Γιατί η Κίνα θέλει περισσότερα και καλύτερα πυρηνικά

Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρήθηκε μια έκρηξη ανησυχίας στις Ηνωμένες Πολιτείες για το πυρηνικό πρόγραμμα της Κίνας. Μια έκθεση του Πενταγώνου [1] που κυκλοφόρησε στις αρχές Νοεμβρίου προειδοποίησε ότι η Κίνα «επιταχύνει τη μεγάλης κλίμακας επέκταση των πυρηνικών της δυνάμεων» και οικοδομεί ένα μεγαλύτερο, ποικίλο και πιο εξελιγμένο πυρηνικό οπλοστάσιο. Η έκθεση ακολουθεί την είδηση ότι η Κίνα δοκίμασε ένα υπερηχητικό διαστημικό όπλο με πυρηνική ικανότητα αυτό το καλοκαίρι, το οποίο ο στρατηγός Mark Milley, Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, περιέγραψε ως «πολύ κοντά» σε μια «στιγμή Σπούτνικ».

Στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο, στην Κίνα, τον Οκτώβριο του 2019. Jason Lee/Reuters
--------------------------------------------------------------

Η προσπάθεια της Κίνας να διευρύνει και να βελτιώσει το πυρηνικό της οπλοστάσιο δεν προκαλεί τρομερή έκπληξη, δεδομένων των μακροχρόνιων αρχών της πυρηνικής στρατηγικής της Κίνας και των φιλοδοξιών του Κινέζου προέδρου, Σι Τζινπίνγκ, να οικοδομήσει έναν «στρατό παγκόσμιας κλάσης» [2] μέχρι τα μέσα αυτού του αιώνα. Ωστόσο, αυτές οι εξελίξεις πρέπει να είναι ανησυχητικές για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους.

Ο κύριος λόγος ανησυχίας είναι ότι το διευρυμένο και βελτιωμένο πυρηνικό οπλοστάσιο του Πεκίνου θέτει τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα σε μια βαθύτερη κατάσταση πυρηνικού αδιεξόδου, στο οποίο κάθε πλευρά είναι ευάλωτη στις πυρηνικές δυνάμεις της άλλης, ανεξάρτητα από το ποιος θα χτυπήσει πρώτος. Μπορεί να φαίνεται παράδοξο, αλλά αυτό το πυρηνικό αδιέξοδο μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερη και όχι λιγότερη ανάληψη ρίσκου από τους Κινέζους ηγέτες: θα μπορούσαν να θεωρήσουν τις συμβατικές επιθέσεις ή τη μη στρατιωτική γκρίζας ζώνης επιθετικότητα ως μια «ασφαλέστερη» επιλογή, με μικρό κίνδυνο πυρηνικής κλιμάκωσης. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει αυξημένη πιθανότητα πολέμου.

Ενόψει αυτών των διευρυνόμενων κινεζικών ικανοτήτων, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα χρειασθεί να ενισχύσουν την συμβατική αποτροπή, δίνοντας προσεκτικά προτεραιότητα σε επενδύσεις που υποστηρίζουν αξιόπιστα τις εκτεταμένες εγγυήσεις αποτροπής, τόσο σε πυρηνικό όσο και σε συμβατικό επίπεδο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει επίσης να διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους για να καθησυχάσουν τους συμμάχους μέσω συζητήσεων υψηλού επιπέδου και να παραμείνουν ανοικτές στην δυνατότητα άμεσου διαλόγου με το Πεκίνο.

ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΟΠΛΟΣΤΑΣΙΟ

Η Κίνα έχει την βόμβα από το 1964, αλλά για δεκαετίες το πυρηνικό της οπλοστάσιο ήταν μικρό και ευάλωτο στην καταστροφή. Ακόμη και στην δεκαετία του 1980, η Κίνα [3] είχε αισθητά λιγότερες πυρηνικές κεφαλές από την Γαλλία ή το Ηνωμένο Βασίλειο, και οι πύραυλοι του Πεκίνου θα μπορούσαν μετά βίας να φθάσουν στην Μόσχα ή την Ουάσιγκτον. Η πυρηνική ισχύς της Κίνας είχε σε μεγάλο βαθμό ως βάσεις υπόγεια σιλό σε σταθερές, γνωστές τοποθεσίες και τα όπλα της απαιτούσαν μακρές, ανιχνεύσιμες προετοιμασίες πριν από την εκτόξευση, όλα εκ των οποίων υπονόμευαν την επιβιωσιμότητα τους σε μια κρίση ή έναν πόλεμο.

Τις τελευταίες δεκαετίες, ωστόσο, η Κίνα έχει κάνει σημαντικές επενδύσεις για να βελτιώσει τις πυρηνικές της δυνάμεις. Αν και το οπλοστάσιό της παραμένει πολύ μικρότερο και λιγότερο εξελιγμένο από αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών ή της Ρωσίας, το Πεντάγωνο εκτιμά τώρα [4] ότι η Κίνα μπορεί να έχει έως και 700 παραδοτέες κεφαλές μέχρι το 2027 και πιθανότατα επιδιώκει να έχει τουλάχιστον 1.000 κεφαλές μέχρι το 2030.

Σύμφωνα με το Πεντάγωνο, η Κίνα κατασκευάζει επίσης όλο και πιο εξελιγμένα συστήματα παράδοσης για αυτές τις κεφαλές, συμπεριλαμβανομένου του πυρηνικής ικανότητας οχήματος υπερηχητικής πτήσης (hypersonic glide vehicle, HGV) πάνω σε αυτό που ονομάζεται σύστημα τμηματικού τροχιακού βομβαρδισμού (fractional orbital bombardment system, FOBS) που η Κίνα προφανώς δοκίμασε αυτό το καλοκαίρι. Ένα FOBS, το οποίο αναπτύχθηκε για πρώτη φορά από την Σοβιετική Ένωση κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, επιτρέπει στο πυρηνικό όπλο να ακολουθήσει μια λιγότερο προβλέψιμη διαδρομή και, ως εκ τούτου, να καθίσταται πιο δύσκολη η αναχαίτιση του από τα συστήματα πυραυλικής άμυνας των ΗΠΑ. Άλλες ικανότητες που επιδιώκει το Πεκίνο περιλαμβάνουν μια αναπτυσσόμενη πυρηνική τριάδα, η οποία θα έδινε στην χώρα τα μέσα για να εκτοξεύσει πυρηνικά όπλα από τον αέρα, την θάλασσα, και το έδαφος, όπως τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και η Ρωσία μπορούσαν να κάνουν για δεκαετίες. Η αναδυόμενη δομή των δυνάμεων της Κίνας, περιλαμβάνει κινητούς διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους (intercontinental ballistic missiles, ICBM) ικανούς να φέρουν πολλαπλές πυρηνικές κεφαλές˙ κινητούς βαλλιστικούς πυραύλους μέσου βεληνεκούς (intermediate-range ballistic missiles, IRBM) που μπορούν να διεξάγουν τόσο πυρηνικά όσο και συμβατικά πλήγματα με ακρίβεια˙ έναν εκτοξευόμενο από αέρος βαλλιστικό πύραυλο με πυρηνική ικανότητα˙ και το πρώτο βομβαρδιστικό με πυρηνική ικανότητα της Κίνας που μπορεί να ανεφοδιαστεί στον αέρα. Το Πεντάγωνο εκτιμά επίσης ότι η Κίνα αναπτύσσει ένα νέο βομβαρδιστικό stealth με πυρηνική αποστολή και κατασκευάζει τουλάχιστον τρία σύγχρονα πεδία σιλό για ICBM που θα μπορούσαν να στεγάσουν συνολικά εκατοντάδες νέα σιλό για πυραύλους. Επιπλέον, το Πεντάγωνο προειδοποιεί ότι το Πεκίνο πιθανότατα σκοπεύει να αυξήσει «την ετοιμότητα των πυρηνικών του δυνάμεων του εν καιρώ ειρήνης μετακινούμενο σε μια στάση “εκτόξευσης μετά από προειδοποίηση (Launch on Warning, LOW)”». Αυτό θα σήμαινε ότι η Κίνα ίσως να είναι πρόθυμη να εκτοξεύσει αμέσως τα δικά της πυρηνικά όπλα ως απάντηση σε μια προειδοποίηση για εισερχόμενη επίθεση, προτού πέσουν τα εχθρικά πυρηνικά όπλα στο κινεζικό έδαφος -μια πολιτική που θα μπορούσε να διακινδυνεύσει επικίνδυνους λανθασμένους υπολογισμούς εάν οι πληροφορίες έγκαιρης προειδοποίησης είναι εσφαλμένες.

ΠΥΡΗΝΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ

Λόγω της αδιαφάνειας που περιβάλλει τις πυρηνικές φιλοδοξίες της Κίνας, ορισμένοι παρατηρητές από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους φοβούνται ότι η Κίνα θα καταργήσει την πολιτική «μη πρώτης χρήσης» (No First Use, NFU), η οποία δεσμεύει ότι η Κίνα [5] δεν θα χρησιμοποιήσει ποτέ πυρηνικά όπλα πρώτη σε μια σύγκρουση. Αυτοί οι φόβοι εντάθηκαν τον Σεπτέμβριο όταν ο πρώην ανώτερος Κινέζος διπλωμάτης, Sha Zukang, κάλεσε [6] την Κίνα να εγκαταλείψει την δέσμευση. Ορισμένοι έχουν υποδείξει, κυρίως, την πρόσφατη δοκιμή υπερηχητικού πυραύλου της Κίνας, ως αύξηση της προοπτικής να μπορέσει η Κίνα να εξαπολύσει μια αιφνιδιαστική πυρηνική επίθεση στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ωστόσο, οι ανησυχίες ότι οι ηγέτες της Κίνας θα εξέταζαν ένα πυρηνικό πρώτο χτύπημα είναι υπερβολικές. Αυτό δεν οφείλεται στην πολιτική NFU της Κίνας. Αντίθετα, είναι επειδή, ανεξάρτητα από το πόσα σιλό ή αεροδρόμια το Πεκίνο ελπίζει να καταστρέψει, οι Κινέζοι σχεδιαστές στρατηγικής γνωρίζουν ότι η χώρα τους θα εξακολουθούσε να είναι, κατ’ ελάχιστον, ευάλωτη στα 14 υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων κλάσης Οχάιο του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, καθένα από τα οποία φέρει έως 20 βαλλιστικούς πυραύλους.

Επιπλέον, από τότε που η Κίνα δοκίμασε το πρώτο της πυρηνικό όπλο το 1964, το Πεκίνο τονίζει σταθερά ότι ο κύριος σκοπός του πυρηνικού του οπλοστασίου ήταν να αποφύγει τον εξαναγκασμό από αντιπάλους με πυρηνικά όπλα –αυτό που ο Μάο Τσε Τουνγκ ανέφερε ως «πυρηνικό εκβιασμό». Οι Κινέζοι ηγέτες επιχείρησαν να οικοδομήσουν στρατηγικές δυνάμεις που θα μπορούσαν να απειλήσουν αξιόπιστα με αντίποινα δεύτερου χτυπήματος, τα οποία θεώρησαν επαρκή για να αποτρέψουν μια πυρηνική επίθεση ή πυρηνικές απειλές κατά της Κίνας. Πράγματι, οι Κινέζοι ηγέτες κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου αποκήρυξαν την κούρσα εξοπλισμών μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης, υποσχόμενοι να μην συμμετάσχουν.

Ο πυρηνικός εκσυγχρονισμός της Κίνας σήμερα δεν είναι απαραίτητα μια σημαντική παρέκκλιση από αυτό το σκεπτικό. Αντίθετα, η Κίνα πιθανότατα θέλει να είναι σίγουρη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να καταστρέψουν όλες τις πυρηνικές δυνάμεις της χώρας σε ένα λεγόμενο «έξοχο» πυρηνικό πρώτο χτύπημα. Οι Κινέζοι σχεδιαστές στρατηγικής προφανώς ανησυχούν ότι οι τεράστιες ικανότητες ανταπόδοσης των ΗΠΑ, τόσο πυρηνικές όσο και συμβατικές, θα μπορούσαν να ακυρώσουν την πυρηνική αποτροπή της Κίνας, ειδικά όταν συνδυάζονται με την πυραυλική άμυνα των ΗΠΑ, που φοβούνται ότι θα «σκουπίσει» τους εναπομείναντες κινεζικούς πυραύλους που θα εκτοξεύονταν ως αντίποινα.

Τα σιλό της Κίνας είναι τελικά πολύ ευάλωτα σε μια επίθεση των ΗΠΑ, αλλά επεκτείνουν σημαντικά τον αριθμό των στόχων που θα έπρεπε να χτυπήσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες προκειμένου ένα πρώτο χτύπημα να απενεργοποιήσει πλήρως την ικανότητα πυρηνικών αντιποίνων της Κίνας. Οι τοποθεσίες των νέων σιλό και η βελτιωμένη κατασκευή θα ανάγκαζαν πιθανότατα τις Ηνωμένες Πολιτείες να χρησιμοποιήσουν πυρηνικά όπλα για να τους επιτεθούν. Ουσιαστικά, η προσθήκη περισσότερων σιλό για ICBM ανεβάζει τον πήχη στις Ηνωμένες Πολιτείες για να προσπαθήσουν να πραγματοποιήσουν επιτυχώς ένα χτύπημα ανταπόδοσης -ένας πήχης που η Κίνα [7] μπορεί να πιστεύει ότι χαμήλωσε τα τελευταία χρόνια, δεδομένων των αναφερόμενων προόδων των ΗΠΑ που θα ενίσχυαν σημαντικά την καταστροφική δύναμη των αμερικανικών πυρηνικών κεφαλών και θα έθεταν δυσκολότερους στόχους, όπως τα σιλό πυραύλων και τα κέντρα πυρηνικής διοίκησης, σε μεγαλύτερο κίνδυνο.

Οι ικανότητες που επιδείχθηκαν στην τροχιακή υπερηχητική δοκιμή τον Ιούλιο ταιριάζουν με αυτή την λογική, αποκαλύπτοντας ότι η Κίνα έχει την ικανότητα να χτυπήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες με συμβατικά ή πυρηνικά όπλα από απρόβλεπτη τροχιά και πιθανώς με τρόπο που μειώνει την προειδοποίηση των ΗΠΑ. Αυτό το νέο σύστημα θα μπορούσε να βοηθήσει την Κίνα να διασφαλίσει ότι ακόμη και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες επιτεθούν με ένα πρώτο πυρηνικό χτύπημα, ορισμένες από τις εναπομείνασες δυνάμεις της Κίνας θα εξακολουθούσαν να είναι σε θέση να επιτεθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες, επειδή οι πυραυλικές άμυνες πιθανότατα δεν θα μπορούσαν να προστατεύσουν το έδαφος των ΗΠΑ από αυτό το σύστημα παράδοσης. Η σκέψη είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αποτρέπονταν από το να προσπαθήσουν να εξαναγκάσουν την Κίνα με πυρηνικές απειλές, επειδή δεν θα υπήρχε τρόπος για τις Ηνωμένες Πολιτείες να προστατεύσουν την πατρίδα τους εάν τέτοιες απειλές κλιμακώνονταν σε πυρηνικό πόλεμο.

ΜΙΑ ΝΕΑ ΤΟΛΜΗ

Μεμονωμένα, οι προσπάθειες της Κίνας να βελτιώσει την δυνατότητα επιβίωσης των πυρηνικών της δυνάμεων μπορεί να θεωρηθούν σταθεροποιητικές˙ αυτή είναι τελικά η λογική της πυρηνικής αποτροπής. Εάν καμία πλευρά δεν μπορεί να προστατεύσει τον πληθυσμό της από καταστροφικά αντίποινα, ακόμη και χτυπώντας πρώτη, τότε και οι δύο πλευρές αντιμετωπίζουν ένα πολύ ισχυρό λογικό κίνητρο να μην ξεκινήσουν εσκεμμένα έναν πυρηνικό πόλεμο, κάτι που θα έπρεπε να είναι μια σταθεροποιητική εξέλιξη. Ωστόσο, στο πλαίσιο των ευρύτερων προσπαθειών στρατιωτικού εκσυγχρονισμού της Κίνας, οι βελτιωμένες πυρηνικές ικανότητες της Κίνας έχουν σημαντικές επιπτώσεις για την ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών να διατηρήσουν την συμβατική στρατιωτική αποτροπή στην Ασία.

Η Κίνα επιδιώκει να οικοδομήσει μια συμβατική δύναμη ικανή να καθιερώσει προσωρινή στρατιωτική υπεροχή έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή και για μια επαρκή χρονική περίοδο για την επίτευξη των στρατιωτικών και πολιτικών της στόχων. Αν και η κύρια εστίαση των φιλοδοξιών της Κίνας είναι η Ταϊβάν [8], η ίδια αρχή ισχύει και για άλλες αμφισβητούμενες περιοχές στις Θάλασσες της Ανατολικής και της Νότιας Κίνας που ίσως προκαλέσουν ένοπλη επέμβαση των ΗΠΑ: η Κίνα επιδιώκει να οικοδομήσει την ικανότητα να διεξάγει επιτυχώς έναν σύντομο, αιχμηρό, συμβατικό πόλεμο. Αυτού του είδους η εκστρατεία θα καταλάμβανε γρήγορα στόχους, δημιουργώντας ένα τετελεσμένο γεγονός που θα ανάγκαζε τον στρατό των ΗΠΑ να εκδιώξει στην συνέχεια τις κινεζικές δυνάμεις από την κατεχόμενη περιοχή με μια μάχη που θα στοίχιζε ακριβά.

Τα συμβατικά στρατιωτικά πλεονεκτήματα των ΗΠΑ βαίνουν μειούμενα εδώ και χρόνια λόγω της βελτιωμένης εμβέλειας και των ικανοτήτων των δυνάμεων της Κίνας, αλλά οι Κινέζοι σχεδιαστές στρατηγικής ανησυχούν ότι σε ακραίες περιπτώσεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να καταφύγουν σε πυρηνικές απειλές για να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους. Όπως εξηγήθηκε από το Πεντάγωνο το 2019 [9], «υπάρχουν επιχειρησιακά σενάρια στα οποία οι ΗΠΑ θα εξέταζαν την πρώτη [πυρηνική] χρήση». Αυτό σημαίνει ότι παρόλο που η πιθανότητα για μια συμβατική στρατιωτική νίκη της Κίνας έχει αυξηθεί, η αποτροπή των ΗΠΑ έχει επικρατήσει εν μέρει επειδή το Πεκίνο γνωρίζει ότι οι πιθανότητες να επικρατήσει σε μια κρίση που θα κλιμακωθεί σε πυρηνικές διαπραγματεύσεις είναι χαμηλές, επειδή οι πυρηνικές δυνάμεις της Κίνας είναι απλώς πολύ μικρές και ευάλωτες.

Οι πυρηνικές βελτιώσεις της Κίνας φαίνεται να στοχεύουν στον περιορισμό αυτών των μειονεκτημάτων. Περιορίζοντας την ευπάθεια και αυξάνοντας τον αριθμό των πυρηνικών τους δυνάμεων, οι Κινέζοι σχεδιαστές στρατηγικής μπορεί να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση ότι ο κινεζικός στρατός μπορεί να αμφισβητήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ή τους συμμάχους τους συμβατικά, με ελάχιστο φόβο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα καταφύγουν σε πυρηνική κλιμάκωση.

Ένα περιβάλλον που είναι πιο ευνοϊκό για συμβατική στρατιωτική επιθετικότητα από την Κίνα θα έχει βαθιές επιπτώσεις για τους συμμάχους και τους εταίρους των ΗΠΑ στον Ινδο-Ειρηνικό. Αν και η Ταϊβάν [10] θα επηρεασθεί πιο άμεσα από αυτή την δυναμική, η αυξημένη δυνατότητα για κινεζικό τυχοδιωκτισμό θα είναι επίσης βαθιά ανησυχητική για την Ιαπωνία και αρκετές χώρες στη Νοτιοανατολική Ασία που αμφισβητούν τους ισχυρισμούς της Κίνας για κυριαρχία σε μεγάλο μέρος της Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Αν δεν αντιμετωπισθούν, αυτές οι δυναμικές θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους συμμάχους και τους εταίρους των ΗΠΑ να φοβηθούν ότι η Κίνα θα μπορούσε να καταλάβει με επιτυχία ένα αμφισβητούμενο νησί ή την ίδια την Ταϊβάν και να αποτρέψει τις Ηνωμένες Πολιτείες από το να απαντήσουν αποτελεσματικά. Ενώ το Πεκίνο σίγουρα θα προτιμούσε αυτές οι χώρες να αντιδράσουν σε αυτές τις εξελίξεις δεχόμενες τα συμφέροντα του Πεκίνου και αποστασιοποιούμενες από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι περισσότεροι σύμμαχοι και εταίροι των ΗΠΑ έχουν κάνει το αντίθετο: η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Ταϊβάν και αρκετές χώρες σε όλη τη Νοτιοανατολική Ασία έχουν εμβαθύνει τις σχέσεις τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες τα τελευταία χρόνια.

Αρκετοί σύμμαχοι και εταίροι των ΗΠΑ έχουν επίσης αυξήσει σημαντικά τις επενδύσεις στις δικές τους συμβατικές στρατιωτικές ικανότητες για να δείξουν στην Ουάσιγκτον ότι θα συνεισφέρουν ουσιαστικά στην αυτοάμυνά τους και για να λειτουργήσουν ως αντιστάθμισμα έναντι της πιθανότητας εγκατάλειψης από τις ΗΠΑ. Η Αυστραλία αύξησε τον αμυντικό προϋπολογισμό της για το 2021 κατά περισσότερο από 6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος σε σχεδόν 33 δισεκατομμύρια δολάρια, μόλις ένα χρόνο μετά την Στρατηγική Αμυντική Επικαιροποίηση (Defense Strategic Update) [11] που σημείωσε ότι «μόνο οι πυρηνικές και συμβατικές ικανότητες των Ηνωμένων Πολιτειών μπορούν να προσφέρουν αποτελεσματική αποτροπή ενάντια στην πιθανότητα πυρηνικών απειλών κατά της Αυστραλίας». Ωστόσο, αυτό το ίδιο έγγραφο καλούσε επίσης την Αμυντική Δύναμη της Αυστραλίας (Australian Defense Force) να «αυξήσει την αυτοδύναμη ικανότητά της να παράγει αποτρεπτικά αποτελέσματα» —με ορισμένους Αυστραλούς μελετητές να εκτιμούν [12] ότι η Καμπέρα αντανακλούσε ανησυχίες για «την ευρύτερη ανθεκτικότητα του συστήματος συμμαχίας των ΗΠΑ γενικότερα , και την φθίνουσα αξιοπιστία της εκτεταμένης πυρηνικής αποτροπής των ΗΠΑ ειδικότερα».

Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας, ομοίως, έχει ζητήσει έναν αμυντικό προϋπολογισμό-ρεκόρ ύψους 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με την πιο πρόσφατη Λευκή Βίβλο για την Άμυνα (Defense White Paper) [13] να εκτιμά ότι «η αβεβαιότητα σχετικά με την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων αυξάνεται». «Στρατιωτικές δυνάμεις υψηλής ποιότητας και ποσότητας είναι συγκεντρωμένες γύρω από την Ιαπωνία», σημείωσε, και «η Κίνα συνεχίζει και ενισχύει τις μονομερείς προσπάθειές της να αλλάξει το status quo με εξαναγκασμό κοντά στα νησιά Σενκάκου [που αξιώνει η Κίνα]», μια ομάδα ακατοίκητων νησιών στην Ανατολική Θάλασσα της Κίνας γνωστά στην Κίνα ως νησιά Ντιαογού. Αυτό αντανακλά βαθιές ανησυχίες στο Τόκιο σχετικά με το ενδεχόμενο κινεζικής επιθετικότητας και αποτελεί σημαντική στροφή για μια χώρα με ειρηνιστικό σύνταγμα που για δεκαετίες αισθάνεται σχετικά άνετα να βασίζεται στις εκτεταμένες δεσμεύσεις αποτροπής των ΗΠΑ.

Η Ταϊβάν ανακοίνωσε επίσης σχέδια να αυξήσει τον αμυντικό της προϋπολογισμό σε σχεδόν 26 δισεκατομμύρια δολάρια για το 2022, μια αξιοσημείωτη αύξηση από τα 10,7 δισεκατομμύρια δολάρια το 2018, με το υπουργείο Άμυνας της να δηλώνει: «Μπροστά στις σοβαρές απειλές από τον εχθρό, ο στρατός του έθνους αφοσιώνεται ενεργά στην στρατιωτική οικοδόμηση και τις προπαρασκευαστικές εργασίες, και είναι επείγον να αποκτηθούν ώριμα και ταχεία όπλα και εξοπλισμός μαζικής παραγωγής σε σύντομο χρονικό διάστημα».

Πιο ανησυχητικό από την οπτική της πιθανής διάδοσης των πυρηνικών όπλων, οι συζητήσεις για την απόκτηση των δικών τους πυρηνικών όπλων έχουν γίνει πιο συνήθεις στην Αυστραλία, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, και την Ταϊβάν. Ένα βαθύτερο πυρηνικό αδιέξοδο μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας είναι πιθανό να επιταχύνει αυτό το εκκολαπτόμενο ενδιαφέρον για αυτόνομες πυρηνικές ικανότητες, εάν οι σύμμαχοι πιστέψουν ότι η ομπρέλα ασφαλείας των ΗΠΑ γίνεται λιγότερο αξιόπιστη έναντι όχι μόνο των πυρηνικών αλλά και των συμβατικών απειλών.

ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΕ ΑΠΟΤΡΟΠΗ ΠΑΛΙ ΚΑΛΥΤΕΡΑ

Δεδομένης της δραματικής ανάπτυξης των συμβατικών και πυρηνικών στρατιωτικών ικανοτήτων της Κίνας, σε συνδυασμό με τις εμβαθυνόμενες ανησυχίες σχετικά με την αξιοπιστία των εκτεταμένων δεσμεύσεων αποτροπής των ΗΠΑ μεταξύ των συμμάχων και εταίρων στον Ινδο-Ειρηνικό, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να εξετάσουν νέες πρωτοβουλίες για να ενισχύσουν την αποτροπή. Αυτές περιλαμβάνουν σημαντικές βελτιώσεις στην πολεμική στάση των αμερικανικών δυνάμεων στον Ινδο-Ειρηνικό και μεγαλύτερες επενδύσεις σε συμβατικές ικανότητες που θα υποστήριζαν την ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών να αποτρέψουν ένα κινεζικό τετελεσμένο γεγονός, αντιπροσωπεύοντας μια στροφή στην περιφερειακή συμβατική στρατηγική από την «αποτροπή μέσω τιμωρίας» (“deterrence by punishment”) στην «αποτροπή μέσω άρνησης» (“deterrence by denial”). Θα πρέπει επίσης να λάβει μέτρα για να βελτιώσει τις αντιλήψεις περί αμερικανικής αποφασιστικότητας και δέσμευσης στην περιοχή στο μυαλό τόσο των συμμάχων και των εταίρων όσο και των αντιπάλων.

Το ενδεχόμενο αυξημένου κινεζικού συμβατικού τυχοδιωκτισμού σημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να εστιάσουν τις επενδύσεις τους σε ικανότητες που θα στερούσαν από τις κινεζικές προσπάθειες την εγκαθίδρυση προσωρινής στρατιωτικής υπεροχής στα νησιά που αξιώνουν επίσης σύμμαχοι και εταίροι των ΗΠΑ και θα εμπόδιζαν την Κίνα να εκτελέσει ένα τετελεσμένο γεγονός. Θα χρειαστεί συνεργασία με συμμάχους και εταίρους για την ανάπτυξη μιας ανανεωμένης και κατανεμημένης περιφερειακής στρατιωτικής στάσης σε όλο τον Ινδο-Ειρηνικό που είναι αποτελεσματική, ευέλικτη, επιβιώσιμη, και διατηρήσιμη τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά. Η προοπτική κινεζικής στρατιωτικής επέκτασης θα αναγκάσει επίσης τους σχεδιαστές στρατηγικής των ΗΠΑ να κάνουν δύσκολες επιλογές για την αποδοχή μεγαλύτερων βαθμών κινδύνου σε άλλα μέρη του κόσμου -ειδικά χωρίς να αναμένονται σημαντικές αυξήσεις στις αμυντικές δαπάνες των ΗΠΑ.

Η Ουάσιγκτον θα πρέπει επίσης να αναγνωρίσει ότι οι υφιστάμενοι μηχανισμοί της για τον καθησυχασμό των συμμάχων των ΗΠΑ στην περιοχή, αναφορικά με τις εκτεταμένες δεσμεύσεις της για αποτροπή, βρίσκονται υπό αυξανόμενη πίεση. Στην Ευρώπη, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν καθησυχάσει τους συμμάχους τους εδώ και δεκαετίες, εμπλέκοντάς τους σε τακτικές, υψηλού επιπέδου συζητήσεις σχετικά με την πυρηνική πολιτική μέσω της Ομάδας Πυρηνικού Σχεδιασμού του ΝΑΤΟ (NATO Nuclear Planning Group, NPG). Αλλά δεν υπάρχει παρόμοιο φόρουμ για τον Ινδο-Ειρηνικό. Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες δημιούργησαν μια αποκεντρωμένη σειρά μεσαίου επιπέδου, διμερών Εκτεταμένων Διαλόγων Αποτροπής (Extended Deterrence Dialogues, EDDs) με την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Δεν υπάρχει αντίστοιχος μηχανισμός στην συμμαχία ΗΠΑ-Αυστραλίας και η δήλωση από την πιο πρόσφατη υπουργική διαβούλευση ΗΠΑ-Αυστραλίας δεν περιείχε αναφορά σε εκτεταμένη αποτροπή.

Ως εκ τούτου, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να εξετάσουν θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο καθησυχάζουν τους συμμάχους τους στον Ινδο-Ειρηνικό. Ενώ ορισμένοι έχουν προτείνει απλώς την αντιγραφή του μοντέλου του ΝΑΤΟ, η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της χρειάζονται έναν μηχανισμό που να αντανακλά την ιδιαίτερη ιστορία, την πολιτική, και την δυναμική της ασφάλειας της περιοχής. Έχοντας αυτό υπόψη, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να καθιερώσουν έναν Διάλογο Αποτροπής Ινδο-Ειρηνικού (Indo-Pacific Deterrence Dialogue) σε επίπεδο υπουργών με την Αυστραλία, την Ιαπωνία, και τη Νότια Κορέα για να συζητήσουν τις τάσεις για την περιφερειακή ασφάλεια και να διερευνήσουν επιλογές για την ενίσχυση της αποτροπής. Ταυτόχρονα, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να βελτιώσουν τις διμερείς EDD τους, αυξάνοντας το επίπεδο της συμμετοχής των ΗΠΑ σε επίπεδο αναπληρωτών υπουργών και εμβαθύνοντας τις κοινές συζητήσεις για την αποτροπή και την στρατηγική σταθερότητα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει επίσης να συνεργαστούν με τους συμμάχους τους στον Ινδο-Ειρηνικό για να διερευνήσουν επιλογές για αυξημένη συνεργασία στην πιθανή ανάπτυξη των στρατηγικών ικανοτήτων των ΗΠΑ στην περιοχή. Αυτές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τη νατοϊκού τύπου Υποστήριξη Πυρηνικών Επιχειρήσεων με Συμβατικές Αεροπορικές Τακτικές (Support of Nuclear Operations with Conventional Air Tactics, SNOWCAT), στην οποία συμμαχικά μαχητικά συνοδεύουν αμερικανικά αεροσκάφη με πυρηνική ικανότητα εάν κληθούν για πυρηνική αποστολή, και άλλες επιχειρήσεις που θα έδιναν στους συμμάχους των ΗΠΑ έναν πιο άμεσο ρόλο στην υποστήριξη των διευρυμένων ικανοτήτων αποτροπής των ΗΠΑ, χωρίς να χρειάζεται να αναπτύξουν την δική τους πυρηνική ικανότητα.

Είναι επίσης λογικό για τις Ηνωμένες Πολιτείες να επιδιώξουν διπλωματική εμπλοκή με τον κινεζικό στρατό για πυρηνικά θέματα, αλλά θα πρέπει να το κάνουν με περιορισμένες προσδοκίες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδίωξαν να έχουν άμεσες συζητήσεις με τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό (People’s Liberation Army, PLA) από την εποχή της κυβέρνησης του Τζορτζ Μπους [του νεότερου], ωστόσο, εκτός από μια και μοναδική συζήτηση τον Απρίλιο του 2008, δεν έχει υπάρξει άμεση συνάντηση για πυρηνικά θέματα μεταξύ του στρατού των ΗΠΑ και του PLA. Το Πεκίνο [14] έχει επανειλημμένα αποκρούσει πρωτοβουλίες της Ουάσιγκτον στο παρελθόν για να συζητήσει αυτά τα ζητήματα ή να εξετάσει την συμμετοχή της Κίνας σε πολυμερείς διαπραγματεύσεις για τον έλεγχο των εξοπλισμών. Φαίνεται ότι η πρόσφατη σύνοδος κορυφής Μπάιντεν-Σι δεν άλλαξε αυτή την τάση, παρά τις συνεχείς εκδηλώσεις ενδιαφέροντος από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η επιταχυνόμενη επέκταση του πυρηνικού οπλοστασίου της Κίνας υποδηλώνει ότι οι ηγέτες της αποφάσισαν πρόσφατα ότι οι ιστορικά μικρές και μη εξελιγμένες ικανότητές της ήταν ανεπαρκείς για τις ανάγκες και τις φιλοδοξίες του Πεκίνου. Αν και αυτές οι εξελίξεις δεν υποδεικνύουν απαραίτητα μια αλλαγή στην στάση της Κίνας ως προς την χρήση πυρηνικών όπλων, εξακολουθούν να έχουν βαθιές επιπτώσεις για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους και εταίρους τους στον Ινδο-Ειρηνικό. Η Ουάσιγκτον πρέπει να αρχίσει να κάνει τις απαραίτητες επενδύσεις και προσαρμογές —όχι μόνο στρατιωτικά, αλλά επίσης διπλωματικά και πολιτικά— για να προσαρμοστεί σε αυτές τις νέες στρατηγικές πραγματικότητες.

Σύνδεσμοι:
[1] https://media.defense.gov/2021/Nov/03/2002885874/-1/-1/0/2021-CMPR-FINAL...
[2] https://ndupress.ndu.edu/Publications/Books/Chairman-Xi-Remakes-the-PLA/
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-04-20/how-not-win-all...
[4] https://media.defense.gov/2021/Nov/03/2002885874/-1/-1/0/2021-CMPR-FINAL...
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2021-02-05/kevin-r...
[6] https://www.thetimes.co.uk/article/china-should-end-ban-on-first-use-of-...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2020-12-04/chinese-communi...
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/taiwan/2021-10-05/taiwan-and-fig...
[9] https://media.defense.gov/2019/Apr/01/2002108002/-1/-1/1/DANGERS-OF-A-NO...
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-06-03/china-taiwan-wa...
[11] https://www.aspistrategist.org.au/defence-budget-climbs-to-44-6-billion/
[12] https://www.aspistrategist.org.au/anzus-at-70-extended-nuclear-deterrence/
[13] https://www.mod.go.jp/en/publ/w_paper/index.html
[14] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2019-08-14/party-man

Copyright © 2021 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-11-19/why-china-wants...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition