Τα drones αποσταθεροποιούν την παγκόσμια πολιτική

Ο κόσμος έχει εισέλθει σε μια εποχή πολέμων με drone. Σε τέσσερις μεγάλους διακρατικούς πολέμους τα τελευταία πέντε χρόνια -αυτοί στην Λιβύη, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, την Συρία και την Ουκρανία- τα οπλισμένα drones έπαιξαν κυρίαρχο, ίσως αποφασιστικό, ρόλο. Ωστόσο, οι συζητήσεις σχετικά με τα drones εξακολουθούν να επικεντρώνονται στην χρήση τους εναντίον μη κρατικών δρώντων, όπως οι Ταλιμπάν [2], ή σε εικασίες σχετικά με τον πιθανό ρόλο τους σε πολέμους μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και κοντινών ανταγωνιστών, όπως η Κίνα. Αυτές οι συζητήσεις οδήγησαν πολλούς μελετητές στο συμπέρασμα ότι τα drones είναι τόσο περίπλοκα και ευάλωτα, ώστε να είναι περιορισμένης χρήσης σε [3] ή σχέσης [4] με πολέμους μεταξύ κρατών. Ορισμένοι παρατηρητές υποστηρίζουν ότι τα drones μπορούν ακόμη και να προωθήσουν την διεθνή σταθερότητα [5]: οι χώρες ενδέχεται να είναι λιγότερο πιθανό να κλιμακώσουν μια σύγκρουση εάν καταρριφθεί ένα drone, παρά ένα αεροσκάφος με πιλότο άνθρωπο [6].

Ένα αμερικανικό drone στην βάση της Πολεμικής Αεροπορίας Creech, στη Νεβάδα, τον Μάιο του 2016. Josh Smith / Reuters
-----------------------------------------------------

Όμως, αυξανόμενα στοιχεία δείχνουν μια πιο ανησυχητική τάση. Τα φθηνά drones με επιβιωσιμότητα, σε συνδυασμό με τεθωρακισμένα και πυροβολικό, προσφέρουν πραγματικά πλεονεκτήματα στους στρατούς που τα έχουν. Οι τέσσερις πρόσφατες συγκρούσεις στις οποίες εμφανίστηκαν drones δείχνουν ότι ακόμη και τα μέτρια οχήματα μπορούν να βοηθήσουν να κερδηθούν στρατιωτικές νίκες και να αναμορφώσουν την γεωπολιτική. Και καθώς τα drones γίνονται μέρος των οπλοστασίων [7] περισσότερων χωρών -που αυξάνονται από οκτώ το 2015 σε 20 σήμερα- οι νέοι δρώντες είναι έτοιμοι να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία που προσφέρουν για να αρπάξουν εδάφη ή να αναφλέξουν προηγουμένως παγωμένες συγκρούσεις. Οι κυβερνήσεις και οι αναλυτές πρέπει να επανεξετάσουν τον ρόλο που αυτά τα όπλα μπορεί να διαδραματίσουν στην αύξηση του κινδύνου διακρατικής βίας.

ΕΝΑΣ ΑΝΑΛΩΣΙΜΟΣ ΣΤΟΛΟΣ

Οι μελετητές πιστεύουν εδώ και πολύ καιρό ότι τα επιθετικά όπλα αποσταθεροποιούν [8], επειδή μειώνουν το κόστος της κατάκτησης ενώ αυξάνουν τους φόβους για την ασφάλεια μεταξύ των πιθανών στόχων τους. Τα οπλισμένα drones πηγαίνουν αυτήν την ιδέα ακόμη πιο μπροστά. Τα μη επανδρωμένα οχήματα είναι σημαντικά λιγότερο ακριβά από τα αεροσκάφη με πιλότο και οι στρατιωτικοί μπορούν να τα στείλουν σε επικίνδυνες αποστολές χωρίς φόβο να χάσουν προσωπικό. Επιπλέον, επειδή τα drones είναι φθηνά, οι χώρες μπορούν να τα αποκτήσουν σε αρκετά μεγάλο αριθμό για να τα σωρεύσουν στις άμυνες του αντιπάλου. Στρατιωτικοί έχουν ήδη χρησιμοποιήσει δεκάδες drones σε πρόσφατους πολέμους, και σε μελλοντικές συγκρούσεις είναι πιθανό να αναπτύξουν χιλιάδες, αν όχι δεκάδες χιλιάδες, για να καταστρέψουν ή να υποβαθμίσουν τις αντίπαλες δυνάμεις προτού εκείνες μπορέσουν να αρθρώσουν μια απάντηση.

Τα φτηνά, οπλισμένα drones ανταλλάσσουν έτσι την αναλωσιμότητα με την επιβιωσιμότητα. Ένας στρατός μπορεί να χάσει μεγάλο αριθμό από αυτά, αρκεί να παραμείνουν αρκετά για να καταστρέψει καθορισμένους στόχους. Ακόμα κι αν κάθε drone είναι ατομικά ευάλωτο, η χρήση τους μαζικά παρέχει ασφάλεια λόγω του πλήθους. Το σωρευτικό αποτέλεσμα μπορεί να κατακλύσει ακόμη και τις ισχυρότερες άμυνες.

Οι παρατηρητές πήραν μια ματιά αυτής της τακτικής στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ, όπου το Αζερμπαϊτζάν πρόσφατα χρησιμοποίησε [9] διπλάνα An-2 της δεκαετίας του 1940, τα οποία είχαν μετατραπεί για να λειτουργούν εξ αποστάσεως. Το αεροσκάφος αποτέλεσε δόλωμα για τους Αρμένιους χειριστές ραντάρ για να ενεργοποιήσουν τα συστήματά τους, αποκαλύπτοντας τις τοποθεσίες τους, ώστε οι πιλότοι του Αζερμπαϊτζάν να μπορέσουν να τους καταστρέψουν από απόσταση με ισραηλινής κατασκευής drones Harop. Ενώ το Αζερμπαϊτζάν τελικά έχασε [10] ένδεκα An-2, η στρατηγική βοήθησε να δημιουργήσει τρύπες στην αεράμυνα της Αρμενίας.

Τα πρώτα στοιχεία από πρόσφατες συγκρούσεις υποδηλώνουν περαιτέρω ότι τα βασικά οπλισμένα drones μπορεί στην πραγματικότητα να είναι πιο ανθεκτικά από όσο εκτιμάτο αρχικά. Τα εξελιγμένα ρωσικά συστήματα αεράμυνας, όπως το S-300 και το μικρής εμβέλειας Pantsir, αποδείχθηκαν εκπληκτικά ευάλωτα στην Λιβύη, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, και την Συρία. Σε κάθε περίπτωση, τα οπλισμένα drones ήταν σε θέση να ξεφύγουν από την ανίχνευση και να εκμεταλλευτούν κενά κάλυψης των παλαιότερων συστημάτων που έχουν κατασκευαστεί έχοντας κατά νου μεγαλύτερα αεροσκάφη με πιλότο. Τα μη επανδρωμένα οχήματα κατέστρεψαν αρκετά ρωσικά Pantsir στην Λιβύη και την Συρία και γλέντησαν με παλαιότερα συστήματα αεροπορικής άμυνας στην Αρμενία.

Για τα κράτη που επιδιώκουν να σπάσουν μακροχρόνια γεωπολιτικά αδιέξοδα, η άνοδος σχετικά φθηνών, αναλώσιμων, οπλισμένων drones προσφέρει μια δελεαστική ευκαιρία. Τέτοια οχήματα μπορούν να βοηθήσουν τα κράτη να αρπάξουν γρήγορα έδαφος, να κατακλύσουν γρήγορα τους αντιπάλους τους και να απειλήσουν με μεγαλύτερη τιμωρία στο μέλλον.

ΠΑΡΑΓΩΝ ΑΛΛΑΓΗΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ