Η Κίνα νομίζει ότι η Αμερική χάνει | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Κίνα νομίζει ότι η Αμερική χάνει

Η Ουάσιγκτον πρέπει να δείξει στο Πεκίνο ότι κάνει λάθος*
Περίληψη: 

Η Ουάσινγκτον χρειάζεται μια στρατηγική για την Κίνα που όχι μόνο να αξιολογεί τις δυνατότητες και τους στόχους της Κίνας, αλλά επίσης να λαμβάνει πλήρως υπόψη τον τρόπο που οι Κινέζοι ηγέτες κατανοούν τις Ηνωμένες Πολιτείες και αντέδρασαν στην προεδρία του Τραμπ.

Ο JULIAN GEWIRTZ είναι ανώτερος συνεργάτης για Σπουδές Κίνας στο Council on Foreign Relations, συνεργάτης στο Παγκόσμιο Πρόγραμμα για την Κίνα των Columbia-Harvard και λέκτορας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.

Οι συνέπειες της προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ θα συζητούνται στις επόμενες δεκαετίες -αλλά για την κινεζική ηγεσία, το νόημά της είναι ήδη σαφές. Οι κυβερνήτες της Κίνας πιστεύουν ότι τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουν δείξει πως οι Ηνωμένες Πολιτείες παρακμάζουν γρήγορα και ότι αυτή η επιδείνωση έχει κάνει την Ουάσιγκτον να προσπαθεί να καταπιέσει την άνοδο της Κίνας. Ο εμπορικός πόλεμος, οι απαγορεύσεις [στην μεταφορά] τεχνολογίας, και η αποφασιστικότητα του Τραμπ να κατηγορήσει την Κίνα για την δική του λανθασμένη αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19, όλα επιβεβαίωσαν την αντίληψη των κινεζικών πολιτικών ελίτ ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν την τάση να κρατήσουν την χώρα τους κάτω.

03092021-1.jpg

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και ο πρόεδρος της Κίνας, Xi Jinping, στην Οζάκα της Ιαπωνίας, τον Ιούνιο του 2019 . Kevin Lamarque / Reuters
---------------------------------------------------------

Σίγουρα, η ιδέα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να εμποδίσουν και να συγκρατήσουν την Κίνα ήταν ευρέως διαδεδομένη μεταξύ των Κινέζων αξιωματούχων πολύ πριν ανέλθει ο Τραμπ στην εξουσία. Αυτό που πολλοί Αμερικανοί βλέπουν ως αποδιοργανωτικά αποτελέσματα που οφείλονται μόνο στην προεδρία του Τραμπ είναι, για τους σημερινούς ηγέτες της Κίνας, μια βαθιά δικαιολογία για τις πιο σκοτεινές προηγούμενες εκτιμήσεις τους σχετικά με την πολιτική των ΗΠΑ.

Αλλά ο Τραμπ μετέτρεψε αυτό που το Πεκίνο θεωρούσε ως μακροπρόθεσμο κίνδυνο σε άμεση κρίση που απαιτεί την επείγουσα κινητοποίηση του κινεζικού συστήματος. Η κυβέρνηση Trump προσπάθησε να αποδυναμώσει την λαβή του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ) στην κοινωνία, να επιβάλει την απελευθέρωση [1] του κινέζικου οικονομικού συστήματος που κυριαρχείται από το κράτος, και να εμποδίσει την κίνηση της Κίνας προς την τεχνολογική υπεροχή. Σχεδόν τέσσερα χρόνια σε αυτό το παιχνίδι, ωστόσο, οι πολιτικές του Trump φαίνεται να έφεραν το αντίθετο αποτέλεσμα σε κάθε τομέα.

Η Ουάσινγκτον χρειάζεται μια στρατηγική για την Κίνα που όχι μόνο να αξιολογεί τις δυνατότητες και τους στόχους της Κίνας, αλλά επίσης να λαμβάνει πλήρως υπόψη τον τρόπο που οι Κινέζοι ηγέτες κατανοούν τις Ηνωμένες Πολιτείες και αντέδρασαν στην προεδρία του Τραμπ. Αυτή η στρατηγική πρέπει επίσης να απορρίψει την διαδεδομένη αλλά ανακριβή αντίληψη ότι η Κίνα είναι κάπως μια αδιαπέραστη δύναμη, που προχωρά σε μια αμετάβλητη πορεία και δεν ανταποκρίνεται στην πίεση και τα κίνητρα από το εξωτερικό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να αναπτύξουν μια στρατηγική που να αποτρέπει πολύ πιο αποτελεσματικά την πιο προβληματική συμπεριφορά της Κίνας. Αλλά για να το κάνει αυτό, η Ουάσιγκτον πρέπει να προσπαθήσει να υποστηρίξει την υπόθεση των Κινέζων ηγετών ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παρακμάζουν ανεξέλεγκτα.

«Ο ΛΥΚΟΣ ΕΡΧΕΤΑΙ»

Κινέζοι ηγέτες και υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πίστευαν επί δεκαετίες ότι η ισχύς των ΗΠΑ εξασθενεί και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να εμποδίσουν την άνοδο της Κίνας. Ο Μάο Τσεντούνγκ αρέσκετο να προβλέπει την παρακμή του υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών καπιταλιστικού κόσμου, συγκρίνοντάς τον με «ένα ετοιμοθάνατο άτομο που βυθίζεται γρήγορα». Επιτίθετο τακτικά σε Δυτικές απόπειρες ανατροπής της κομμουνιστικής επανάστασης της Κίνας, καταγγέλλοντας [2] «αντιδραστικούς που προσπαθούν να συγκρατήσουν τον τροχό της ιστορίας». Αυτές οι ιδέες επέζησαν του Μάο, αν και κλονίστηκαν καθώς το ΚΚΚ υιοθέτησε μεταρρυθμίσεις της αγοράς και καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες αναδύθηκαν ως η μοναδική υπερδύναμη μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Όμως, η οικονομική κρίση του 2008, η οποία άφησε την Κίνα σχετικά άθικτη, προκάλεσε τους ηγέτες της χώρας να αναρωτηθούν αν είχε φτάσει στην πραγματικότητα η καταστροφική παρακμή του καπιταλισμού που είχε προβλέψει ο Μάο. Και με τη μαρξιστική τους άποψη σχετικά με τις ιστορικές δυνάμεις, περίμεναν ότι αυτή η προοπτική θα οδηγήσει, όπως η νύχτα ακολουθεί την ημέρα, στον κλονισμό των χωρίς ελπίδα «αντιδραστικών» του Μάο –τους Αμερικανούς ηγέτες που θα προσπαθούσαν μάταια να κρατήσουν την Κίνα κάτω.

Αυτές οι ιδέες διαμόρφωσαν την κοσμοθεωρία του Κινέζου προέδρου Xi Jinping. Όταν ήρθε στην εξουσία το 2012, μίλησε για ιστορικά πρότυπα συγκρούσεων μεταξύ ανερχόμενων και εξασθενημένων ηγεμονικών δυνάμεων, προειδοποίησε για τον ρόλο των ΗΠΑ στην επιτάχυνση της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης, και προώθησε προσωπικότητες όπως ο Wang Huning [3], πρώην καθηγητής νομικής και μακροχρόνιος κυβερνητικός σύμβουλος του οποίου το πιο γνωστό βιβλίο με τίτλο America Against America, υπογράμμισε πόσο μακράν υπολείπονται των ιδανικών τους οι Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά ο Xi και οι υπολοχαγοί του ήταν αρχικά πιο επικεντρωμένοι στην αντιμετώπιση της πολιτικής και ιδεολογικής ευθραυστότητας του συστήματος που κληρονόμησαν˙ περίμεναν ότι η παρακμή των Ηνωμένων Πολιτειών [4] θα είναι σταδιακή.