Οι μάχες στην Γάζα σηματοδοτούν την έναρξη μιας πιο βίαιης εποχής | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι μάχες στην Γάζα σηματοδοτούν την έναρξη μιας πιο βίαιης εποχής

Η αναζήτηση για λύση δύο κρατών έχει τελειώσει
Περίληψη: 

Μεταξύ πολλών Ισραηλινών και Παλαιστινίων, αυτές οι εξελίξεις σηματοδοτούν την επιστροφή σε μια παλαιότερη φάση της σύγκρουσης. Οι τελευταίες δύο εβδομάδες έχουν ενισχύσει την πεποίθηση ότι η σχέση τους είναι και πάλι υπαρξιακή και μηδενικού αθροίσματος, ότι η διπλωματία για την επίλυση της σύγκρουσης είναι μάταιη και η βία αναπόφευκτη.

Ο KHALIL SHIKAKI είναι διευθυντής του Παλαιστινιακού Κέντρου Πολιτικής και Έρευνας (Palestinian Center for Policy and Survey Research).

Σε κάποιο σημείο σύντομα, η τρέχουσα στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς θα τελειώσει [ΣτΜ: ανακοινώθηκε εκεχειρία μεταξύ των δύο πλευρών με έναρξη την 2α πρωινή της 21 Μαΐου 2021]. Ωστόσο, οι συνέπειες αυτού του τελευταίου γύρου της ισραηλινο-παλαιστινιακής αντιπαράθεσης –επιθέσεις του ισραηλινού στρατού στην Γάζα, πυραυλικές επιθέσεις της Χαμάς σε ισραηλινές πόλεις, και αυξανόμενη ενδοκοινοτική βία μεταξύ Αράβων και Εβραίων- θα είναι μακροχρόνιες και βαθιές. Πάνω απ' όλα, θα ενισχύσει την αίσθηση μεταξύ Ισραηλινών, Παλαιστινίων, και της πλειονότητας της διεθνούς κοινότητας ότι η αναζήτηση ειρηνικής επίλυσης της σύγκρουσης έχει λήξει για το προβλέψιμο μέλλον.

21052021-1.jpg

Ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές στην πόλη της Γάζας, στις 17 Μαΐου 2021. Mohammed Salem / Reuters
-----------------------------------------------------

Η σύγκρουση που ξεκίνησε στις αρχές Μαΐου δεν ήταν προσχεδιασμένη. Ήταν το αποκορύφωμα διαφόρων μικρών αλλά σημαντικών βημάτων που, ενώ συνδέονταν, δεν καθιστούσαν αναπόφευκτη την βία. Ωστόσο, ένας συνδυασμός εσωτερικών ισραηλινών και παλαιστινιακών πολιτικών δυναμικών, διεθνών αποτυχιών, και επιδείνωσης των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών δημιούργησε τις κατάλληλες συνθήκες για αιματοχυσία.

Πάντως, ανεξάρτητα από την τυχαία ποιότητά του, ο τελευταίος γύρος βίας θα έχει συνέπειες επί μακρόν. Η Χαμάς θα βγει από την σύγκρουση ισχυρότερη και η Παλαιστινιακή Αρχή (ΠA) και ο πρόεδρός της πιο αδύναμοι. Η βία μεταξύ Ισραηλινών Αράβων και Εβραίων τελικώς θα μειωθεί, αλλά οι αραβικές αντιλήψεις περί συστημικών διακρίσεων θα αυξηθούν -όπως και η πεποίθηση ότι η αναζήτηση ισότητας στο Ισραήλ είναι εγγενώς μάταιη. Ο συμβολικός ρόλος της Ιερουσαλήμ θα επεκταθεί επίσης, ενισχύοντας τις θρησκευτικές διαστάσεις της σύγκρουσης. Μεταξύ πολλών Ισραηλινών και Παλαιστινίων, αυτές οι εξελίξεις σηματοδοτούν την επιστροφή σε μια παλαιότερη φάση της σύγκρουσης. Οι τελευταίες δύο εβδομάδες έχουν ενισχύσει την πεποίθηση ότι η σχέση τους είναι και πάλι υπαρξιακή και μηδενικού αθροίσματος, ότι η διπλωματία για την επίλυση της σύγκρουσης είναι μάταιη και η βία αναπόφευκτη.

ΜΙΑ ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΗ ΚΡΙΣΗ

Η τρέχουσα αντιπαράθεση ξεδιπλώνεται σε τέσσερα θέατρα. Ο στρατιωτικός βομβαρδισμός Γάζας-Ισραήλ κατέστρεψε μη στρατιωτικές υποδομές και σκότωσε [1] περισσότερους από 200 Παλαιστίνιους, 30% από αυτούς παιδιά, και δέκα Ισραηλινούς. Οι εθνοτικο-εθνικές εντάσεις στο Ισραήλ έχουν προκαλέσει άνευ προηγουμένου διακοινοτικές ταραχές και βία μεταξύ Αράβων και Εβραίων. Οι Παλαιστίνιοι και η ισραηλινή αστυνομία, ακραίες εβραϊκές εθνικιστικές-θρησκευτικές ομάδες, και έποικοι βρίσκονται σε αντιπαράθεση στην Ανατολική Ιερουσαλήμ σχετικά με την πρόσβαση σε μουσουλμανικούς ιερούς τόπους και τις προγραμματισμένες εξώσεις αραβικών οικογενειών από την γειτονιά Shaikh Jarrah. Και στην Δυτική Όχθη, οι εντάσεις είναι υψηλές αφού οι ισραηλινές δυνάμεις σκότωσαν τέσσερις [2] Παλαιστίνιους διαδηλωτές και τραυμάτισαν δεκάδες ακόμη στις 18 Μαΐου, μια ημέρα διαμαρτυριών που κατέκλυσαν μεγάλες παλαιστινιακές πόλεις. Παρά ταύτα, οι εντάσεις εκεί εξακολουθούν να περιορίζονται από τις κοινές προσπάθειες της ΠA και του Ισραήλ.

Αυτές οι δυναμικές έχουν οικοδομηθεί από τότε που το Ισραήλ εισέβαλε στην Γάζα το 2014. Αυτός ο πόλεμος σηματοδότησε το τέλος κάθε πραγματικής ελπίδας να επιτευχθεί συμφωνία για τον τερματισμό της σύγκρουσης, όπως είχε εργαστεί για να κάνει ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι. Μετά το 2014, οι σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών επιδεινώθηκαν και η προοπτική μιας λύσης δύο κρατών μειώθηκε σταδιακά.

Με την συνειδητοποίηση ότι ένα ειρηνικό αποτέλεσμα ήταν βραχυπρόθεσμα έως μεσοπρόθεσμα αδύνατο, η ισραηλινή δεξιά άρχισε να αποκτά αυτοπεποίθηση -ειδικά μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ το 2016. Οι πολιτικές του Τραμπ ενθάρρυναν πολλούς Ισραηλινούς συντηρητικούς και άνοιξαν τον δρόμο για ακραίες αντι -Παλιστινιακές πολιτικές. Οι Ισραηλινοί έποικοι άρχισαν να επεκτείνονται σε νέες περιοχές της Δυτικής Όχθης και το Ισραήλ ξεκίνησε να καταλαμβάνει τακτικά παλαιστινιακή γη και στην πορεία να κατεδαφίζει σπίτια. Μέχρι το 2019-20, πολλοί Ισραηλινοί είχαν αρχίσει να απαιτούν την προσάρτηση μεγάλων περιοχών νέας επικράτειας χωρίς να παραχωρούν ίσα δικαιώματα στους Παλαιστίνιους πολίτες. Προσθέτοντας προσβολή στο τραύμα, αρκετά αραβικά κράτη άρχισαν επίσης να εξομαλύνουν τις σχέσεις με το Ισραήλ, καταλήγοντας τελικά στις λεγόμενες Συμφωνίες του Αβραάμ το 2020. Καθώς η αλληλεγγύη των αραβικών κρατών με την παλαιστινιακή υπόθεση υποχώρησε, οι ίδιοι οι Παλαιστίνιοι ένιωθαν όλο και περισσότερο εγκαταλελειμμένοι.

Αυτές οι πιέσεις ήταν ιδιαίτερα εμφανείς στην Ιερουσαλήμ. Μετά την αναγνώριση της πόλης από την Ουάσιγκτον το 2017 ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, το Ισραήλ αύξησε τον ρυθμό των παράνομων προσαρτήσεων [εδαφών] και ενέτεινε τις προσπάθειές του για αλλαγή του status quo στα ιερά μέρη της Παλιάς Πόλης. Η ισραηλινή αστυνομία περιόρισε την πρόσβαση των Παλαιστινίων στο συγκρότημα al Aqsa, προσπάθησε να σιγήσει το κάλεσμα για προσευχή, και άρχισε να παρέχει πρόσβαση σε μεγαλύτερο αριθμό Εβραίων Ισραηλινών. Οι Αρχές κινήθηκαν επίσης για να εκδιώξουν τους Άραβες Ανατολικο-ιεροσολυμίτες από τα σπίτια τους και άρχισαν να διεκδικούν μια πιο κυρίαρχη εβραϊκή εθνικιστική-θρησκευτική ατζέντα σε όλη την πόλη.