Ο χρόνος του Xi τελειώνει | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο χρόνος του Xi τελειώνει

Η οικονομία της Κίνας οδεύει προς δύσκολη προσγείωση
Περίληψη: 

Οι κινήσεις του ΚΚΚ τους τελευταίους μήνες συνίστανται σε πολιτικές εκστρατείες αντί για αναγνώριση της χρηματοοικονομικής και τεχνικής μεταρρύθμισης που χρειάζεται η χώρα για να αποκαταστήσει την οικονομική αποτελεσματικότητα.

Ο DANIEL H. ROSEN είναι ιδρυτικός εταίρος του Rhodium Group και ηγείται των εργασιών της εταιρείας στην Ασία.

Πόσο πρέπει να ανησυχούν οι παρατηρητές για την οικονομία της Κίνας; Μόλις στα μέσα του καλοκαιριού, αυτό φαινόταν σαν ένα ακαδημαϊκό ερώτημα προσανατολισμένο στο απώτερο μέλλον. Τους τελευταίους μήνες, παρατηρητές που ήδη ανησυχούσαν γίνονταν περαιτέρω απογοητευμένοι κάθε φορά που το Πεκίνο κινείτο για να συμμαζέψει εταιρείες που θεωρούνταν στην πρωτοπορία των «ανατελλόντων βιομηχανιών» τις οποίες η Κίνα επευφημούσε ως την απάντηση στη μελλοντική ανταγωνιστικότητα, την ανάπτυξη, και τις θέσεις εργασίας. Σε απόκριση στις νέες αμφιβολίες σχετικά με την σοφία αυτών των πολιτικών εκστρατειών, οι επιχειρηματίες του ιδιωτικού τομέα της Κίνας ανταγωνίζονταν για να επιδείξουν αφοσίωση στους ηγέτες τους παρά για να παραπονεθούν, και πολλοί ξένοι επενδυτές προσπερνούσαν τις ανησυχίες τους με το μήνυμα ότι οι ηγέτες του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ) γνώριζαν τι έκαναν και θα πρέπει να τύχουν εμπιστοσύνης.

08112021-1.jpg

Σερβίροντας τσάι στον Κινέζο πρόεδρο, Xi Jinping, στο Πεκίνο, τον Μάρτιο του 2019. Jason Lee / Reuters
------------------------------------------------------

Γράφοντας στο Foreign Affairs το περασμένο καλοκαίρι, σημείωσα [1] ότι ο Κινέζος πρόεδρος, Xi Jinping, φαινόταν να πιστεύει ότι έχει «άλλη μια δεκαετία για να μπαλώσει το οικονομικό μοντέλο της χώρας». Στην πραγματικότητα, τόνισα, «υπάρχουν το πολύ λίγα χρόνια για να δράσει πριν εξαντληθεί η ανάπτυξη. Αν οι ηγέτες της Κίνας περιμένουν μέχρι την τελευταία στιγμή, θα είναι πολύ αργά». Τα γεγονότα των τελευταίων μηνών δείχνουν πώς ο χρόνος τελειώνει. Οι κατασκευαστές ακινήτων, μεγάλοι και μικροί, ξέμειναν από ρευστότητα για να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, αποκαλύπτοντας τους συστημικούς κινδύνους του να γίνονται τα «στραβά μάτια» σε ακατάστατες επενδύσεις σε ακίνητα, και προκαλώντας διάχυση ανησυχίας στις αγορές ομολόγων στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, όπου οι επενδυτές είχαν δανείσει χρήματα σε αυτές τις εταιρείες και σε χρεωμένες εταιρείες σε άλλες βιομηχανίες. Οι αντιλήψεις για την ανοσία της κινεζικής οικονομίας έναντι των κινδύνων από μια έξοδο από την πορεία μεταρρυθμίσεων [υπέρ] της αγοράς έχουν αλλάξει και οι ανησυχίες έχουν αυξηθεί ότι το ΚΚΚ έχασε το παράθυρο [ευκαιρίας] για να αποφύγει μια σκληρή προσγείωση.

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΗ ΑΚΕΦΙΑ

Τα πράγματα άρχισαν να ξετυλίγονται τον Ιούλιο, όταν το Πεκίνο ξεκίνησε την καταστολή σε μια σειρά από εταιρείες τεχνολογίας. Νωρίτερα μέσα στο έτος, η Ακαδημία Μελετών Κυβερνοχώρου (Academy of Cyberspace Studies) της Κίνας σάλπισε τις «νέες κινητήριες δυνάμεις μέσω της πληροφορικής για την προώθηση της νέας ανάπτυξης» -ένα επιχείρημα ότι η κρατική υποστήριξη θα επέτρεπε την συνέχιση της ανάπτυξης σε τομείς υψηλής τεχνολογίας. Αυτά ήταν τα δυναμικά μέρη της οικονομίας που ήταν τα πιο ελκυστικά για τους χρηματοοικονομικούς επενδυτές, ξένους και εγχώριους. Ξαφνικά, όμως, έχουν πέσει σε δυσμένεια. Οι νέες τεχνολογίες είχαν καταφέρει να δημιουργήσουν συγκριτικά πλεονεκτήματα για τους επιχειρηματίες, με αποτέλεσμα κέρδη και ισχύ στην αγορά. Αυτό όμως οδήγησε σε δύο προβλήματα. Πρώτον, η ισχύς των εταιρειών τεχνολογίας στην αγορά δημιούργησε περιουσίες για ορισμένους, αλλά συνέβαλε στην αύξηση των χασμάτων εισοδήματος και πλούτου. Ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ, ο ηγέτης του ΚΚΚ που εγκαινίασε τη «μεταρρύθμιση και άνοιγμα» (“reform and opening”) της Κίνας στα τέλη της δεκαετίας του 1970, είχε προειδοποιήσει ότι «μερικοί άνθρωποι θα πρέπει πρώτα να πλουτίσουν». Όμως το μέγεθος των χασμάτων έχει αρχίσει να αποτελεί απειλή για την κοινωνική σταθερότητα.

Δεύτερον, και αναμφισβήτητα πιο επιτακτικό, η αυξανόμενη επιρροή αυτών των ιδιωτικών εταιρειών είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της εξουσίας του κράτους και του ΚΚΚ [2]. Υποστηρίζοντας ότι η «κοινή ευημερία» απαιτούσε περισσότερη κυβερνητική ρύθμιση και ότι η εθνική ασφάλεια προϋπέθετε ότι το Πεκίνο επιβάλλει έλεγχο σε αυτούς τους νέους επιχειρηματικούς κολοσσούς, οι Αρχές παρενέβησαν για να αλλάξουν τους κανόνες, δηλώνοντας ότι στο μέλλον, η υπέρ του κέρδους εκπαίδευση θα ήταν εκτός των ορίων, οι αρχικές δημόσιες προσφορές [στμ: οι εισαγωγές μετοχών στα χρηματιστήρια] στο εξωτερικό θα απαιτούσαν πολιτική έγκριση, και οι ξένες επενδύσεις σε πολλούς κλάδους θα ήταν περιορισμένες. Είτε ήταν δικαιολογημένος είτε όχι, ο τρόπος με τον οποίο το ΚΚΚ άλλαξε το ρυθμιστικό τοπίο για το ηλεκτρονικό εμπόριο, το ridesharing [στμ: την κοινή χρήση αυτοκινήτου για συγκεκριμένη διαδρομή], τα τυχερά παιχνίδια, και πολλούς άλλους τομείς περιέκοψε από 1,5 έως 3 τρισεκατομμύρια δολάρια [3] από τις συνδυασμένες αποτιμήσεις των μετοχών των επιχειρήσεων.