Η ανισότητα της Κίνας θα την οδηγήσει σε μια ξεκάθαρη επιλογή | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η ανισότητα της Κίνας θα την οδηγήσει σε μια ξεκάθαρη επιλογή

Μια νέα ολιγαρχία μπορεί να συγκρατηθεί μόνο από την κυβέρνηση που την δημιούργησε
Περίληψη: 

Οι μελλοντικές εκστρατείες κατά της διαφθοράς στην Κίνα ενδέχεται να αντιμετωπίσουν ένα τρομερό εμπόδιο. Η πολιτική και οικονομική ισχύς συγχωνεύονται για να δημιουργήσουν μια υβριδική πολιτικοοικονομική ελίτ που θα είναι δύσκολο να εκτοπιστεί αφότου εδραιωθεί.

Ο BRANKO MILANOVIC είναι ανώτερος μελετητής στο Κέντρο Stone για την Κοινωνικοοικονομική Ανισότητα στο Μεταπτυχιακό Κέντρο του CUNY και διακεκριμένος καθηγητής στο London School of Economics.

Το κινεζικό μοντέλο πολιτικού καπιταλισμού έχει προκαλέσει εντυπωσιακή ανάπτυξη και ήρε εκατομμύρια από την φτώχεια -αλλά όχι χωρίς να διευρύνει το χάσμα μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών της χώρας. Η ανισότητα έχει γίνει η Αχίλλειος πτέρνα του κινεζικού συστήματος, διαψεύδοντας τα κατ’ όνομα σοσιαλιστικά δόγματα της κυβέρνησης και υπονομεύοντας την σιωπηρή σύμβαση μεταξύ των κυβερνώντων και των κυβερνωμένων. Η ανισότητα διαβρώνει την εμπιστοσύνη που ο Κομφούκιος θεωρούσε ακόμη πιο ουσιώδη για την καλή διακυβέρνηση από όσο το φαγητό (ή, με σημερινούς όρους, την υλική ευημερία).

12022021-1.jpg

Ένας αγρότης στην Xiantao, στην Κίνα, τον Ιούνιο του 2006. Ge Gong / China
---------------------------------------------------

Η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος απαιτεί κατανόηση των πηγών του και της έκτασής του. Στην Κίνα, αυτό το έργο δεν είναι πάντα απλό. Η ανισότητα της Κίνας μοιάζει με την πρώτη ματιά σαν το προβλέψιμο προϊόν της ταχείας ανάπτυξης και της αστικοποίησης. Ωστόσο, οι πτυχές της κατανομής πλούτου και εισοδήματος της χώρας είναι πιο συγκεκριμένες. Αναδύονται από το πλέγμα της οικονομικής και πολιτικής ισχύος στο κινεζικό σύστημα, και προτείνουν ότι η ηγεσία της χώρας αντιμετωπίζει μια δύσκολη επιλογή ως προς το πώς, και εάν, θα συγκρατήσει την αυξανόμενη δύναμη μιας νέας ελίτ.

ΔΟΜΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ

Πίσω στις δεκαετίες του 1950 και του 1960, ο Αμερικανός οικονομολόγος Simon Kuznets υποστήριξε ότι οι οικονομίες που μετατοπίζονται από την γεωργία στη μεταποίηση ή από αγροτικές σε αστικές, τείνουν να αντιμετωπίζουν αυξανόμενη ανισότητα. Ο λόγος είναι ότι από την αρχή της αστικής μετάβασης, οι κάτοικοι της πόλης κερδίζουν υψηλότερα εισοδήματα και επιλέγουν από μια μεγαλύτερη ποικιλία διαφορετικών αμειβόμενων θέσεων εργασίας από εκείνους που εργάζονται στην γεωργία. Όταν οι αγροτικοί εργάτες μεταναστεύουν σε πόλεις, προσφέρουν φθηνή εργασία που ωφελεί περαιτέρω τους αστικούς εργοδότες και αυξάνει την ανισότητα. Αλλά αυτές οι συνθήκες διαρκούν μόνο εφόσον υπάρχει σχεδόν απεριόριστη προσφορά αγροτικής εργασίας που μπορεί να προσελκυστεί από τις πόλεις με λίγο-πολύ σταθερό ρυθμό. Μόλις εξαντληθεί αυτή η προσφορά, οι ανειδίκευτοι μισθοί αρχίζουν να αυξάνονται (σε σχέση με τους εξειδικευμένους μισθούς), και η ανισότητα μειώνεται.

Ως εκ τούτου, το ότι η Κίνα θα έπρεπε να δει μια αύξηση των ανισοτήτων όταν αυτό συνέβη, δεν αποτελεί έκπληξη. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, ο Κινέζος ηγέτης Deng Xiaoping θεσμοθέτησε οικονομικές μεταρρυθμίσεις που οδήγησαν σε αύξηση την ανισότητα και το πραγματικό εισόδημα από κοινού. Το έπραξαν μέχρι την πρώτη δεκαετία της δεκαετίας του 2000, όταν η ανισότητα σταμάτησε και ίσως ακόμη και να αντιστράφηκε. Το επίπεδο εισοδηματικής ανισότητας στην Κίνα σήμερα είναι πολύ υψηλό. Σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα (τα οποία δεν παρέχουν μικρο-πληροφορίες που να μπορούν να επαληθευτούν ανεξάρτητα), ο συντελεστής Gini της Κίνας (ένα μέτρο ανισότητας που κυμαίνεται από 0 έως 1) είναι περίπου στο 0,47. Συγκριτικά, εκείνος των Ηνωμένων Πολιτειών είναι περίπου στο 0,41. Οι Κινέζοι ηγέτες έχουν επιμείνει αρκετές φορές ότι η ανισότητα πάνω από 0,40 είναι δυνητικά αποσταθεροποιητική.

12022021-2.jpg

Τα δεδομένα για τον συντελεστή Gini στην περίοδο 1985-2002 προέρχονται από τους Lu και Perloff. Τα δεδομένα για τον συντελεστή Gini στην περίοδο 2002-2019 προέρχονται από το Εθνικό Στατιστικό Γραφείο της Κίνας. Τα δεδομένα για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε διεθνή δολάρια προέρχονται από την βάση δεδομένων των Παγκόσμιων Δεικτών Ανάπτυξης της Παγκόσμιας Τράπεζας.
--------------------------------------------

Εάν η αστικοποίηση εξηγεί την πορεία της Κίνας, η χώρα μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει περάσει την καμπύλη Kuznets όταν η ανισότητά της μειώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Και σε αυτήν την περίπτωση, η ιστορία της Κίνας έχει ιδιαίτερη σημασία μόνο υπό την έννοια ότι οι παλαιότερες μαοϊκές πολιτικές είχαν δημιουργήσει εξαιρετικά χαμηλές ανισότητες εξ αρχής. Η επακόλουθη ανάπτυξη της χώρας ήταν εξαιρετικά γρήγορη, οδηγώντας την Κίνα να διασχίσει την καμπύλη Kuznets σε δύο γενιές παρά σε έναν αιώνα ή και περισσότερο που χρειάστηκαν άλλες χώρες.

Αλλά αυτό το μοντέλο δεν μπορεί να καλύψει όλη την ιστορία της Κίνας. Συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του πολιτικού και οικονομικού συστήματος της χώρας επηρέασαν περαιτέρω το επίπεδο ανισότητας - συμπεριλαμβανομένων σημαντικών ανισοτήτων μεταξύ επαρχιών, και μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών. Για παράδειγμα, το 2019, ο λόγος εισοδήματος μεταξύ των τριών πλουσιότερων και των τριών φτωχότερων επαρχιών ήταν 4 προς 1. Οι πόλεις του Πεκίνου και της Σαγκάης νομικά λογίζονται ως επαρχίες -αλλά ακόμη και με την απάλειψή τους από αυτόν τον υπολογισμό, ο λόγος παραμένει 3,5 προς 1. Ο αντίστοιχος λόγος μεταξύ πλούσιων και φτωχών πολιτειών στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι μικρότερος από 2 προς 1.