Οι κρίσιμες προσεχείς ιρανικές προεδρικές εκλογές

Από τα 592 άτομα που έκαναν αίτηση (40 γυναίκες και 552 άντρες), μόλις 7 έλαβαν έγκριση να συμμετάσχουν στις προεδρικές εκλογές από το Συμβούλιο Περιφρούρησης [10]. Το καθαυτό γεγονός δεν προκάλεσε έκπληξη, καθώς είναι σύνηθες να επιτρέπεται σε μονοψήφιο αριθμό υποψηφίων να διεκδικήσουν τον προεδρικό θώκο. Για την ακρίβεια, οι επτά εγκεκριμένες υποψηφιότητες είναι σχετικά μεγάλος αριθμός με βάση την ιστορία των προεδρικών εκλογών στην Ισλαμική Δημοκρατία. Αυτό, όμως, που προκάλεσε αντιδράσεις ήταν τα πρόσωπα που αποκλείστηκαν, κι η σύνθεση της τελικής λίστας υποψηφίων.

Συγκεκριμένα, αποκλείστηκε ο μετριοπαθής συντηρητικός Αλί Λαριτζανί, πρώην πρόεδρος της Βουλής (2008-2020) και διατελέσας γραμματέας του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (2005-2007), ο οποίος θα διεκδικούσε τις ψήφους των υποστηρικτών του απερχόμενου προέδρου Χασάν Ροχανί κι ως εκ τούτου θεωρείτο από τους σημαντικότερους υποψηφίους στην προσεχή εκλογική αναμέτρηση. Επίσης, είναι σύμβουλος του Ανώτατου Ηγέτη, Αλί Χαμενεΐ. Μάλιστα, ήταν εκείνος που διαπραγματεύθηκε, για λογαριασμό του Αλί Χαμενεΐ, την πρόσφατη στρατηγικής σημασίας εικοσιπενταετή συμφωνία συνεργασίας με την Κίνα. Η οικογένεια Λαριτζανί αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα πολιτικά τζάκια της χώρας, τα μέλη της οποίας κατέχουν ανώτατα πολιτειακά αξιώματα. Με άλλα λόγια, ο Αλί Λαριτζανί αποτελεί την προσωποποίηση της εγχώριας πολιτικής ελίτ και γι’ αυτό κι η παράλειψή του από την τελική λίστα των εγκεκριμένων διεκδικητών προκάλεσε αίσθηση.

Ένας άλλος ηχηρός αποκλεισμός είναι εκείνος του εν ενεργεία πρώτου αντιπροέδρου της σημερινής κυβερνήσεως, του μεταρρυθμιστή Εσάγ Τζαχανγκιρί. Η εν λόγω εξέλιξη αποτέλεσε επίσης έκπληξη, καθώς το 2017 του είχε επιτραπεί από το Συμβούλιο Περιφρούρησης να λάβει μέρος στις τότε προεδρικές εκλογές, στις οποίες αποσύρθηκε την τελευταία στιγμή υπέρ του τότε ανθυποψηφίου του, Χασάν Ροχανί [11]. Ο δε αποκλεισμός του πολιτικού χαμαιλέοντα πρώην προέδρου Μαχμούτ Αχμαντινεζάντ, ο οποίος αυτοπαρουσιάζεται πλέον ως «φιλελεύθερος δημοκράτης» [12], ήταν αναμενόμενος, καθότι κάτι ανάλογο συνέβη και στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές του 2017 [13], αλλά κυρίως επειδή οι σχέσεις του με τον Αλί Χαμενεΐ έχουν διαρραγεί ανεπανόρθωτα. Μολαταύτα, διάφορες δημοσκοπήσεις τον έδειχναν να προηγείται στην πρόθεση ψήφου [14], καθώς προωθώντας μια ατζέντα πατριωτισμού, κοινωνικής δικαιοσύνης και αντιδιαφθοράς, διατηρεί ισχυρό έρεισμα τόσο στα λαϊκά στρώματα όσο και σε τμήματα του εγχώριου πληθυσμού που δεν ταυτίζονται ούτε με τους συντηρητικούς ούτε με τους μεταρρυθμιστές.

Όσον αφορά τους επτά υποψήφιους που τους επετράπη να συμμετάσχουν, οι πέντε είναι συντηρητικοί (Εμπραχίμ Ραϊσί, Σαέντ Τζαλιλί, Αλιρεζά Ζακανί, Αμίρ Χοσέιν Γαζιζαντέ-Χασεμί, Μοχσέν Ρεζαΐ), ο έκτος είναι μετριοπαθής συντηρητικός (Αμπντολνασέρ Χεματί) συνδεδεμένος με τον απερχόμενο πρόεδρο Ροχανί, κι ο έβδομος είναι μεταρρυθμιστής (Μοσχέν Μεχρ-Αλιζαντέ). Το σημαντικότερο, όμως, στοιχείο που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι η ανακοίνωση της τελικής λίστας των διεκδικητών προκάλεσε μεγάλη κατάπληξη, αφού όλοι, εκτός από τον κληρικό Εμπραχίμ Ραϊσί, θεωρούνται πολύ αδύναμες υποψηφιότητες για να θεωρηθούν εκλόγιμοι. Ειδικότερα, από τη μια, οι τέσσερις εκ των επτά υποψηφίων (Ζακανί, Γαζιζαντέ-Χασεμί, Χεματί, Μεχρ-Αλιζαντέ) δεν είναι καν αναγνωρίσιμοι από τους περισσότερους πολίτες της χώρας. Από την άλλη, ο πρώην επικεφαλής και συνάμα μακροβιότερος διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης (1980-1997) και νυν γραμματέας του Συμβουλίου Οριοθέτησης του Συμφέροντος του Συστήματος, υποστράτηγος Μοχσέν Ρεζαΐ, καθώς κι ο πρώην γραμματέας του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (2007-2013), Σαέντ Τζαλιλί, ναι μεν αποτελούν γνωστές φυσιογνωμίες στο Ιράν, έχουν όμως αμφότεροι αποτύχει παταγωδώς κατά τον παρελθόν στις προεδρικές εκλογές. Ως εκ τούτου, δημιουργήθηκε η εντύπωση ενός προκαθορισμένου εκλογικού αποτελέσματος υπέρ του Ραϊσί. Διακωμωδώντας την τελική λίστα των εγκεκριμένων διεκδικητών, ένας αντιφρονών Ιρανός δημοσιογράφος ανέβασε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μια σατιρική επεξεργασμένη φωτογραφία, η οποία απεικονίζει στο τηλεοπτικό προεκλογικό ντιμπέιτ να συμμετέχουν όχι οι εφτά υποψήφιοι αλλά εφτά φιγούρες του Εμπραχίμ Ραϊσί [15].

Η σατιρική φωτογραφική επεξεργασία του αντιφρονούντα δημοσιογράφου για την υποψηφιότητα Ραϊσί έναντι των ανθυποψηφίων του. Twitter
-----------------------------------------------------------