Η Κύπρος στο νέο γεωπολιτικό σκηνικό

Είναι πρόδηλο ότι η συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Αυστραλίας (γνωστή ως AUKUS), έχει αλλάξει τα δεδομένα σε παγκόσμιο επίπεδο, μετατοπίζοντας εν μέρει και το γεωπολιτικό ενδιαφέρον. Συνάμα για ακόμα μια φορά, καταδεικνύεται ότι οι ΗΠΑ δεν θα εγκαταλείψουν την παγκόσμια ηγεμονία τόσο εύκολα.

Αναλύοντας την εν λόγω συμφωνία, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην σύναψη στρατιωτικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας – Γαλλίας, όπως θα δούμε εν συνεχεία, την οποία οφείλει η Κυπριακή Δημοκρατία να αξιοποιήσει προς όφελός της.

Ένα ελικόπτερο πετά πάνω από την περιοχή της βρετανικής βάσης κοντά στο χωριό Ορμύδια, στην Κύπρο, στις 25 Φεβρουαρίου 2019. REUTERS/ Yiannis Kourtoglou
-------------------------------------------------------------

Αναντίρρητα, όμως, επιβεβαιώνεται η ρευστότητα των δεδομένων στην διεθνή σκακιέρα, αφού κάθε διεθνής εξέλιξη, αναλόγως του βεληνεκούς της, επηρεάζει αλυσιδωτά, είτε θετικά είτε αρνητικά, πολλούς άλλους δρώντες σε διάφορα μέρη του πλανήτη.

Η ΤΗΞΗ ΤΩΝ ΠΑΓΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Εδώ και δεκαετίες, ο παγωμένος αρκτικός κύκλος ήταν απροσπέλαστος, περιορίζοντας ταυτόχρονα τις οδούς του θαλάσσιου εμπορίου. Σήμερα, η τήξη των πάγων αλλάζει τα δεδομένα, καθώς «επιτρέπει και την πρόσβαση στην εξόρυξη ενεργειακών πόρων που από μόνο του ως γεγονός, δύναται ν’ αλλάξει τις ισορροπίες, αλλά ταυτόχρονα, μετατρέπει τη Ρωσία σε μία τεράστια χερσαία δύναμη με χαρακτηριστικά ναυτικής δύναμης [1]».

Είναι ευκόλως κατανοητό ότι το άνοιγμα μιας νέας οδού, συνεπακόλουθα θα αποδυναμώσει τις υπόλοιπες εμπορικές διαδρομές, όπως συνέβη πρόσφατα με την διώρυγα του Σουέζ, που γειτνιάζει με την Κυπριακή Δημοκρατία.

Συνεπώς, «οι ραγδαίες και σημαντικές αλλαγές στα κλιματολογικά δεδομένα, σε συνδυασμό με τις γεωπολιτικές ανακατανομές ισχύος [2]», δημιουργούν νέες συνθήκες, όπως πολύ σωστά έχει εντοπίσει προ καιρού ο καθηγητής Γεωπολιτικής Ιωάννης Θ. Μάζης.

Όσα εν συντομία περιγράφονται ανωτέρω, μπορούν να ερμηνεύσουν έως κάποιο βαθμό την κίνηση των ΗΠΑ για την συμφωνία AUKUS.

Την ίδια στιγμή, ας μην ξεχνάμε ότι «τις δύο τελευταίες δεκαετίες, η περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού έγινε ο νέος κινητήριος μοχλός της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης», αφού παράγει «σχεδόν το 40% του παγκόσμιου πλούτου, σύμφωνα με επίσημη γαλλική έκθεση. Επιπλέον, σύμφωνα με το ΔΝΤ, ο Ινδο-Ειρηνικός θα φτάσει να αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ ως το 2040 και οι αγορές του εκτιμάται ότι θα αντιπροσωπεύουν το 40% της παγκόσμιας κατανάλωσης [3].»

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΓΑΛΛΙΑΣ

Η Γαλλία, ως η χώρα με την μεγαλύτερη ΑΟΖ ανά το παγκόσμιο[4], επηρεάζεται άμεσα με την εν λόγω συμφωνία (AUKUS), αφού μπορούμε να πούμε ότι ο Ινδο-Ειρηνικός είναι μια «ΑΟΖ» για την Γαλλία. Αξίζει να αναφερθεί ότι «περιλαμβάνει Γάλλους πολίτες, οικονομικές οντότητες, πάνω από 8.000 στρατιώτες και βάσεις όλων των ένοπλων σωμάτων, ενώ στο οικονομικό πεδίο, είναι η δεύτερη περιοχή σε εξαγωγές για την Γαλλία μετά την Ε.Ε. [5]»

Όπως εκτιμά άλλωστε και η Σελιά Μπελάν, ειδική σε θέματα διατλαντικών σχέσεων στο Brookings Institution [6], «η συγκεκριμένη συμφωνία (AUKUS) επέφερε ένα ισχυρό πλήγμα για την Γαλλία», ενώ, εν συνεχεία, αναφέρει ότι «έπειτα από μια τέτοια προσβολή είναι πολύ σημαντικό οι Γάλλοι να επικεντρωθούν στην Ευρώπη».

Τα πιο πάνω γεγονότα συνέβαλαν ή καλύτερα υποβοήθησαν ώστε να οδηγηθούμε στην αναβάθμιση του ρόλου της Γαλλίας στη Μεσόγειο και νομοτελειακά στην εγκαθίδρυση στρατηγικής εταιρικής σχέσης για την συνεργασία στην άμυνα και στην ασφάλεια μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας. Η κίνηση της Ελλάδας να αξιοποιήσει, έστω και με καθυστέρηση, αυτή την διεθνή συγκυρία, είναι εξαιρετικής σημασίας αφού αποτελεί ζήτημα εθνικής επιβίωσης.

Η ΚΥΠΡΟΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙ ΑΜΕΤΟΧΗ

Η στρατηγική συμφωνία μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας έφερε ενθουσιασμό και στους Έλληνες της Κύπρου. Η Κυπριακή Δημοκρατία, όμως, δεν πρέπει να παρακολουθεί αμέτοχη τις εξελίξεις, αλλά θα πρέπει να αξιοποιήσει στο έπακρο την εν λόγω συγκυρία και να κινηθεί πάνω στον ίδιο άξονα στρατηγικής, λαμβάνοντας υπόψη τα όσα συμβαίνουν.

Επιβάλλεται να επανασυσταθεί το Δόγμα Ενιαίου Αμυντικού Χώρου, καθώς και να δημιουργηθεί Ενιαίο Ενεργειακό Δόγμα με την Ελλαδική Κυβέρνηση, το οποίο θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την οριοθέτηση ΑΟΖ και την δημιουργία αγωγού Φυσικού Αερίου (EastMed) μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, απομονώνοντας τοιουτοτρόπως την Τουρκία από το ενεργειακό παιχνίδι στην περιοχή.

Για την Γαλλική Δημοκρατία η Κύπρος είναι εξέχουσας γεωπολιτικής σημασίας, αφού σχετίζεται άμεσα με την ισχυροποίηση της παρουσίας της στην Ανατολική Μεσόγειο και επηρεάζει άμεσα τα οικονομικά της συμφέροντα. Ενδεικτικά υπενθυμίζεται η δραστηριοποίηση της γαλλικής TOTAL σε θαλασσοτεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ.

Όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο κ. Μάζης, «η Γαλλία είναι αρκετά μακράν από την Αν. Μεσόγειο και λόγω αυτού οι επιτελείς της θα πρέπει να σχεδιάζουν με πρόβλεψη άνω της μιας εβδομάδος. Ουσιαστικά, το μοναδικό στοιχείο το εξασφαλίζον την παρουσίαν της Γαλλίας εις την Αν. Μεσόγειον είναι το αεροπλανοφόρον της (Charle de Gaulle), το οποίον όμως είναι έν και μοναδικόν με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η Γαλλία συνεπώς, κατά τις περιόδους όπου το αεροπλανοφόρον της ευρίσκεται εκτός υπηρεσίας, δεν δύναται να διεξαγάγει επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακος εις την Αν. Μεσόγειον [7]».