Μην βάλετε την Λευκορωσία στη μέση

Ωστόσο, η υποστήριξη της Μόσχας για τον Λουκασένκο απέχει πολύ από το να είναι άνευ όρων. Ο αυταρχικός της Λευκορωσίας υπήρξε ένας δύσκολος εταίρος, ματαιώνοντας επανειλημμένα τις ρωσικές απόπειρες για σύσφιξη των οικονομικών και πολιτικών δεσμών. Λίγο πριν από τις εκλογές, ο Λουκασένκο συνέλαβε [4] περισσότερους από 30 Ρώσους μισθοφόρους που είχαν προσληφθεί από ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία φιλική προς το Κρεμλίνο με την κατηγορία ότι σχεδίαζε πραξικόπημα. (Άλλαξε γρήγορα την γνώμη του και τους απελευθέρωσε μόλις άρχισαν οι διαδηλώσεις). Το Κρεμλίνο ενδέχεται να μην αντιταχθεί στην τελική αποχώρηση του Λουκασένκο, δεδομένου αυτού του μικτού ιστορικού -θα μπορούσε ακόμη και να την διευκολύνει- αρκεί η Λευκορωσία να παραμείνει σταθερά εντός της σφαίρας επιρροής της Ρωσίας και η μετάβαση να μην φαίνεται ότι είναι αποτέλεσμα λαϊκής ή Δυτικής πίεσης.

ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ

Δεδομένης της ευαλωτότητας της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας και της ανάγκης της Ρωσίας να κρατήσει την χώρα στην δική της τροχιά, χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να περπατήσουν σε ένα τεντωμένο πολιτικό σχοινί. Πρέπει να πιέσουν την κυβέρνηση της Λευκορωσίας να σταματήσει την βία και να διαπραγματευτούν ένα ειρηνικό τέλος στην αναταραχή, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να αποφύγουν μια ανοιχτή σύγκρουση με τη Μόσχα.

Μπορούν να ξεκινήσουν αναγνωρίζοντας την φύση των διαδηλώσεων. Η αντιπολίτευση της Λευκορωσίας έχει επενδύσει σε εσωτερικά ζητήματα [5], όχι στην γεωπολιτική, και δεν θέλει να γίνει πιόνι στον αντι-ρωσικό αγώνα κανενός. Όντως, οι διαδηλωτές κατανοούν ότι η Μόσχα είναι οικονομικά και πολιτικά κεντρική για την χώρα τους. Η Λευκορωσία εξαρτάται από την Ρωσία ως αγορά αγαθών και ως προμηθευτή ζωτικών πόρων, όπως η ενέργεια. Ούτε οι διαμαρτυρίες ούτε η Δυτική παρέμβαση θα αλλάξουν αυτήν την σχέση.

Οι δυνητικοί υποστηρικτές από την Δύση πρέπει να σέβονται αυτήν την δυναμική και να προσέχουν ώστε να μην μετατραπεί η χώρα σε πεδίο μάχης. Μπορούν να ξεκινήσουν ξεκαθαρίζοντας σε όλους -συμπεριλαμβανομένης της κυβέρνησης της Λευκορωσίας και της αντιπολίτευσης, καθώς και της Μόσχας- ότι η απόλυτη προτεραιότητά τους είναι να αποτρέψουν την περαιτέρω βία, ανεξάρτητα από το πώς θα εξελιχθεί η εσωτερική πολιτική κατάσταση.

Το αίτημα για ειρηνική επίλυση της κρίσης, ωστόσο, δεν θα είναι αρκετό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επιδιώξουν ενεργά να διευκολύνουν ένα τέτοιο αποτέλεσμα μέσω της υπομονετικής, ήσυχης, διπλωματικής συνεργασίας με τη Μόσχα, επειδή το Κρεμλίνο εξακολουθεί να κρατά το κλειδί για την τύχη του Λουκασένκο. Θα πρέπει να προσφέρουν ανακούφιση από κυρώσεις ως αντάλλαγμα για μια διευθέτηση που θέτει ένα τέλος στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προωθεί την πολιτική λογοδοσία. Κάτι τέτοιο θα τοποθετήσει έτσι την Δύση ώστε να διαδραματίσει μεγαλύτερο οικονομικό ρόλο και να συμβάλει στην δημιουργία ενός ανοίγματος για δημοκρατική πρόοδο χωρίς να πυροδοτήσει τους ρωσικούς φόβους για μια αρπαγή εξουσίας από την Δύση.

Όμως, ενώ οι Δυτικές χώρες πρέπει να αποφύγουν την σύγκρουση, πρέπει επίσης να δεσμεύσουν την Λευκορωσία απευθείας, και να μην φανταστούν ότι μπορούν να το πράξουν μόνο μέσω του Κρεμλίνου. Όταν ξέσπασε η τρέχουσα κρίση, η Γερουσία των ΗΠΑ ήταν στην διαδικασία επιβεβαίωσης ενός νέου πρέσβυ στην Λευκορωσία. Ορισμένοι γερουσιαστές υποστηρίζουν τώρα ότι η πλήρωση της θέσης υπό τις τρέχουσες συνθήκες θα νομιμοποιούσε την καταστολή του Λουκασένκο. Αφήνοντας την θέση κενή, ωστόσο, στέλνει ένα πολύ χειρότερο μήνυμα στην κοινωνία της Λευκορωσίας -ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ενδιαφέρονται να συζητήσουν τα θέματα της χώρας μόνο με τη Μόσχα. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να εγκρίνει έναν πρέσβυ στην Λευκορωσία το συντομότερο δυνατόν και ο νεοδιορισμένος πρέπει να εξισορροπήσει την επίσημη κυβερνητική εμπλοκή με την ενεργό προσέγγιση της αντιπολίτευσης.

Μια μετα-Λουκασένκο Λευκορωσία, με στενούς δεσμούς με τη Μόσχα αλλά και με μια βελτιωμένη σχέση με την Δύση, παραμένει ως ένα πιθανό μεσοπρόθεσμο αποτέλεσμα της τρέχουσας κρίσης. Μπορεί να μην είναι αυτό που πολλοί περίμεναν στην Δύση, αλλά εξακολουθεί να είναι μια καλή εναλλακτική και ίσως η καλύτερη επιλογή στο τρέχον κλίμα. Μια καλά σχεδιασμένη πολιτική θα μπορούσε να την κάνει πραγματικότητα. Εάν, ωστόσο, η Δύση προσπαθήσει να επιβάλει μια επιθετική λύση, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι καταστροφικό, κυρίως για τον γενναίο λαό της Λευκορωσίας.

Copyright © 2020 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2020-10-02/dont-put-belar...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2020-09-08/what-russia-re...
[2] https://rada.vision/en/council-governance
[3] https://www.bbc.com/news/world-europe-53930796
[4] https://www.bbc.com/news/world-europe-53648640
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/belarus/2020-08-18/belarus-goes-...