Γιατί η Κίνα αποξενώνει τον κόσμο | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Γιατί η Κίνα αποξενώνει τον κόσμο

Οικοδομείται αντίδραση -αλλά το Πεκίνο δεν φαίνεται να αναθεωρεί την στάση του
Περίληψη: 

Οι προηγούμενες αναπροσαρμογές της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής υποστηρίχθηκαν από αλλαγές στην εσωτερική πολιτική που έκαναν την χώρα πιο ελκυστική στον έξω κόσμο. Αλλά η κυβέρνηση του Σι δεν έδειξε κανένα σημάδι ότι είναι πρόθυμη να αλλάξει τις υπό την ηγεσία του πολιτικές.

Ο PETER MARTIN καλύπτει το ρεπορτάζ άμυνας και πληροφοριών για το Bloomberg και είναι ο συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο Civil’s Army: The Making of Wolf Warrior Diplomacy [1], από το οποίο έχει προσαρμοστεί αυτό το άρθρο.

Στις αρχές του 2017, η Κίνα φαινόταν να βρίσκεται σε καλό δρόμο. Η οικονομία της ξεπερνούσε τις εκτιμήσεις. Ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ υλοποιούσε την κινεζική Πρωτοβουλία Ζώνη και Οδός για τις υποδομές και ήταν στα πρόθυρα του ανοίγματος της πρώτης υπερπόντιας στρατιωτικής βάσης της Κίνας στο Τζιμπουτί. Το πιο σημαντικό, ο Σι φαινόταν έτοιμος να εκμεταλλευτεί την θέληση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να ξεκινά καυγάδες με συμμάχους των ΗΠΑ και διεθνείς οργανισμούς. Σε μια ομιλία του στο Νταβός τον Ιανουάριο του ίδιου έτους, ο Σι μέχρι που συνέκρινε τον προστατευτισμό με το «κλείσιμο σε ένα σκοτεινό δωμάτιο».

07102021-1.jpg

Διαδηλωτές έξω από την κινεζική πρεσβεία στην Γιανγκόν της Μιανμάρ, τον Φεβρουάριο του 2021. Panos Pictures / Redux
------------------------------------------------------

Σχεδόν πέντε χρόνια μετά, το Πεκίνο αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη διεθνή αντίδραση έναντί του εδώ και δεκαετίες. Οι αρνητικές απόψεις για την Κίνα έχουν σχεδόν φτάσει σε ύψη ρεκόρ σε ολόκληρο τον ανεπτυγμένο κόσμο, σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center τον Ιούνιο, η οποία έδειξε ότι τουλάχιστον τα τρία τέταρτα των ερωτηθέντων στην Αυστραλία, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, την Σουηδία, και τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τώρα ευρέως αρνητικές απόψεις για την χώρα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, την οποία το Πεκίνο δούλεψε για να φλερτάρει κατά την εποχή του Τραμπ, χαρακτήρισε επίσημα την Κίνα ως «συστημικό αντίπαλο» και οι ηγέτες του ΝΑΤΟ έχουν αρχίσει να συντονίζουν μια κοινή απάντηση στο Πεκίνο. Στο κατώφλι της Κίνας, οι ηγέτες της Αυστραλίας, της Ινδίας, της Ιαπωνίας, και των Ηνωμένων Πολιτειών αναζωογόνησαν την ομάδα κρατών «Quad» ως απάντηση στις ανησυχίες για τις προθέσεις του Πεκίνου. Και πιο πρόσφατα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο συμφώνησαν να μοιραστούν ευαίσθητα πυρηνικά μυστικά με την Αυστραλία για να την βοηθήσουν να αντιμετωπίσει τις ναυτικές φιλοδοξίες της Κίνας στον Ειρηνικό.

Ωστόσο, το Πεκίνο δεν δείχνει κανένα σημάδι αλλαγής πορείας. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες εποχές αντιδράσεων εναντίον της Κίνας, όπως εκείνη που ακολούθησε την σφαγή στην πλατεία Τιενανμέν το 1989, ετούτη δεν οδήγησε σε αναθεώρηση της στάσης του Πεκίνου. Προς το παρόν, οι ηγέτες της Κίνας φαίνεται να έχουν αποφασίσει ότι η πρωτόγνωρη εθνική ισχύς τους, σε συνδυασμό με την γενική κακουχία της Δύσης, σημαίνει ότι ο υπόλοιπος κόσμος θα πρέπει να προσαρμοστεί στις προτιμήσεις του Πεκίνου.

ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ ΛΥΚΟΙ

Τα τελευταία χρόνια, η Κίνα έχει αντιμετωπίσει αυξανόμενη διεθνή κριτική για τα πάντα, από την προφανή κράτηση περισσότερων από ένα εκατομμύριο Μουσουλμάνους Ουιγούρους [2] σε στρατόπεδα «επανεκπαίδευσης» έως την σαρωτική καταστολή στο Χονγκ Κονγκ, τις αμφιλεγόμενες βιομηχανικές πολιτικές της, και τον ρόλο της στο ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19. Όλο και περισσότερο, είναι οι διπλωμάτες της Κίνας αυτοί που κάνουν τη μεγαλύτερη ζημιά στην φήμη της χώρας τους. Ευρέως γνωστοί ως «Wolf Warriors», από μια σειρά κινηματογραφικών ταινιών υπερπαραγωγής που απεικόνιζαν Κινέζους ήρωες να νικούν ξένους εχθρούς, έχουν ανοίξει καυγάδες παντού, από τα Φίτζι έως την Βενεζουέλα. Τον Μάρτιο του 2020, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών, Zhao Lijian, εξόργισε Αμερικανούς αξιωματούχους όταν ισχυρίστηκε ότι η πανδημία της COVID-19 ξεκίνησε μόνο αφότου Αμερικανοί αθλητές είχαν φέρει τον ιό στην Wuhan. Τον περασμένο Νοέμβριο, ο Ζάο ανάρτησε στο Twitter την απεικόνιση ενός Αυστραλού στρατιώτη που κρατούσε ένα μαχαίρι στον λαιμό ενός Αφγανού παιδιού, με αποτέλεσμα ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Σκοτ Μόρισον, να απαιτήσει μια συγγνώμη. Και τον Σεπτέμβριο, ο νέος πρέσβυς της Κίνας στο Ηνωμένο Βασίλειο, Zheng Zeguang, αποκλείστηκε από το βρετανικό κοινοβούλιο λόγω των κινεζικών κυρώσεων εναντίον Βρετανών βουλευτών.

Οι ελίτ της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας έχουν παρατηρήσει το πρόβλημα. Ήδη από το 2018, ο Deng Pufang, γιος του πρώην υπέρτατου ηγέτη Ντενγκ Σιαοπίνγκ, προειδοποίησε ότι η Κίνα θα πρέπει να «γνωρίζει την θέση της» και να «διατηρεί ένα νηφάλιο μυαλό» στην εξωτερική πολιτική της. Τον Μάιο του 2020, το Reuters ανέφερε ότι τα Κινέζικα Ινστιτούτα Σύγχρονων Διεθνών Σχέσεων -μια δεξαμενή σκέψης που συνδέεται με την κύρια υπηρεσία πληροφοριών της Κίνας- είχαν προειδοποιήσει την ηγεσία της χώρας ότι το αντικινεζικό αίσθημα ήταν στο υψηλότερο σημείο του από την εποχή της καταστολής στην Πλατεία Τιενανμέν το 1989. Και τον Σεπτέμβριο του 2020, ο Yuan Nansheng, πρώην γενικός πρόξενος της Κίνας στο Σαν Φρανσίσκο, προειδοποίησε για «ακραίο εθνικισμό» στην κινεζική εξωτερική πολιτική. Ο ίδιος ο Σι έχει αναγνωρίσει τουλάχιστον σιωπηρά το πρόβλημα, προειδοποιώντας σε μια σύσκεψη του Πολιτικού Γραφείου τον Ιούνιο ότι η Κίνα έπρεπε να παρουσιάσει μια «αξιαγάπητη» εικόνα στον κόσμο.

Αλλά ακόμη πιο εντυπωσιακή από την αντίδραση κατά της Κίνας ήταν η αδυναμία της χώρας να αναθεωρήσει την στάση της. Η απάντηση του Πεκίνου στην ραγδαία επιδείνωση των σχέσεων με την Καμπέρα ήταν να αντιμετωπίσει την Αυστραλία με έναν κατάλογο απαιτήσεων για τις οποίες είπε ότι ήταν οι προϋποθέσεις για την βελτίωση των σχέσεων. Οι ηγέτες της Κίνας έχουν επίσης επανειλημμένα τονίσει ότι οποιαδήποτε βελτίωση των σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να ξεκινήσει με παραχωρήσεις από την Ουάσινγκτον και έδωσαν στην αναπληρώτρια υπουργό Εξωτερικών, Wendy Sherman, έναν παρόμοιο κατάλογο αιτημάτων όταν επισκέφθηκε την Tianjin τον Ιούλιο.