προετοιμάσουμε τους ανθρώπους αυτούς (διοικητές μονάδων πρώτης γραμμής) με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επιτυχία. Η διαδικασία αυτή απαιτεί συνεχείς αξιολογήσεις, καθημερινή τριβή με παρόμοιες καταστάσεις αλλά προϋποθέτει και μια έμφυτη ικανότητα του ανθρώπου για ορθή και άμεση αντίδραση υπό συνθήκες ακραίας πίεσης (πίεσης μη σχετιζόμενης μόνο με την φυσική επιβίωση αλλά κυρίως με τις συνέπειες των ενεργειών μας). Ικανότατα στελέχη με πλήθος περγαμηνών ενίοτε αδυνατούν να ανταπεξέλθουν σε αυτές τις καταστάσεις με συνέπεια να μπορούν να αξιοποιηθούν κατάλληλα σε δεκάδες άλλων θέσεων.

Πλέον, όμως, της ορθής επιλογής του προσωπικού θα απαιτηθεί και η «όσμωση» όλων αυτών των διακλαδικών διοικητών πρώτης γραμμής σε πληθώρα συνεκπαιδεύσεων, τακτικών ασκήσεων, ηλεκτρονικών «πολεμικών παιγνίων» και συχνών ελεύθερων ανταλλαγών απόψεων και εξέτασης ακόμη και απίθανων σεναρίων. Οι άνθρωποι αυτοί, πλέον των ικανοτήτων τους πρέπει να είναι κοινωνοί των εχθρικών επιδιώξεων όχι μόνο στο επιχειρησιακό πεδίο αλλά και στο ευρύτερο διεθνοπολιτικό χώρο δυνάμενοι να αναλογιστούν σφαιρικά και σε βάθος τις συνέπειες των πράξεων τους [7].

Να έχουμε επίσης υπόψη μας ότι αυτές οι ικανότητες δεν αποκτώνται εξ απονομής ούτε και δια ακαδημαϊκής φοιτήσεως αλλά σταδιακά πλάθονται με την φοίτηση στις διαδοχικές στρατιωτικές σχολές και την καθημερινή τριβή στις μάχιμες μονάδες και υπό συνθήκες πίεσης.

Βασική προϋπόθεση, η ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων (πολιτική και στρατιωτική) έχοντας ενστερνιστεί τις απαιτήσεις που επιβάλλει η σημερινή επιχειρησιακή πραγματικότητα να αποδεχθεί τους κινδύνους δόμησης μιας περισσότερο ευέλικτης δομής διοίκησης και κυρίως προετοιμασίας για απόκτηση μεγαλύτερης ικανότητας αυτόνομης δράσης διοικητών της πρώτης γραμμής. Η τάση αυτή έχει υιοθετηθεί τα τελευταία χρόνια στις ένοπλες δυνάμεις αρκετών χωρών και εμφανίζεται με την ονομασία «mission command» [8], χωρίς φυσικά να αποτελεί «ανακάλυψη» της δικής μας εποχής! Θεμέλιος λίθος αυτής της τάσεως είναι η κατάλληλη προετοιμασία του προσωπικού και δευτερευόντως η εξασφάλιση των καταλλήλων μέσων διοικήσεως και ελέγχου. Έχει αποδειχθεί ότι δύσκολα -και αυτό είναι απολύτως δικαιολογημένο- ένας πολιτικός ηγέτης αλλά και ένας Α/ΓΕΕΘΑ, μπορούν να αποδεχθούν ότι ενδιάμεσοι διοικητές στην στρατιωτική κλίμακα της ιεραρχίας θα μπορούσαν να οδηγήσουν την χώρα σε μια πολεμική αναμέτρηση ένεκα των επιλογών τους σε πιεστικές καταστάσεις κρίσεων [9]. Παρά ταύτα, οι ορθές αποφάσεις αυτών ακριβώς των ενδιάμεσων στελεχών σε παρόμοιες καταστάσεις, είναι αυτές που θα μάλλον θα κρίνουν την έκβαση του αγώνα. Είναι, πράγματι, πολύ δύσκολη η ισορροπία αλλά δεν υπάρχει άλλη λύση από το να βασιστούμε σε αυτούς τους ανθρώπους και να επενδύσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο στην καταλληλότερη προετοιμασία και υποστήριξή τους.

Παραπομπές: