Η Ουκρανία στο στόχαστρο

Την περασμένη άνοιξη, η Ρωσία συγκέντρωσε 100.000 στρατιώτες και πληθώρα στρατιωτικού εξοπλισμού κοντά στα ουκρανικά σύνορα σε μια ολοφάνερη προσπάθεια να απειλήσει το Κίεβο˙ φαινόταν ότι μια εισβολή μπορεί να ήταν επικείμενη. Στην συνέχεια, η Ρωσία απέσυρε τις περισσότερες δυνάμεις της, υποστηρίζοντας ότι είχαν ολοκληρώσει μια εκπαιδευτική άσκηση και η κρίση αποφεύχθηκε.

Προχωρώντας μπροστά έξι μήνες, η κατάσταση έχει γίνει για άλλη μια φορά δεινή. Περίπου 100.000 Ρώσοι στρατιώτες έχουν συγκεντρωθεί στα σύνορα, με άρματα μάχης και συστήματα πυροβολικού. Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν προειδοποιήσει ότι η Ρωσία ίσως είναι έτοιμη να εξαπολύσει επίθεση. «Η ανησυχία μας είναι ότι η Ρωσία ίσως κάνει το σοβαρό λάθος να προσπαθήσει να επαναλάβει αυτό που επιχείρησε το 2014 όταν συγκέντρωσε δυνάμεις κατά μήκος των συνόρων, πέρασε σε κυρίαρχο ουκρανικό έδαφος και το έκανε ισχυριζόμενη ψευδώς ότι προκλήθηκε», είπε νωρίτερα αυτόν τον μήνα ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, αναφερόμενος στην εισβολή της Ρωσίας και την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014.

Μέλη της ουκρανικής συνοριακής φρουράς στην Ουκρανία, τον Νοέμβριο του 2021. Gleb Garanich/Reuters
----------------------------------------------------

Η κατάσταση μοιάζει οικεία, ωστόσο δεν είναι σαφές ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσει η Ρωσία. Θα αποσυρθεί όπως έκανε τον Απρίλιο; Ή η Ρωσία σχεδιάζει κάτι πιο δυσοίωνο αυτή την φορά; Όπως το έθεσε ο Μπλίνκεν: «Δεν έχουμε σαφήνεια για τις προθέσεις της Μόσχας, αλλά όντως γνωρίζουμε το σενάριό της». Κανένας Δυτικός παρατηρητής δεν ξέρει πραγματικά γιατί η Ρωσία ενίσχυσε τις κινήσεις των στρατευμάτων της στα σύνορα. Κανείς από όσους εξετάζουν μόνο πληροφορίες από ανοιχτές πηγές δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα σε αυτές τις ερωτήσεις, και ακόμη και εκείνοι που έχουν πρόσβαση σε μυστικές πληροφορίες δεν μπορούν να προβλέψουν την συμπεριφορά του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους βρίσκονται σε μειονεκτική θέση: ο στενός κύκλος του Πούτιν είναι σφικτός και οι Δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών πιθανότατα δεν έχουν διεισδύσει σε αυτόν, επομένως ακόμη και οι πιο επιδέξιοι στην Ρωσία μαντεύουν για τα σχέδια του ισχυρού άνδρα.

Αλλά είναι ασφαλές να πούμε ότι κάτι έχει αλλάξει από τον Απρίλιο. Η έξαρση την άνοιξη ήρθε καθώς η Ρωσία έκανε επιθετικές κινήσεις φανερά, συχνά κατά τις ώρες της ημέρας. Αυτή την φορά, οι κινήσεις ήταν πιο κρυφές και συχνά γίνονταν τη νύχτα. Οι ρωσικές ειδικές δυνάμεις και οι πράκτορες των υπηρεσιών πληροφοριών βρίσκονται σε κίνηση, υποδηλώνοντας ότι η Ρωσία δεν μπλοφάρει και μπορεί να ετοιμάζεται για έναν υβριδικό πόλεμο. Αυτό που συνέβη τον Απρίλιο ίσως είχε σκοπό να τρομάξει την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της και να δοκιμάσει την δέσμευση του προέδρου Τζο Μπάιντεν στην Ουκρανία. Αυτή την φορά, ωστόσο, ο Πούτιν ίσως σχεδιάζει να επηρεάσει κάτι περισσότερο από απλώς τις αντιλήψεις, και θα εναπόκειται στις Ηνωμένες Πολιτείες και τους Ευρωπαίους εταίρους τους να βεβαιωθούν ότι δεν θα το κάνει.

ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΒΡΩΜΙΚΑ

Η Ουάσιγκτον ανησυχεί αρκετά για τις τελευταίες κινήσεις των ρωσικών δυνάμεων, ώστε έστειλε πρόσφατα τον διευθυντή της CIA, William Burns, στη Μόσχα για να προειδοποιήσει την Ρωσία αναφορικά με τις κινήσεις των στρατευμάτων της. Η υφυπουργός Εξωτερικών, Karen Donfried, ήταν επίσης σε αυτό το ταξίδι και στην συνέχεια ταξίδεψε στο Κίεβο για να ενημερώσει τους Ουκρανούς αξιωματούχους. Την περασμένη εβδομάδα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ενημέρωσαν δύο κορυφαίους Ουκρανούς αξιωματούχους με πληροφορίες, οι οποίες άλλαξαν τον επίσημο τόνο στο Κίεβο. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντιμίρ Ζελένσκι, ο οποίος κατέβαλε επίπονη προσπάθεια για να υιοθετήσει μια θέση εσκεμμένης αδιαφορίας, άρχισε να προειδοποιεί για την συσσώρευση ρωσικών στρατευμάτων. Η Ευρώπη έχει επίσης αντιληφθεί την απειλή. Το Βερολίνο, οι Βρυξέλλες, το Λονδίνο, και το Παρίσι φαίνεται να συμμερίζονται τις ανησυχίες της Ουάσιγκτον. Πράγματι, οι υπουργοί Εξωτερικών της Γαλλίας και της Γερμανίας εξέδωσαν κοινή δήλωση [1] λέγοντας ότι «οποιαδήποτε νέα προσπάθεια υπονόμευσης της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας θα είχε σοβαρές συνέπειες».

Ειδήμονες επί των στρατιωτικών θεμάτων, όπως ο Michael Kofman, έχουν προτείνει ότι οι ρωσικές δυνάμεις μπορεί να προετοιμάζονται να πραγματοποιήσουν μια επιχείρηση κατά την επερχόμενη εορταστική περίοδο. Ο Kofman έγραψε [2] ότι δεν μπορεί να εκτιμήσει τις «αθώες εξηγήσεις» για την κατακόρυφη αύξηση της στρατιωτικής δραστηριότητας, η οποία είναι εκτός του συνήθους και δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ασκήσεις ρουτίνας ή έλεγχοι πιστοποίησης. Η Μόσχα ισχυρίζεται ότι δεν έχει σχέδια να εισβάλει, διαμαρτυρόμενη ότι το ΝΑΤΟ αυξάνει τις εντάσεις πραγματοποιώντας ασκήσεις στη Μαύρη Θάλασσα, μια κλασική τεχνική απόσπασης της προσοχής την οποία το Κρεμλίνο χρησιμοποιεί εδώ και χρόνια.