Η Αμερική χρειάζεται περισσότερο από ποτέ μια σύνοδο κορυφής για την δημοκρατία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Αμερική χρειάζεται περισσότερο από ποτέ μια σύνοδο κορυφής για την δημοκρατία

Πώς θα μπορέσει να ενώσει ξανά τον ελεύθερο κόσμο

Ένας έκπληκτος κόσμος παρακολουθούσε με τρόμο στις 6 Ιανουαρίου καθώς εκατοντάδες ακροδεξιοί εξτρεμιστές, υποκινούμενοι από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, εισέβαλαν στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ. Η οργή τελικά απέτυχε να εμποδίσει το Κογκρέσο να πιστοποιήσει τη νίκη του Τζο Μπάιντεν, αλλά έχει περιπλέξει τις δεσμεύσεις του εκλεγμένου προέδρου να ξαναγυρίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες στον ρόλο του υπέρμαχου της δημοκρατίας παγκοσμίως. Συγκεκριμένα, εγείρει σκληρά ερωτήματα σχετικά με το ευρέως δημοσιευμένο σχέδιο του Μπάιντεν [1] για την διοργάνωση μιας «Διάσκεψης Κορυφής για την Δημοκρατία» κατά την διάρκεια του πρώτου έτους της θητείας του.

19012021-1.jpg

Άνδρας σπάει ένα παράθυρο στο κτήριο του Καπιτωλίου των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον, τον Ιανουάριο του 2021. Leah Millis / Reuters
-----------------------------------------------------------

Μετά την απόπειρα εξέγερσης της περασμένης εβδομάδας, οι μελετητές James Goldgeier και Bruce Jentleson υποστήριξαν [2] στο Foreign Affairs ότι η εισερχόμενη κυβέρνηση του Μπάιντεν πρέπει να εγκαταλείψει το σχέδιό της για μια παγκόσμια σύνοδο κορυφής για την δημοκρατία και να επικεντρωθεί στην επιδιόρθωση της δημοκρατίας εγχωρίως. Διαφωνούμε με σεβασμό. Η απάλειψη της συνόδου κορυφής θα μπορούσε να βλάψει τις ευρύτερες προσπάθειες του Μπάιντεν για την αποκατάσταση των Ηνωμένων Πολιτειών ως δεσμευμένου, εποικοδομητικού και συνεργατικού διεθνούς παράγοντα. Επιπλέον, και ίσως πιο σημαντικό, μια σύνοδος κορυφής που φιλοξενείται από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως ζωτικός μηχανισμός για την επιδιόρθωση και την αναζωογόνηση της αμερικανικής δημοκρατίας εγχωρίως. Αντί να ακυρώσει την εκδήλωση, η Ουάσινγκτον θα πρέπει να χρησιμοποιήσει την σύνοδο κορυφής για να αναπτύξει ένα νέο σχέδιο για την παγκόσμια δέσμευση των ΗΠΑ για την δημοκρατία -ένα [σχέδιο] που είναι πιο ταπεινό και ειλικρινές σχετικά με οδυνηρές πολιτικές προκλήσεις εγχωρίως, αλλά δεν είναι λιγότερο δεσμευμένο στο να υποστηρίξει τον σκοπό αυτόν στο εξωτερικό.

ΜΙΑ ΣΥΝΟΔΟΣ ΣΤΙΣ ΣΩΣΤΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ

Προωθώντας την σύνοδο κορυφής, η διοίκηση του Μπάιντεν θα πρέπει να πασχίσει να οργανώσει κάτι περισσότερο από μια συμβολική συγκέντρωση, όπου οι αξιωματούχοι κάνουν υψηλές δηλώσεις αλλά συμμετέχουν σε ελάχιστη δράση. Μια τέτοια «ελαφριά σύνοδος κορυφής» θα ενίσχυε τον υπάρχοντα κυνισμό σχετικά με το βάθος της δέσμευσης της Ουάσιγκτον στους δημοκρατικούς κανόνες και θα σπαταλούσε το σύντομο παράθυρο ευκαιρίας της νέας κυβέρνησης για να ξεκινήσει μια ουσιαστική ατζέντα δημοκρατίας.

Ωστόσο, η ομάδα του Μπάιντεν πρέπει επίσης να αποφύγει να προσπαθήσει να επιτύχει πάρα πολλά με μια μόνο σύνοδο κορυφής –με το να επιδιώξει να δημιουργήσει μια νέα στρατηγική συμμαχία ή μια ένωση δημοκρατικών κρατών, για παράδειγμα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να συνεχίσουν να συμμετέχουν σε υπάρχουσες δημοκρατικές ομάδες με σαφώς καθορισμένες παραμέτρους, όπως η Quad (Αυστραλία, Ινδία, Ιαπωνία και Ηνωμένες Πολιτείες) στον Ινδο-Ειρηνικό. Θα πρέπει επίσης να μελετήσει την βρετανική ιδέα της επέκτασης του G-7 σε D-10 που να περιλαμβάνει τις τρεις πιο σημαντικές δημοκρατίες της Ασίας [3] (Αυστραλία, Ινδία και Νότια Κορέα). Όμως, μια προσπάθεια δημιουργίας μιας νέας, μεγάλης κλίμακας, ανοιχτής δημοκρατικής «συμμαχίας» θα ήταν σχεδόν σίγουρα αποτυχημένη δεδομένου ότι τα γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα μιας ποικίλης ομάδας δημοκρατιών δεν ευθυγραμμίζονται καλά σε πολλά θέματα.

Αντ' αυτού, η εισερχόμενη διοίκηση πρέπει να αφιερώσει την σύνοδο κορυφής στην εγχώρια δημοκρατική ανανέωση, στην οποία τα συμμετέχοντα κράτη αναλαμβάνουν συλλογικές, αμοιβαία υποστηρικτικές δεσμεύσεις για την βελτίωση των δικών τους δημοκρατιών και για την υπεράσπιση της δημοκρατίας όποτε απειλείται σε άλλες χώρες. Μια τέτοια ισότιμη αναδιατύπωση της συζήτησης για την δημοκρατία, που θα διοργανωθεί από μια νέα αμερικανική κυβέρνηση πρόθυμη να μιλήσει με ειλικρίνεια και ρεαλισμό σχετικά με τις δημοκρατικές αποτυχίες των ΗΠΑ, θα απηύθυνε μια ισχυρή δήλωση σχετικά με την δέσμευση της Ουάσινγκτον για δημοκρατική ανανέωση στην μετα-Τραμπ εποχή.

ΜΙΑ ΑΤΖΕΝΤΑ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ

Οι σχεδιαστές της συνόδου κορυφής θα αντιμετωπίσουν έναν ισχυρό πειρασμό να μετατρέψουν την ατζέντα σε μια λίστα σούπερ-μάρκετ για κάθε ανησυχία σε όλη την κοινότητα υπεράσπισης της δημοκρατίας. Πρέπει να αντισταθούν σε αυτή την παρόρμηση. Αντ' αυτού, στο γενικό θέμα της δημοκρατικής ανανέωσης, η σύνοδος κορυφής θα πρέπει να στοχεύσει σε αρκετά διακριτά θέματα ώστε να εστιάσει την συζήτηση και την δράση.

Νωρίς στην εκστρατεία του για την προεδρία, όταν ο Μπάιντεν πρότεινε για πρώτη φορά την διοργάνωση μιας συνόδου κορυφής των δημοκρατιών του κόσμου, προσδιόρισε τρία θέματα προτεραιότητας στην ατζέντα: καταπολέμηση της διαφθοράς, άμυνα ενάντια στον αυταρχισμό, και προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η πολιτική κατά της διαφθοράς -η οποία είναι το κλειδί για την επίλυση του προβλήματος της λογοδοσίας που στοιχειώνει τόσες πολλές δημοκρατίες- είναι μια εξαιρετική επιλογή για την ατζέντα της συνόδου κορυφής. Είναι ένας ώριμος τομέας πολιτικής με συγκεκριμένες, με πιθανές δράσεις [4] που θα έχουν επίδραση σε τομείς που κυμαίνονται από τους φόρους και την χρηματοδότηση έως τις δημόσιες συμβάσεις και μέχρι την διαφάνεια και την κοινωνία των πολιτών.

Η άμυνα απέναντι στον αυταρχισμό πρέπει επίσης να είναι το επίκεντρο της συνόδου κορυφής, αλλά απαιτείται κάποια προσοχή εδώ: οι αναφορές στον αυταρχισμό μπορεί να θεωρηθούν ως κώδικας «εναρμόνισης εναντίον της Κίνας και της Ρωσίας» και να εκτρέψουν ή να ψυχράνουν κάποιες άλλες δημοκρατίες που διαφορετικά θα συμμετείχαν ενεργά. Θα ήταν πρόβλημα εάν οι αυταρχικές χώρες θεωρούσαν την σύνοδο κορυφής ως προσπάθεια των Ηνωμένων Πολιτειών να σφυρηλατήσουν έναν δημοκρατικό συνασπισμό με στόχο την αλλαγή καθεστώτος στις αυταρχικές χώρες. Η κυβέρνηση του Μπάιντεν μπορεί να ελαχιστοποιήσει αυτόν τον κίνδυνο διατυπώνοντας τους στόχους της ευρύτερα: να αποτρέψει την πολιτική παρέμβαση από αυταρχικούς παράγοντες στις υπάρχουσες δημοκρατίες και να υποστηρίξει τις καθολικές δημοκρατικές αξίες και φιλοδοξίες των ανθρώπων όπου κι αν αυτοί ζουν.

Ο στόχος του Μπάιντεν για την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων θα πρέπει να οδηγήσει σε μια συμφωνία από ένα ευρύ φάσμα δυνητικών εταίρων και θα βοηθήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να επιβεβαιώσουν την δέσμευσή τους στις καθολικές αξίες μετά από τέσσερα χρόνια επιλεκτικής υπεράσπισης ορισμένων δικαιωμάτων, όπως η θρησκευτική ελευθερία. Ωστόσο, η ατζέντα για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι τεράστια και το να εστιαστεί η συζήτηση, ίσως με την προηγούμενη συμφωνία σε ορισμένα βασικά δικαιώματα που πρέπει να τονιστούν, θα είναι κρίσιμο. Οι ελευθερίες της έκφρασης και του συνέρχεσθαι ειρηνικά φαίνονται σαν φυσικοί υποψήφιοι για να συμπεριληφθούν, δεδομένων των επιθέσεων εναντίον τους σε τόσα πολλά μέρη.

Ένα επιπλέον στοιχείο της ατζέντας που είναι αμφοτέρως επίκαιρο και πιθανό να συγκεντρώσει ευρεία υποστήριξη, είναι η δημοκρατική συμπερίληψη. Οι προσπάθειες για την δημιουργία πιο αντιπροσωπευτικών θεσμών και για τον τερματισμό της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής περιθωριοποίησης ορισμένων πληθυσμών, συνεχίζουν να αποτελούν πρόκληση εξίσου σε νέες και σε καθιερωμένες δημοκρατίες. Αυτός είναι ένας τομέας όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες, χάρη στη μακρά ιστορία αποκλεισμών τους, μπορούν να ηγηθούν με ταπεινότητα.

Αυτό που διασχίζει όλα τούτα τα ζητήματα είναι ο μετασχηματισμός που κατεργάζονται οι ψηφιακές τεχνολογίες. Παρόλο που η ίδια η τεχνολογία είναι πολιτικά ουδέτερη, έχει επιτρέψει σοβαρές απειλές για την δημοκρατία σε πολλές χώρες, ενώ παράλληλα δημιουργεί τεράστιες ευκαιρίες για συμμετοχή των πολιτών, και για διαφανή, ανταποκρινόμενη διακυβέρνηση. Η σύνοδος κορυφής πρέπει να παλέψει κατά μέτωπο με το πώς θα προσαρμοστεί η δημοκρατική υπευθυνότητα στην υπεύθυνη ψηφιακή εποχή.

ΜΙΑ ΣΚΗΝΗ ΔΥΟ ΕΠΙΠΕΔΩΝ

Εκτός από την ατζέντα, η διοίκηση του Μπάιντεν πρέπει να καθορίσει τον κατάλληλο κατάλογο προσκλήσεων (αυτός ο αιώνιος πονοκέφαλος του οικοδεσπότη συνόδων κορυφής). Θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα καλέσει ένα μικρότερο, επιλεκτικό σύνολο καθιερωμένων δημοκρατιών που έχουν δεσμευτεί σοβαρά για την αυτο-βελτίωσή τους και που ενεργούν σε ουσιαστικές προκλήσεις ή αν θα ακολουθήσει μια προσέγγιση ευρείας συμπερίληψης και θα περιλάβει χώρες που ισχυρίζονται [ότι έχουν] δημοκρατικές φιλοδοξίες, αλλά στην πράξη παρουσιάζουν ιδιαίτερα ελλείμματα. Ιστορικά, οι πολυμερείς σύνοδοι κορυφής για την δημοκρατία επέλεγαν την ευρύτερη συμπερίληψη -εις βάρος της αξιοπιστίας και της συνοχής.

Δεδομένου αυτού του συμβιβασμού, οι υπεύθυνοι σχεδιασμού της συνόδου κορυφής του Μπάιντεν πρέπει να εξετάσουν ένα κλιμακωτό μοντέλο. Θα μπορούσαν να σχηματίσουν μια μικρή διευθύνουσα επιτροπή (steering committee), τα μέλη της οποίας θα ήταν πλήρεις εταίροι στην διαμόρφωση της ατζέντας και στην κινητοποίηση των δεσμεύσεων από άλλους. Τα μέλη της διευθύνουσας επιτροπής θα επικοινωνούσαν δημοσίως τα σχετικά με την σύνοδο κορυφής προκειμένου να αποφευχθεί η εντύπωση ότι είναι μια στενή προσπάθεια υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Θα διευθύνουν επίσης συζητήσεις για τους κύριους θεματικούς τομείς και θα συμβάλουν στην πρόοδο των δεσμεύσεων της συνόδου κορυφής μέσω θεματικών ομάδων εργασίας που θα συνεχίσουν να συναντιούνται μετά την λήξη της συνόδου. Μπορούν ακόμη και να φιλοξενήσουν εκδηλώσεις παρακολούθησης ή μελλοντικές συνόδους κορυφής. Η διευθύνουσα επιτροπή θα αποτελείται από λίγες χώρες που επιδεικνύουν πάθος και ικανότητα για έναν τέτοιο ρόλο και παρέχουν κάποια γεωγραφική ποικιλομορφία, χωρίς να κυνηγούν τον απατηλό στόχο της τέλειας περιφερειακής εκπροσώπησης.

Η ομάδα του Μπάιντεν θα μπορούσε στην συνέχεια να ακολουθήσει μια μετρίως ευρεία συμπερίληψη για τους συμμετέχοντες στην γενική σύνοδο κορυφής, με κάποιο κατώφλι επιδειχθείσας «θέλησης» για να αξίζουν μια πρόσκληση. Όλες οι συμμετέχουσες χώρες θα πρέπει να υποσχεθούν να αναλάβουν ουσιαστικές δεσμεύσεις προκειμένου να παρευρεθούν και ιδανικά να προβούν σε συγκεκριμένες ενέργειες πριν από την σύνοδο κορυφής. Οι υπεύθυνοι σχεδιασμού της συνόδου θα πρέπει επίσης να χρησιμοποιούν ορισμένα σαφή και εξωτερικά βασισμένα κριτήρια για να καθορίσουν ποιος είναι μέσα και ποιος είναι έξω, αντλώντας από αξιόπιστους ανεξάρτητους δείκτες της πίστης των χωρών στις δημοκρατικές αξίες και πρακτικές -γνωρίζοντας, φυσικά, ότι η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών σε αυτές της κατατάξεις τα τελευταία χρόνια έχει πέσει σημαντικά

Ένα άλλο δύσκολο ερώτημα που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η διοίκηση είναι εάν θα καλέσει μη κυβερνητικές οντότητες και, εάν ναι, ποιες. Οι δημοκρατίες ευδοκιμούν χάρη στις συνδυασμένες προσπάθειες αμέτρητων ενδιαφερόμενων φορέων -συμπεριλαμβανομένων πολιτικών ομάδων, οντοτήτων του ιδιωτικού τομέα, και πολυμερών οργανισμών. Η σύνοδος κορυφής πρέπει να αντικατοπτρίζει αυτήν την πραγματικότητα, χωρίς να ανοίγει τις πύλες σε έναν μη πρακτικό αριθμό συμμετεχόντων. Προκειμένου να μειώσουν το τεράστιο σύμπαν των δυνητικών προσκεκλημένων, οι διοργανωτές πρέπει να συνδέσουν την λίστα των μη κυβερνητικών συμμετεχόντων απευθείας με τα συγκεκριμένα θέματα της συνόδου κορυφής. Οι μη κυβερνητικοί συμμετέχοντες θα μπορούσαν στην συνέχεια να συμμετάσχουν μαζί με κυβερνήσεις σε ομάδες εργασίας που οργανώνονται γύρω από κάθε θέμα της συνόδου κορυφής. Αυτή η προσέγγιση και πάλι θα προϋπέθετε δύσκολες επιλογές -και θα απαιτήσει από τους διοργανωτές να βρουν τρόπους για να διασφαλίσουν την ποικιλομορφία- αλλά θα προωθούσε πιο εστιασμένα αποτελέσματα από όσο μια μαξιμαλιστική λίστα προσκεκλημένων, και θα αντανακλούσε την πραγματικότητα της δημοκρατίας όπως εφαρμόζεται στον σύγχρονο κόσμο.

ΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

Ο πρώην κυβερνήτης της Νέας Υόρκης, Mario Cuomo, σημείωσε κάποτε ότι οι πολιτικοί κάνουν [προεκλογική] εκστρατεία με ποίηση αλλά κυβερνούν με πεζογραφία. Η δέσμευση της εκστρατείας του Μπάιντεν να φιλοξενήσει μια σύνοδο κορυφής για την δημοκρατία ευχαρίστησε πολλούς παγκόσμιους ηγέτες και πολίτες που έχουν αποθαρρυνθεί από τις αδιάκοπες επιθέσεις του Τραμπ στην δημοκρατία, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Ωστόσο, η πραγματοποίηση μιας αποτελεσματικής συνόδου κορυφής θα απαιτήσει επιμελώς μετάφραση της μεγάλης ποίησης της [προεκλογικής] εκστρατείας σε πρακτική κυβερνητική πεζογραφία. Αυτό δεν θα είναι εύκολο καθήκον: οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να βαδίσουν σε τεντωμένο σχοινί μεταξύ της ανάκτησης της παγκόσμιας ηγεσίας και της ταπεινής αναγνώρισης και αντιμετώπισης των ελαττωμάτων τους. Όμως, η συγκέντρωση μιας κοινότητας ομοειδών χωρών για την προώθηση της εγχώριας δημοκρατικής ανανέωσης είναι ο πιο σίγουρος δρόμος για την αποκατάσταση της ηγεσίας των ΗΠΑ στον δημοκρατικό κόσμο.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.gr/articles/72600/joseph-r-biden-jr/giati-i-a...
[2] https://www.foreignaffairs.gr/articles/73035/james-goldgeier-kai-bruce-w...
[3] https://www.foreignaffairs.gr/articles/72857/edward-fishman-kai-siddhart...
[4] https://carnegieendowment.org/2020/07/01/regaining-u.s.-global-leadershi...

Copyright © 2021 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2021-01-15/america-needs-d...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition