Η αποσύνδεση Κίνας-ΗΠΑ δεν θα σκοτώσει το πράσινο μέλλον

Η πανδημία COVID-19 έκανε την συζήτηση για την οικονομική «αποσύνδεση» των ΗΠΑ από την Κίνα πολύ πιο άνετη. Ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έκανε ακρογωνιαίο λίθο της εμπορικής πολιτικής του τον περιορισμό των οικονομικών δεσμών με την Κίνα, επικαλούμενος ανησυχίες σχετικά με τον χειρισμό των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας από την Κίνα, την συναλλαγματική χειραγώγηση, και άλλες αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Στην συνέχεια ήρθε η πανδημία, η οποία βρήκε τους Αμερικανούς κατασκευαστές στο έλεος μακρινών και υπερεκτεταμένων αλυσίδων εφοδιασμού. Τώρα, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν κατέστησε σαφές ότι θα διατηρήσει πτυχές της σκληρής πολιτικής του προκατόχου του έναντι της Κίνας, υποδηλώνοντας ότι κάποια μορφή οικονομικού διαχωρισμού μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου είναι πιθανώς αναπόφευκτη.

Ένας σταθμός ηλιακής ενέργειας στην Fuentes de Andalucia, στην Ισπανία, τον Οκτώβριο του 2011. Marcelo del Pozo / Reuters
------------------------------------------------------

Αλλά η αποσύνδεση θα έχει ένα τίμημα. Μεταξύ των μεγαλύτερων χαμένων, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι ειδικοί [1], θα είναι η παγκόσμια προσπάθεια για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Οι τεχνολογίες πίσω από τέτοιες πράσινες καινοτομίες όπως τα ηλιακά πάνελ, η πυρηνική ενέργεια, και τα ηλεκτρικά οχήματα, αντλούνται από τεχνογνωσία και παραγωγή που διαχέεται [2] σε όλο τον κόσμο. Η Κίνα, για παράδειγμα, είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ηλεκτρικών οχημάτων στον κόσμο [3]. Η Ευρώπη είναι πρωτοπόρος στην βιομηχανική ενεργειακή αποδοτικότητα και ηγέτιδα στις ανανεώσιμες υποδομές. Η αποσύνδεση θα μπορούσε να διακόψει την παγκόσμια εξάπλωση αυτών των καινοτομιών, ενδεχομένως παραλύοντας κάθε προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.

Αλλά η αποσύνδεση δεν πρέπει να είναι χονδροειδής και η επίδρασή της στην κλιματική αλλαγή δεν χρειάζεται να είναι καθόλου άσχημη. Η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την ορμή πίσω από την αποσύνδεση για να δημιουργήσει πράσινες βιομηχανίες και θέσεις εργασίας στο εσωτερικό. Στην συνέχεια, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα παράγουν εγχωρίως ορισμένα στοιχεία της βιομηχανίας καθαρής ενέργειας που κάποτε εισήγαγαν από την Κίνα, αφήνοντας ανέπαφα άλλα μέρη της αλυσίδας εφοδιασμού. Αυτή η επιλεκτική αποσύνδεση θα δώσει ώθηση στην εγχώρια βιομηχανία, θα βοηθήσει τους Αμερικανούς εργαζομένους, θα αντιμετωπίσει τις ευπάθειες της εφοδιαστικής αλυσίδας, και θα στηρίξει τις προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Το αρχικό κόστος μπορεί να είναι υψηλό, αλλά τα οφέλη για την ασφάλεια και το περιβάλλον ενδέχεται σε μεγάλο βαθμό να το ξεπερνούν.

ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΟΣ ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟΣ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναπτύσσουν και παράγουν καθαρή ενέργεια σε μια πολύ ολοκληρωμένη παγκόσμια αγορά. Πολλές προηγμένες τεχνολογίες -τα λεγόμενα έξυπνα συστήματα διαχείρισης ηλεκτρικού δικτύου, μπαταρίες και κυψέλες καυσίμου για αποθήκευση ενέργειας, παραγωγή ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας, και εγκαταστάσεις πυρηνικής ενέργειας- απαρτίζονται σε μεγάλο μέρος από εξαρτήματα που είναι φθηνότερα ως εισαγωγή από όσο αν αγοραστούν στην εγχώρια αγορά. Οι πολύπλοκες αλυσίδες εφοδιασμού που συντείνουν στην παραγωγή αυτών των τεχνολογιών είναι ευάλωτες σε διαταραχές, αλλά διατηρούν το κόστος χαμηλά.

Δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι οι τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα στο μέλλον δεν θα επωφεληθούν επίσης από τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και την συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων που τις υποστηρίζουν. Η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, για παράδειγμα -μια διαδικασία που περιλαμβάνει την απομάκρυνση και την απομόνωση του διοξειδίου του άνθρακα προτού φτάσει στην ατμόσφαιρα- θα μπορούσε να γίνει πολύ πιο προσιτή εάν τα έθνη συντονίσουν και συγκεντρώσουν χρήματα. Άλλες καινοτομίες, όπως αυτές που θα μπορούσαν να μειώσουν το αποτύπωμα άνθρακα στην παραγωγή χάλυβα και σε άλλες βιομηχανικές διεργασίες, είναι ακριβές, και οι τομείς που τις χρειάζονται έχουν μόνο μικρά περιθώρια κέρδους από τα οποία πρέπει να πληρώσουν γι’ αυτές. Η υπέρβαση τούτων των εμποδίων απαιτεί συνεργασία και ελεύθερη ροή γνώσεων και κεφαλαίων [4], τόσο εντός τομέων όσο και πέρα από τα εθνικά σύνορα.

Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα επιτύχουν να αποσυνδέσουν τις οικονομίες τους, οι πράσινες τεχνολογίες θα μπορούσαν να οπισθοδρομήσουν. Σήμερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες εισάγουν ηλιακούς συλλέκτες και μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων σχετικά φθηνά από την Κίνα. Μετά την αποσύνδεση, τέτοια προϊόντα θα μπορούσαν να γίνουν πιο ακριβά, οδηγώντας τους αγοραστές να στραφούν σε φθηνότερες, πιο βρώμικες πηγές ενέργειας και ως επακόλουθο να επιβραδυνθεί η ανάπτυξη και η καινοτομία. Ήταν ήδη δύσκολη η δημιουργία υποστήριξης για την μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα. Οι Αμερικανοί εργαζόμενοι φοβούνται την απώλεια καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας στον ενεργειακό κλάδο, και πολλοί θα απορρίψουν μια μετάβαση που θα τους αποκόψει από μια νέα οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, ανεξάρτητα από το πόσο καλό θα είναι αυτό για τον πλανήτη.

Μια προσέγγιση για την αποσύνδεση που δημιουργεί μια ακμάζουσα εγχώρια βιομηχανία καθαρής ενέργειας θα μπορούσε να βοηθήσει να ξεπεραστεί αυτή η αντίσταση με το να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και βιομηχανική ηγεσία. Για να φτάσει εκεί, η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα πρέπει να επικεντρωθεί στον επαναπατρισμό των στοιχείων της αλυσίδας εφοδιασμού ενέργειας που είναι απαραίτητα για την παραγωγή, αλλά οι τρέχοντες εγχώριοι πόροι δεν μπορούν να αντικατασταθούν γρήγορα. Ο Biden έχει ήδη ξεκινήσει αυτήν την διαδικασία με ένα εκτελεστικό διάταγμα για την ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας που επικεντρώνεται στις μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, μεταξύ άλλων. Η διοίκησή του θα πρέπει να αξιολογήσει ένα ευρύ φάσμα αλυσίδων εφοδιασμού καθαρής ενέργειας και να εντοπίσει τους κινδύνους της εξάρτησης από ξένους προμηθευτές. Σε γενικές γραμμές, το ρίσκο θα είναι υψηλότερο όταν μια τεχνολογία μπορεί εύκολα να παραβιαστεί, να εκτραπεί, ή να υποστεί διείσδυση από εξωτερικούς δρώντες αφότου εγκατασταθεί ή εάν βασίζεται σε αδιαφανείς αλυσίδες εφοδιασμού με αμφισβητήσιμες περιβαλλοντικές και εργασιακές πρακτικές.

Όταν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, η διοίκηση του Μπάιντεν θα πρέπει να επενδύσει στην εγχώρια ανάπτυξη των προϊόντων που θεωρεί τόσο ότι είναι κρίσιμα όσο και υψηλού κινδύνου και να αφήσει τις υπόλοιπες αλυσίδες εφοδιασμού ως έχουν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν επίσης να επιδοτήσουν την έρευνα σε υποκατάστατες τεχνολογίες -μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων που δεν βασίζονται σε κοβάλτιο, λίθιο ή μέταλλα σπάνιων γαιών [5], για παράδειγμα- οι οποίες μπορεί να είναι απαραίτητες σε περίπτωση παρατεταμένης διακοπής των αλυσίδων εφοδιασμού. Όταν είναι δυνατόν, η διοίκηση θα πρέπει να κατευθύνει τα κεφάλαια για αυτές τις προσπάθειες στα μέρη της χώρας που θα επιβαρυνθούν με το κόστος μιας φιλόδοξης κλιματικής πολιτικής –πολιτείες όπου η παραγωγή ορυκτών καυσίμων παραμένει σημαντική, όπως η Οκλαχόμα, η Δυτική Βιρτζίνια και το Ουαϊόμινγκ, για παράδειγμα.

Βραχυπρόθεσμα, οι Αμερικανοί κατασκευαστές προϊόντων πράσινης ενέργειας ενδέχεται να καταλήξουν να πληρώνουν περισσότερα για ορισμένα από τα εξαρτήματά τους. Σε τελική ανάλυση, ο λόγος που έψαχναν στο εξωτερικό για εξαρτήματα ήταν εξ αρχής για να προέρχονται από χώρες με χαμηλότερο κόστος παραγωγής. Όμως, με το να υπάρχει στενή εστίαση στα μειονεκτήματα της αποσύνδεσης παραβλέπονται οι κρυμμένοι, δύσκολο να εκτιμηθούν κίνδυνοι που συνεπάγονται τα τρέχοντα πρότυπα προμήθευσης -όπως η ευπάθεια στις διακοπές [εφοδιασμού] κατά την διάρκεια μιας πανδημίας.

ΕΝΑ ΣΗΜΕΙΟ ΕΚΚΙΝΗΣΗΣ

Μια προσεκτική προσέγγιση για την αποσύνδεση μπορεί να επιτρέψει στον Μπάιντεν να βάλει μπρος τις εγχώριες βιομηχανίες καθαρής ενέργειας. Για να αξιοποιήσει αυτήν την ευκαιρία, ωστόσο, ο πρόεδρος χρειάζεται μια ισχυρή κλιματική πολιτική που να ενθαρρύνει την καινοτομία και τις επενδύσεις. Θα μπορούσε να ξεκινήσει θέτοντας δεσμευτικούς στόχους για τη μείωση του άνθρακα και χρεώνοντας τέλη για τις εκπομπές. Στην συνέχεια, η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να κατευθύνει τα έσοδα από αυτά τα τέλη προς την ανάπτυξη εγχώριας καθαρής ενέργειας. Η διοίκηση θα πρέπει επίσης να κατευθύνει δημόσιους πόρους σε υποδομές χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, όπως σταθμούς φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και νέα δίκτυα. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να επενδύσει όχι μόνο στην έρευνα και την ανάπτυξη πράσινων τεχνολογιών αλλά και στην επανεκπαίδευση των εργαζομένων, με στόχο να ωφελήσει και πάλι τις κοινότητες που πρόκειται να χάσουν τα περισσότερα από τη μετάβαση μακριά από τα ορυκτά καύσιμα.

Η κυβέρνηση του Μπάιντεν θα πρέπει να επιτύχει μια λεπτή ισορροπία -ταυτόχρονα προσπαθώντας να επαναπατρίσει κάποια ουσιαστική παραγωγή, επενδύοντας στην εγχώρια ηγεσία σχετικά με την καθαρή τεχνολογία, και πιέζοντας να επιτραπεί στο εμπόριο και την διεθνή συνεργασία να προχωρήσουν σε άλλους τομείς. Ο Μπάιντεν θα πρέπει να ενθαρρύνει τις Ηνωμένες Πολιτείες να συνεργαστούν με άλλες χώρες για την ανάπτυξη σημαντικών νέων τεχνολογιών για το σταμάτημα της κλιματικής αλλαγής, όπως η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα και ο «πράσινος χάλυβας» [6].

Η επιτυχής αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα απαιτήσει καλή θέληση και σκληρή δουλειά τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την ιδιωτική βιομηχανία. Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτό σημαίνει την υιοθέτηση μιας κλιματικής πολιτικής που να μπορεί να λειτουργήσει σε συνδυασμό με μια πιο προστατευτική εμπορική ατζέντα, αν και κανένα από αυτά δεν προκαλεί μια πολιτική αντίδραση. Μια έξυπνη προσέγγιση στην αποσύνδεση που εστιάζει στους σκοπούς παρά στα μέσα θα προωθήσει μια ισχυρή εγχώρια βιομηχανία καθαρής ενέργειας που δημιουργεί θέσεις εργασίας και, ως εκ τούτου, γίνεται πολιτικά αυτοσυντηρούμενη.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2020-09-14/climate...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/2020-04-13/paths-net-zero
[3] http://issues.org/china-us-electric-vehicles-batteries/
[4] http://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2019/12/Coordinatedactionrep...
[5] https://www.earthworks.org/cms/assets/uploads/2019/04/MCEC_UTS_ES_lowres...
[6] https://www.ft.com/content/46d4727c-761d-43ee-8084-ee46edba491a

Copyright © 2021 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2021-03-19/decoupl...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition