Θα γίνει το Αφγανιστάν ξανά ασφαλές καταφύγιο για τρομοκράτες;

Η αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν και η επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία είναι μια νίκη για την Αλ Κάιντα. Αλλά πόση ακριβώς νίκη είναι; Αυτό το ερώτημα βρίσκεται στο επίκεντρο της απόφασης της κυβέρνησης Μπάιντεν να αποχωρήσει από την χώρα. Υπερασπιζόμενος την επιλογή του παρά το χάος [2] και την φρίκη που ενέσκηπτε στο Αφγανιστάν καθώς η κυβέρνηση κατέρρεε, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε [3] την Δευτέρα ότι «Το μόνο ζωτικό εθνικό μας συμφέρον στο Αφγανιστάν παραμένει σήμερα αυτό που ήταν πάντα: αποτροπή μιας τρομοκρατικής επίθεσης στο αμερικανικό έδαφος».

Μαχητές Taliban στο Αφγανιστάν, τον Ιανουάριο του 2009. Stringer / Reuters
-----------------------------------------------

Οι Ρεπουμπλικάνοι επικρίνουν τον Μπάιντεν για αυτό ακριβώς το σημείο. Ο Michael McCaul, Ρεπουμπλικάνος Αντιπρόσωπος από το Τέξας και μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, προειδοποίησε [4] ότι «Θα επιστρέψουμε σε μια κατάσταση πριν από τις 11 Σεπτεμβρίου [2001] -ένα έδαφος αναπαραγωγής της τρομοκρατίας». Ο στρατηγός Mark Milley, αρχηγός ΓΕΕΘΑ, προειδοποίησε ότι η Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος (γνωστό και ως ISIS) θα μπορούσαν γρήγορα να ανοικοδομήσουν τα δίκτυά τους στο Αφγανιστάν.

Ο κίνδυνος επιστροφής της Αλ Κάιντα είναι πραγματικός, αλλά η επιστροφή του Αφγανιστάν στον ρόλο του πριν από τις 11 Σεπτεμβρίου ως ασφαλές καταφύγιο για την τρομοκρατία των τζιχαντιστών είναι απίθανη. Παρόλο που η νίκη των Ταλιμπάν αναμφίβολα θα κάνει την αντιτρομοκρατική πολιτική της Ουάσινγκτον πολύ πιο δύσκολη, η αδυναμία της Αλ Κάιντα, τα κίνητρα των ίδιων των Ταλιμπάν, και οι βελτιώσεις στον συντονισμό των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, την εθνική ασφάλεια, και τις απομακρυσμένες στρατιωτικές επιχειρήσεις μετά την 11η Σεπτεμβρίου, μειώνουν την απειλή.

ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΝΙΚΗ;

Με την αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν και τον θρίαμβο των Ταλιμπάν, ο κόσμος των τζιχαντιστών κερδίζει μια προπαγανδιστική νίκη παρόμοια με εκείνη που γνώρισε πριν από περισσότερα από 30 χρόνια. Ένας βασικός μύθος [5] του σύγχρονου κινήματος τζιχαντιστών είναι ότι ξένοι μαχητές που μάχονταν για να εκδιώξουν την Σοβιετική Ένωση από το Αφγανιστάν δεν ήταν μόνο κρίσιμοι για την ήττα της Μόσχας το 1989, αλλά επίσης επιτάχυναν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και του κομμουνισμού γενικότερα. Αυτός ο μύθος επέμεινε παρόλο που οι ξένοι εθελοντές δεν ήταν στρατιωτικά σημαντικοί [6] στον συνολικό αντισοβιετικό αγώνα.

Σήμερα, η Αλ Κάιντα θα διεκδικήσει ξανά την απόσυρση μιας ξένης δύναμης ως νίκη, αν και ήταν οι Ταλιμπάν των οποίων οι μάχες έδιωξαν τις Ηνωμένες Πολιτείες και όχι αυτές της Αλ Κάιντα ή άλλων ξένων τζιχαντιστών. Αυτή την φορά, ωστόσο, το επιχείρημα θα είναι πιο αξιόπιστο, αφού η ίδια η Ουάσινγκτον δικαιολόγησε τον 20χρονο πόλεμο ως αγώνα ενάντια στην διεθνή τρομοκρατία. Η ήττα των Ηνωμένων Πολιτειών είναι επομένως άλλη μια επιτυχία σε επίπεδο υπερδύναμης για την Αλ Κάιντα. Οι υποστηρικτές της γιορτάζουν.

Η κατάρρευση της αφγανικής κυβέρνησης παρέχει επίσης μια ένεση ενέργειας στους παράγοντες της Αλ Κάιντα στην χώρα. Δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε [7] ότι με την νίκη τους ολοκληρωμένη, οι Ταλιμπάν θα κόψουν τους δεσμούς τους με την οργάνωση. Οι δεσμοί μεταξύ των δύο έχουν παραμείνει για πάνω από 20 χρόνια, παρά τις πιέσεις και τις προτροπές των ΗΠΑ. Οι Ταλιμπάν αναγνωρίζουν την μαχητική ικανότητα και την αφοσίωση των μελών της Αλ Κάιντα και αισθάνονται μια υποχρέωση απέναντί τους για τις θυσίες τους τα τελευταία 20 χρόνια. Αξιωματούχοι του ΟΗΕ αναφέρουν [8] ότι η Αλ Κάιντα είναι πολύ ενσωματωμένη στους Ταλιμπάν, διεξάγοντας κοινές επιχειρήσεις και εκπαίδευση. Η Αλ Κάιντα, από την πλευρά της, ισχυρίζεται [9] ότι παραμένει πιστή στην ηγεσία των Ταλιμπάν.

Ωστόσο, δεν θα επωφεληθούν όλοι οι τζιχαντιστές όσο η Αλ Κάιντα. Ο αντίπαλος της Αλ Κάιντα, το ISIS, έχει επίσης ενεργή παρουσία στο Αφγανιστάν. Το ISIS αντιτίθεται έντονα τόσο στην Αλ Κάιντα όσο και στους Ταλιμπάν, υποστηρίζοντας ότι οι τελευταίοι έχουν εγκαταλείψει το Ισλάμ [10] υπέρ του αφγανικού εθνικισμού. Πέρα από τις ιδεολογικές διαφορές, ωστόσο, υπάρχει ένας αγώνας ισχύος για επιρροή στο ευρύτερο τζιχαντιστικό κίνημα. Οι Ταλιμπάν είναι πιθανό να προσπαθήσουν να παρασύρουν τους διοικητές του ISIS στην πλευρά τους και να συντρίψουν όσους αρνούνται να υποκύψουν. Αυτό θα επιφέρει άλλο ένα πλήγμα στην σφραγίδα του ISIS, η οποία υπέφερε από τότε που έχασε το τελευταίο κομμάτι [11] του αυτοαποκαλούμενου χαλιφάτου του στο Ιράκ και την Συρία το 2019.

Το πιο σημαντικό αντιτρομοκρατικό ερώτημα, ωστόσο, δεν είναι αν οι Ταλιμπάν θα διατηρήσουν τους δεσμούς τους με την Αλ Κάιντα και άλλους ξένους τζιχαντιστές, αλλά εάν οι Ταλιμπάν θα επιτρέψουν ξανά στην Αλ Κάιντα να χρησιμοποιήσει το Αφγανιστάν ως βάση για διεθνείς τρομοκρατικές επιθέσεις. Από το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν, ο Οσάμα Μπιν Λάντεν και άλλοι ηγέτες της Αλ Κάιντα μπόρεσαν να κατευθύνουν τις δραστηριότητες της ομάδας τους με σχετική ατιμωρησία. Πριν από την 11η Σεπτεμβρίου, η Αλ Κάιντα και άλλοι ξένοι τζιχαντιστές διοικούσαν ένα αρχιπέλαγος στρατοπέδων [12] στην χώρα. Οι τρομοκράτες εκπαιδεύτηκαν σε αυτά τα στρατόπεδα, όπως και οι επίδοξοι τζιχαντιστές που συνέχισαν να πολεμούν σε συγκρούσεις στην Αλγερία, την Ινδονησία, την Λιβύη, την Σομαλία, και άλλες χώρες. Εκτός από την εκπαίδευση, η Αλ Κάιντα μπόρεσε επίσης να δημιουργήσει σχέσεις μεταξύ ανώτερων μελών διαφόρων τζιχαντιστικών ομάδων και να ενθαρρύνει τους χιλιάδες εθελοντές που συρρέουν στο Αφγανιστάν για εκπαίδευση. Μεταξύ 10.000 και 20.000 νεοσύλλεκτοι πέρασαν από τα στρατόπεδα από το 1996 έως το 2001, σύμφωνα με τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών [13]. Αυτοί οι εθελοντές άρχισαν να μοιράζονται την πιο παγκόσμια, αντιαμερικανική κοσμοθεωρία της Αλ Κάιντα και διέπραξαν πολλές τρομοκρατικές επιθέσεις.

ΟΧΙ ΤΟΣΟ ΑΣΦΑΛΕΣ ΛΙΜΑΝΙ