Η παγκόσμια μετανάστευση ωθεί την παγκόσμια δημοκρατία

Πολλοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής υπερασπίστηκαν επίσης τις μεταρρυθμιστικές επιπτώσεις των παγκόσμιων αγορών, υποστηρίζοντας ότι το ιδιωτικό κεφάλαιο ελεύθερης ροής θα λειτουργήσει ως καταλύτης υπέρ του εκδημοκρατισμού στον παγκόσμιο Νότο. Αυτό το σκεπτικό -που ενσωματώνεται στην Συναίνεση της Ουάσινγκτον [στμ: Washington Consensus, ένα σύνολο δέκα συνταγών που θεωρείται ότι συνιστούν το καθιερωμένο πακέτο μεταρρυθμίσεων ου προωθεί η Ουάσινγκτον σε χώρες που αντιμετωπίζουν κρίση]- λέει ότι οι ξένες επενδύσεις θα προωθούσαν τον οικονομικό εκσυγχρονισμό και θα χαλάρωναν την λαβή μιας μη δημοκρατικής κυβέρνησης στην εθνική οικονομία. Οι ενδυναμωμένοι ιδιωτικοί φορείς, με την σειρά τους, θα αμφισβητήσουν την εξουσία του κράτους. Έτσι έλεγε το ελπιδοφόρο αφήγημα που συνόδευσε την άνοδο της Κίνας: η ένταξη στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και η διεθνής οικονομική ολοκλήρωση θα δημιουργούσαν τις προϋποθέσεις για δημοκρατική μεταρρύθμιση. Ωστόσο, παρά την ταχεία οικονομική ανάπτυξη της Κίνας, το πολιτικό της σύστημα παραμένει πεισματικά αυταρχικό, υποστηριζόμενο από μαζικές παρακολουθήσεις και ψηφιακή καταστολή, υπό την ολοένα και πιο προσωποποιημένη διακυβέρνηση του προέδρου Xi Jinping. Σε άλλα μέρη του κόσμου, παρόμοιες αισιόδοξες προβλέψεις απέτυχαν να λάβουν υπόψη την ικανότητα των αυταρχικών κυβερνήσεων να χειραγωγούν τις ροές κεφαλαίων [4] για δικό τους όφελος. Αντί να ανεβάζουν πολίτες και επιχειρήσεις σε ολόκληρη την κοινωνία, τα ξένα κεφάλαια συχνά ανακατευθύνονται για να διατηρήσουν τα δίκτυα πατρωνίας που εδραιώνουν την εξουσία της κυβέρνησης.

Η χρηματοδότηση από ξένες εταιρείες και οργανισμούς βοήθειας, συχνά συνοδεύεται από πολιτικές ατζέντες. Το κύριο ενδιαφέρον των ιδιωτών επενδυτών έγκειται στην πρόσβαση σε αναδυόμενες αγορές για την εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων που προσφέρουν. Αυτοί οι επενδυτές θα δώσουν προτεραιότητα σε σταθερά και ευνοϊκά επιχειρηματικά περιβάλλοντα αντί να προωθήσουν την πολιτική φιλελευθεροποίηση. Ομοίως, οι δωρήτριες χώρες συχνά διανέμουν βοήθεια με σκοπό όχι να προωθήσουν την δημοκρατία, αλλά να αποσπάσουν παραχωρήσεις που συνδέονται με τους δικούς τους στόχους εξωτερικής πολιτικής –σκεφθείτε τις προσπάθειες των ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της σοβιετικής επιρροής στον παγκόσμιο Νότο κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ή την πιο πρόσφατη εκστρατεία για την εξασφάλιση αντιτρομοκρατικής συνεργασίας από ξένες κυβερνήσεις. Όλο και περισσότερο, οι δωρήτριες χώρες χειρίζονται την υπόσχεση των χρηματοδοτήσεων για τον περιορισμό της ίδιας της μετανάστευσης, αναθέτοντας (outsourcing) την επιβολή της πολιτικής στις κυβερνήσεις των χωρών αποστολής και διέλευσης [μεταναστών].

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ενώ οι πλούσιες χώρες ήταν πρόθυμες να ελευθερώσουν τις ροές κεφαλαίων τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν διατηρήσει αυστηρούς ελέγχους στις διασυνοριακές κινήσεις για εργασία. Ωστόσο, ο αριθμός των διεθνών μεταναστών αυξήθηκε σημαντικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, από 173 εκατομμύρια το 2000 σε 272 εκατομμύρια κατά την έναρξη της πανδημίας, σύμφωνα με τον ΟΗΕ [5]. Σχεδόν οι μισοί [από τους μετανάστες] κατοικούν σε χώρες με υψηλό εισόδημα. Η ανταλλαγή ιδεών που συμβαίνει όταν οι μετανάστες εγκαθίστανται σε προηγμένες δημοκρατίες μπορεί από μόνη της να έχει αποτελέσματα εκδημοκρατισμού στις χώρες καταγωγής τους. Όσοι επιστρέφουν φέρνουν μαζί τους νέες αξίες και ακόμη και εκείνοι που παραμένουν στο εξωτερικό μεταδίδουν τις πολιτικές τους συμπεριφορές στην οικογένεια και τους φίλους τους. Αυτά τα «κοινωνικά εμβάσματα» [6] προάγουν τις δημοκρατικές αξίες και την συμμετοχή ακόμη και μεταξύ πολιτών που δεν έφυγαν ποτέ από την πατρίδα τους.

Η έρευνά μας [7] δείχνει ότι δεν είναι μόνο η ανταλλαγή ιδεών από άτομο σε άτομο που συνδέει τη μετανάστευση με τον εκδημοκρατισμό –είναι επίσης και η ανταλλαγή χρημάτων. Τα χρηματικά εμβάσματα ρέουν άμεσα σε άτομα και κοινότητες, παρακάμπτοντας σε μεγάλο βαθμό τις αυταρχικές κυβερνήσεις με τρόπο που η ξένη βοήθεια και οι επενδύσεις δεν μπορούν να κάνουν. Ακόμη και τα οικονομικά οφέλη από το διεθνές εμπόριο συνήθως ρέουν σε κυβερνητικά ταμεία ή σε πιστούς [της εκάστοτε κυβέρνησης].

Τα εμβάσματα ενδυναμώνουν άμεσα τους πολίτες που απαιτούν δημοκρατία στις χώρες καταγωγής των μεταναστών. Ένας τρόπος που το κάνουν αυτό είναι με το να διαθέτουν πόρους για να κινητοποιήσουν την αντιπολίτευση. Η διοργάνωση μιας διαδήλωσης -ή απλώς το να βρεθεί χρόνος για την συμμετοχή σε αυτήν- μπορεί να είναι δαπανηρή, ιδιαίτερα σε μέρη όπου η φτώχεια και η πολιτική καταστολή είναι ανεξέλεγκτες. Τα κεφάλαια από το εξωτερικό συμβάλλουν στη μείωση των εμποδίων στην συμμετοχή [σε διαμαρτυρίες]. Αναλύοντας τα στοιχεία της έρευνας του Αφροβαρόμετρου από 17 αφρικανικές χώρες που κυβερνήθηκαν από αυταρχικές κυβερνήσεις τις τελευταίες δύο δεκαετίες, διαπιστώσαμε ότι η πιθανότητα συμμετοχής σε διαδηλώσεις των ληπτών εμβασμάτων σε περιοχές της αντιπολίτευσης αυξήθηκε πάνω από 15%, σε σύγκριση με λιγότερο από 10% μεταξύ των πολιτών χωρίς αυτό το συμπληρωματικό εισόδημα. Ένας σκεπτικιστής μπορεί να υποστηρίξει ότι μια έντονα αντιπολιτευόμενη περιοχή θα μπορούσε ταυτόχρονα να προσελκύσει περισσότερα εμβάσματα και να παρέχει εύφορο έδαφος για ανοιχτή διαφωνία, χωρίς καμία αιτιώδη σχέση μεταξύ των δύο. Αλλά εξετάσαμε την πολιτική συμπεριφορά στην ίδια περιοχή, και το μοτίβο ισχύει. Και τα οφέλη σωρεύονται κυρίως σε ομάδες αντιπολίτευσης -τα εμβάσματα δεν κινητοποίησαν το κοινό στα προπύργια του καθεστώτος [8].