Η Κύπρος στο νέο γεωπολιτικό σκηνικό

Ως εκ τούτου, «Δεδομένου του Στρατηγικού Ενδιαφέροντος της Γαλλίας δια την Αν. Μεσόγειον, την μόνη βραχυπρόθεσμον και υλοποιήσιμον λύσιν αποτελεί η σύναψις συμφωνίας με την Κυπριακή Δημοκρατία προκειμένου Γαλλικές Ένοπλες Δυνάμεις να ευρίσκονται μονίμως στο έδαφος αυτής. Η οικονομικοτέρα λύσις, θα ήτο η δημιουργία μιας Task Force ανάλογη με αυτές που διατηρεί η Γαλλία στο Τσαντ, η οποία να περιλαμβάνει στρατεύματα και από τους τρεις κλάδους (Στρατό, Αεροπορία, Ναυτικό) [8]».

Εν συνεχεία, τεκμηριώνοντας την εισήγησή του παραθέτει συγκεκριμένες προτάσεις με διαθέσιμες εγκαταστάσεις στην Κυπριακή Δημοκρατία, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για το σκοπό αυτό, όπως:
-Η Αεροπορική Βάση Ανδρέας Παπανδρέου (ΑΒΑΠ) στην Πάφο, η οποία είναι ΝΑΤΟικών προδιαγραφών.
-Το Διεθνές Αεροδρόμιο Λάρνακας, το οποίο είναι πολιτικού τύπου.
-Το Λιμάνι της Λεμεσού, στο οποίο αγκυροβολούν περιοδικώς γαλλικά πλοία (και έχει την δυνατότητα υποστηρίξεως και του αεροπλανοφόρου).
-Το λιμάνι της Λάρνακας, το οποίο έχει δυνατότητα να φιλοξενήσει μεγάλα πλοία του γαλλικού ναυτικού.
-Η ναυτική βάση στο Μαρί.

Η δημιουργία στρατιωτικής συμμαχίας και γαλλικών βάσεων στην Κύπρο, «δημιουργεί ένα δίκτυο προβολής ισχύος στο σύμπλοκο Ανατολική Μεσόγειος – Μέση Ανατολή – Σουέζ – Κέρας της Αφρικής λόγω γεωγραφίας [9]».

Όλες οι πιο πάνω προτάσεις, είτε μεμονωμένες είτε σε συνδυασμό, έχουν και πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, τα οποία αναλύονται στο σχετικό άρθρο της «Κυριακάτικης Δημοκρατίας». Ένα από τα κυριότερα εμπόδια που εντοπίζονται είναι η παρεμβολή των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο.

ΒΡΕΤΑΝΙΚΕΣ ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ

Σύμφωνα με την Συνθήκη Εγκαθιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας που υπογράφηκε στις 16 Αυγούστου 1960, οι περιοχές Βάσης Ακρωτηρίου και Βάσης Δεκέλειας, παραμένουν υπό την κυριαρχία του Ηνωμένου Βασιλείου [10], με την Δημοκρατία να τους αναγνωρίζει δικαιώματα και να τους διασφαλίζει την αποτελεσματική λειτουργία τους, σύμφωνα με τα παραρτήματα της Συνθήκης.

Οι βάσεις αυτές, που ονομάζονται χαρακτηριστικά «κυρίαρχες βάσεις» (Sovereign Bases), «καταργούν ουσιαστικά την άσκηση κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας σε μέρος του εδάφους της [11]», ως εκ τούτου αποδεικνύεται ότι «αποτελεί ένα από τα χειρότερα κατάλοιπα της αποικιοκρατίας [12]».

Δεδομένου ότι «η αποαποικιοποίηση της Κύπρου δεν συντελέστηκε ολοκληρωτικώς, και η Αρχή της Αυτοδιάθεσης δεν εφαρμόστηκε πλήρως [13]» η εκάστοτε κυπριακή κυβέρνηση κληρονόμησε ένα οφειλόμενο χρέος προς τον κυπριακό ελληνισμό να εξαλείψει παντελώς κάθε κατάλοιπο της βρετανικής αποικιοκρατίας, που μόνο δεινά και μια κουτσουρεμένη ανεξαρτησία έφερε στο νησί.

Υπάρχει μια σειρά από ευνοϊκές συνθήκες που μπορούν να αξιοποιηθούν από την πλευρά της Κύπρου, ώστε να επιτευχθεί η αποχώρηση των βάσεων. Πιο συγκεκριμένα:

– Το Brexit. Η συμφωνία αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείοιυ από την ΕΕ, που τέθηκε σε ισχύ τα μεσάνυχτα της 31ης Ιανουαρίου 2020 [14], μετατρέπει την Βρετανία σε τρίτη χώρα, αφού δεν είναι πλέον κράτος-μέλος της ΕΕ.

– Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου. Το νομικό στάτους της περιοχής των Βάσεων συζητήθηκε και εν πολλοίς ξεκαθαρίστηκε στις 30 Ιουλίου 2018 από το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου και πιο συγκεκριμένα με την υπόθεση «Οn the application of Tag Eldin Ramadan Bashir and others v Secretary of State for the Home Department». «To Δικαστήριο έκρινε ότι η ανεξαρτητοποίηση της Κύπρου, η οποία όσον αφορά την βρετανική έννομη τάξη έγινε με τον Cyprus Act του 1960, δεν μετέβαλλε το πολιτικό καθεστώς των βάσεων, οι οποίες παρέμειναν αποικίες, σε αντίθεση με το υπόλοιπο 97% του νησιού το οποίο ανεξαρτητοποιήθηκε [15]». Ως εκ τούτου, χαρακτηρίζει αποικία τις Περιοχές Κυρίαρχων Βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλιας, αφού αποτελούν μια περιοχή αποκλειστικής και πλήρους κυριαρχίας της Μεγάλης Βρετανίας αφενός και υπόλειμμα της παλαιάς βρετανικής αποικίας στην Κύπρο, αφετέρου.

– Οι αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Επανειλημμένες αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ρητά αναφέρουν ότι τα λεγόμενα δικαιώματα ή προνόμια πρώην αποικιοκρατικών δυνάμεων σε πρώην αποικίες, ως κατάλοιπα αποικισμού [16] (Vestiges of colonialism) και συνεπώς παράνομα.

– Η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Στις 25 Φεβρουαρίου 2019, το Διεθνές Δικαστήριο, αναφορικά με το αρχιπέλαγος Chagos, αποφάνθηκε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει υποχρέωση, το συντομότερο δυνατό, να θέσει τέρμα στην παρουσία των βάσεων στον Άγιο Μαυρίκιο.

Η συγκεκριμένη περίπτωση ενδιαφέρει την Κύπρο, καθώς υπάρχουν σημαντικές ομοιότητες και χρήσιμα ευρήματα, αφού «δεν υπήρξε κανένα δημοψήφισμα αλλά μόνο συγκατάθεση της τότε κυβέρνησης μετά από εξωγενείς πιέσεις και πάντα με το "καρότο" της ανεξαρτησίας [17]». Την ίδια στιγμή, διασαφηνίζει «πλήρως και πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η Αρχή της Αυτοδιάθεσης των Λαών συνιστά μια υποχρέωση erga omnes [18]» δηλαδή έναντι πάντων. Τουτέστιν, «κάθε κράτος, κάθε διεθνής οργανισμός και διεθνής κοινότητα στο σύνολο της, έχει δικαίωμα να απαιτεί την τήρησή τους [19]».

Για να επανέλθουμε, όμως, στην εν λόγω απόφαση, το Δικαστήριο έκρινε ότι η συναίνεση θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο μέσω δημοψηφίσματος πριν από την λήψη της απόφασης [20]. «Κατ' αυτόν τον τρόπο το Δικαστήριο κατέληξε στο ότι η διαδικασία αποαποικιοποίησης του Μαυρικίου δεν ολοκληρώθηκε σύννομα καθώς παραβίαζε την αρχή της Αυτοδιάθεσης των Λαών [21]».

Συνοψίζοντας, λοιπόν, διαφαίνεται ότι η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να προσθέσει όπλα στην φαρέτρα της, γεγονός που θα βοηθήσει να απαλλαγεί από την παρουσία των Βρετανικών Βάσεων, φτάνει να υπάρχει η ανάλογη πολιτική βούληση.

Για όσους τυχόν εκφράσουν ανησυχίες για μια τέτοια κίνηση, υπενθυμίζεται η διαχρονικά εχθρική και συνάμα υπονομευτική στάση των Βρετανών, έναντι των δικαίων του ελληνισμού. Ως εκ τούτου, η Κύπρος δεν έχει να χάσει κάποιο σύμμαχο ή κάποια φίλα προσκείμενη χώρα.