Γιατί η Κίνα θέλει περισσότερα και καλύτερα πυρηνικά

Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρήθηκε μια έκρηξη ανησυχίας στις Ηνωμένες Πολιτείες για το πυρηνικό πρόγραμμα της Κίνας. Μια έκθεση του Πενταγώνου [1] που κυκλοφόρησε στις αρχές Νοεμβρίου προειδοποίησε ότι η Κίνα «επιταχύνει τη μεγάλης κλίμακας επέκταση των πυρηνικών της δυνάμεων» και οικοδομεί ένα μεγαλύτερο, ποικίλο και πιο εξελιγμένο πυρηνικό οπλοστάσιο. Η έκθεση ακολουθεί την είδηση ότι η Κίνα δοκίμασε ένα υπερηχητικό διαστημικό όπλο με πυρηνική ικανότητα αυτό το καλοκαίρι, το οποίο ο στρατηγός Mark Milley, Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, περιέγραψε ως «πολύ κοντά» σε μια «στιγμή Σπούτνικ».

Στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο, στην Κίνα, τον Οκτώβριο του 2019. Jason Lee/Reuters
--------------------------------------------------------------

Η προσπάθεια της Κίνας να διευρύνει και να βελτιώσει το πυρηνικό της οπλοστάσιο δεν προκαλεί τρομερή έκπληξη, δεδομένων των μακροχρόνιων αρχών της πυρηνικής στρατηγικής της Κίνας και των φιλοδοξιών του Κινέζου προέδρου, Σι Τζινπίνγκ, να οικοδομήσει έναν «στρατό παγκόσμιας κλάσης» [2] μέχρι τα μέσα αυτού του αιώνα. Ωστόσο, αυτές οι εξελίξεις πρέπει να είναι ανησυχητικές για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους.

Ο κύριος λόγος ανησυχίας είναι ότι το διευρυμένο και βελτιωμένο πυρηνικό οπλοστάσιο του Πεκίνου θέτει τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα σε μια βαθύτερη κατάσταση πυρηνικού αδιεξόδου, στο οποίο κάθε πλευρά είναι ευάλωτη στις πυρηνικές δυνάμεις της άλλης, ανεξάρτητα από το ποιος θα χτυπήσει πρώτος. Μπορεί να φαίνεται παράδοξο, αλλά αυτό το πυρηνικό αδιέξοδο μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερη και όχι λιγότερη ανάληψη ρίσκου από τους Κινέζους ηγέτες: θα μπορούσαν να θεωρήσουν τις συμβατικές επιθέσεις ή τη μη στρατιωτική γκρίζας ζώνης επιθετικότητα ως μια «ασφαλέστερη» επιλογή, με μικρό κίνδυνο πυρηνικής κλιμάκωσης. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει αυξημένη πιθανότητα πολέμου.

Ενόψει αυτών των διευρυνόμενων κινεζικών ικανοτήτων, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα χρειασθεί να ενισχύσουν την συμβατική αποτροπή, δίνοντας προσεκτικά προτεραιότητα σε επενδύσεις που υποστηρίζουν αξιόπιστα τις εκτεταμένες εγγυήσεις αποτροπής, τόσο σε πυρηνικό όσο και σε συμβατικό επίπεδο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει επίσης να διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους για να καθησυχάσουν τους συμμάχους μέσω συζητήσεων υψηλού επιπέδου και να παραμείνουν ανοικτές στην δυνατότητα άμεσου διαλόγου με το Πεκίνο.

ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΟΠΛΟΣΤΑΣΙΟ

Η Κίνα έχει την βόμβα από το 1964, αλλά για δεκαετίες το πυρηνικό της οπλοστάσιο ήταν μικρό και ευάλωτο στην καταστροφή. Ακόμη και στην δεκαετία του 1980, η Κίνα [3] είχε αισθητά λιγότερες πυρηνικές κεφαλές από την Γαλλία ή το Ηνωμένο Βασίλειο, και οι πύραυλοι του Πεκίνου θα μπορούσαν μετά βίας να φθάσουν στην Μόσχα ή την Ουάσιγκτον. Η πυρηνική ισχύς της Κίνας είχε σε μεγάλο βαθμό ως βάσεις υπόγεια σιλό σε σταθερές, γνωστές τοποθεσίες και τα όπλα της απαιτούσαν μακρές, ανιχνεύσιμες προετοιμασίες πριν από την εκτόξευση, όλα εκ των οποίων υπονόμευαν την επιβιωσιμότητα τους σε μια κρίση ή έναν πόλεμο.

Τις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο, η Κίνα έχει κάνει σημαντικές επενδύσεις για να βελτιώσει τις πυρηνικές της δυνάμεις. Αν και το οπλοστάσιό της παραμένει πολύ μικρότερο και λιγότερο εξελιγμένο από αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών ή της Ρωσίας, το Πεντάγωνο εκτιμά τώρα [4] ότι η Κίνα μπορεί να έχει έως και 700 παραδοτέες κεφαλές μέχρι το 2027 και πιθανότατα επιδιώκει να έχει τουλάχιστον 1.000 κεφαλές μέχρι το 2030.

Σύμφωνα με το Πεντάγωνο, η Κίνα κατασκευάζει επίσης όλο και πιο εξελιγμένα συστήματα παράδοσης για αυτές τις κεφαλές, συμπεριλαμβανομένου του πυρηνικής ικανότητας οχήματος υπερηχητικής πτήσης (hypersonic glide vehicle, HGV) πάνω σε αυτό που ονομάζεται σύστημα τμηματικού τροχιακού βομβαρδισμού (fractional orbital bombardment system, FOBS) που η Κίνα προφανώς δοκίμασε αυτό το καλοκαίρι. Ένα FOBS, το οποίο αναπτύχθηκε για πρώτη φορά από την Σοβιετική Ένωση κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, επιτρέπει στο πυρηνικό όπλο να ακολουθήσει μια λιγότερο προβλέψιμη διαδρομή και, ως εκ τούτου, να καθίσταται πιο δύσκολη η αναχαίτιση του από τα συστήματα πυραυλικής άμυνας των ΗΠΑ. Άλλες ικανότητες που επιδιώκει το Πεκίνο περιλαμβάνουν μια αναπτυσσόμενη πυρηνική τριάδα, η οποία θα έδινε στην χώρα τα μέσα για να εκτοξεύσει πυρηνικά όπλα από τον αέρα, την θάλασσα, και το έδαφος, όπως τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και η Ρωσία μπορούσαν να κάνουν για δεκαετίες. Η αναδυόμενη δομή των δυνάμεων της Κίνας, περιλαμβάνει κινητούς διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους (intercontinental ballistic missiles, ICBM) ικανούς να φέρουν πολλαπλές πυρηνικές κεφαλές˙ κινητούς βαλλιστικούς πυραύλους μέσου βεληνεκούς (intermediate-range ballistic missiles, IRBM) που μπορούν να διεξάγουν τόσο πυρηνικά όσο και συμβατικά πλήγματα με ακρίβεια˙ έναν εκτοξευόμενο από αέρος βαλλιστικό πύραυλο με πυρηνική ικανότητα˙ και το πρώτο βομβαρδιστικό με πυρηνική ικανότητα της Κίνας που μπορεί να ανεφοδιαστεί στον αέρα. Το Πεντάγωνο εκτιμά επίσης ότι η Κίνα αναπτύσσει ένα νέο βομβαρδιστικό stealth με πυρηνική αποστολή και κατασκευάζει τουλάχιστον τρία σύγχρονα πεδία σιλό για ICBM που θα μπορούσαν να στεγάσουν συνολικά εκατοντάδες νέα σιλό για πυραύλους. Επιπλέον, το Πεντάγωνο προειδοποιεί ότι το Πεκίνο πιθανότατα σκοπεύει να αυξήσει «την ετοιμότητα των πυρηνικών του δυνάμεων του εν καιρώ ειρήνης μετακινούμενο σε μια στάση “εκτόξευσης μετά από προειδοποίηση (Launch on Warning, LOW)”». Αυτό θα σήμαινε ότι η Κίνα ίσως να είναι πρόθυμη να εκτοξεύσει αμέσως τα δικά της πυρηνικά όπλα ως απάντηση σε μια προειδοποίηση για εισερχόμενη επίθεση, προτού πέσουν τα εχθρικά πυρηνικά όπλα στο κινεζικό έδαφος -μια πολιτική που θα μπορούσε να διακινδυνεύσει επικίνδυνους λανθασμένους υπολογισμούς εάν οι πληροφορίες έγκαιρης προειδοποίησης είναι εσφαλμένες.

ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ