Είναι υπερδύναμη, είτε αρέσει είτε όχι

Όλες οι μεγάλες δυνάμεις έχουν μια βαθιά ριζωμένη αυτο-αντίληψη που διαμορφώνεται από την ιστορική εμπειρία, την γεωγραφία, τον πολιτισμό, τις πεποιθήσεις, και τους μύθους. Πολλοί Κινέζοι σήμερα επιθυμούν να ανακτήσουν το μεγαλείο μιας εποχής που κυβερνούσαν χωρίς αμφισβήτηση στο αποκορύφωμα του πολιτισμού τους, πριν από τον «αιώνα της ταπείνωσης». Οι Ρώσοι είναι νοσταλγικοί για τις Σοβιετικές μέρες, όταν ήταν η άλλη υπερδύναμη και κυβερνούσαν από την Πολωνία μέχρι το Βλαδιβοστόκ. Ο Χένρι Κίσινγκερ κάποτε παρατήρησε [2] ότι οι Ιρανοί ηγέτες έπρεπε να επιλέξουν εάν ήθελαν να είναι «έθνος ή αιτία», αλλά οι μεγάλες δυνάμεις και οι επίδοξες μεγάλες δυνάμεις συχνά βλέπουν τον εαυτό τους ως και τα δύο. Η αυτο-αντίληψή τους διαμορφώνει τον ορισμό τους για το εθνικό συμφέρον, για το σε τι συνίσταται η πραγματική ασφάλεια και για τις ενέργειες και τους πόρους που απαιτούνται για την επίτευξή της. Συχνά, αυτές οι αντιλήψεις είναι που ωθούν τα έθνη, τις αυτοκρατορίες και τις πόλεις- κράτη προς τα εμπρός. Και μερικές φορές στην καταστροφή τους. Μεγάλο μέρος του δράματος του περασμένου αιώνα προήλθε από μεγάλες δυνάμεις των οποίων οι φιλοδοξίες ξεπέρασαν την ικανότητά τους.

David Plunkert
------------------------------------------------------

Οι Αμερικανοί έχουν το αντίθετο πρόβλημα. Η ικανότητά τους για παγκόσμια ισχύ υπερβαίνει την αντίληψή τους για την σωστή θέση και τον ρόλο τους στον κόσμο. Ακόμη και ενώ έχουν αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του ναζιστικού και του ιαπωνικού ιμπεριαλισμού, του σοβιετικού κομμουνισμού και της ριζοσπαστικής ισλαμικής τρομοκρατίας, δεν έχουν ποτέ θεωρήσει αυτόν τον παγκόσμιο ακτιβισμό ως κάτι φυσιολογικό. Ακόμα και στην εποχή του Διαδικτύου, των πυραύλων μεγάλης εμβέλειας, και μιας αλληλοεξαρτώμενης παγκόσμιας οικονομίας, πολλοί Αμερικανοί διατηρούν την ψυχολογία ενός λαού που ζει χωριστά σε μια τεράστια ήπειρο, ανέγγιχτου από την αναταραχή του κόσμου. Οι Αμερικανοί δεν ήταν ποτέ απομονωτιστές. Σε περιόδους έκτακτης ανάγκης, μπορούν να πειστούν να υποστηρίξουν εξαιρετικές προσπάθειες σε απομακρυσμένα μέρη. Αλλά τις θεωρούν ως εξαιρετικές απαντήσεις σε εξαιρετικές περιστάσεις. Δεν βλέπουν τον εαυτό τους ως τον πρωταρχικό υπερασπιστή κάποιου είδους παγκόσμιας τάξης˙ δεν έχουν υιοθετήσει ποτέ αυτόν τον ρόλο του «απαραίτητου».

Ως αποτέλεσμα, οι Αμερικανοί συχνά έπαιξαν [αυτόν τον ρόλο] άσχημα. Η ηπειρωτική άποψή τους για τον κόσμο έχει δημιουργήσει έναν αιώνα άγριων ταλαντώσεων -αδιαφορία που ακολουθήθηκε από πανικό, κινητοποίηση και παρέμβαση ακολουθούμενη από υποχώρηση και απόσυρση. Το ότι οι Αμερικανοί αναφέρονται στις σχετικά χαμηλού κόστους στρατιωτικές εμπλοκές τους στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ ως «αέναοι πόλεμοι» (“forever wars”) είναι ακριβώς το τελευταίο παράδειγμα της δυσανεξίας τους για την ακατάστατη και ατελείωτη δουλειά της διατήρησης μιας γενικής ειρήνης και της δράσης για την αντιμετώπιση των απειλών. Και στις δύο περιπτώσεις, οι Αμερικανοί είχαν το ένα πόδι έξω από την πόρτα από την στιγμή που μπήκαν, γεγονός που εμπόδισε την ικανότητά τους να αποκτήσουν τον έλεγχο δύσκολων καταστάσεων.

Αυτή η επανειλημμένα «ναι και μετά όχι» προσέγγιση έχει μπερδέψει και παραπλανήσει τους συμμάχους και τους αντιπάλους, συχνά στο σημείο να προκαλέσει συγκρούσεις που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί με μια σαφή και σταθερή εφαρμογή της αμερικανικής ισχύος και επιρροής στην υπηρεσία μιας ειρηνικής, σταθερής και φιλελεύθερης παγκόσμιας τάξης. Ο εικοστός αιώνας ήταν γεμάτος με πτώματα ξένων ηγετών και κυβερνήσεων που έκριναν εσφαλμένα τις Ηνωμένες Πολιτείες, από την Γερμανία (δύο φορές) και την Ιαπωνία μέχρι την Σοβιετική Ένωση και την Σερβία και το Ιράκ. Εάν ο εικοστός πρώτος αιώνας πρόκειται να μην ακολουθήσει το ίδιο μοτίβο -πιο επικίνδυνα, στον ανταγωνισμό με την Κίνα- τότε οι Αμερικανοί θα πρέπει να σταματήσουν να ψάχνουν τις εξόδους και να αποδεχθούν τον ρόλο που τους έχει επιβάλει η μοίρα και η δική τους δύναμη. Ίσως μετά από τα τέσσερα χρόνια του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, οι Αμερικανοί είναι έτοιμοι για μια έντιμη συζήτηση.

ΔΥΟ ΣΚΕΠΤΙΚΑ

Η προτίμηση των Αμερικανών για έναν περιορισμένο διεθνή ρόλο είναι προϊόν της ιστορίας και της εμπειρίας τους και των μύθων που λένε στον εαυτό τους. Άλλες μεγάλες δυνάμεις φιλοδοξούν να ανακτήσουν τις παρελθούσες δόξες. Οι Αμερικανοί πάντα λαχταρούσαν να ξανακάνουν αυτό που φαντάζονται ως την αθωότητα και την περιορισμένη φιλοδοξία της νεότητας του έθνους τους. Στις πρώτες δεκαετίες της ύπαρξης της νέας δημοκρατίας, οι Αμερικανοί αγωνίστηκαν απλώς να επιβιώσουν ως μια αδύναμη δημοκρατία σε έναν κόσμο μοναρχιών-υπερδυνάμεων. Πέρασαν τον 19ο αιώνα σε εσωστρέφεια και ενδοσκόπηση, κατακτώντας την ήπειρο και παλεύοντας με δουλεία. Στις αρχές του εικοστού αιώνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν γίνει η πλουσιότερη και ενδεχομένως πιο ισχυρή χώρα στον κόσμο, αλλά και μια χώρα χωρίς δεσμεύσεις ή ευθύνες. Αναδύθηκαν υπό την ομπρέλα μιας καλοπροαίρετης παγκόσμιας τάξης στην οποία δεν είχαν κανένα ρόλο υποστήριξης. «Ασφαλής από επίθεση, ασφαλής ακόμη και από απειλή», έγραψε ο Βρετανός ιστορικός James Bryce [3] για τις Ηνωμένες Πολιτείες το 1888, [η χώρα] «ακούει από μακριά τις πολεμικές κραυγές των ευρωπαϊκών φυλών και πίστεων, όπως οι θεοί του Επίκουρου άκουγαν τους ψιθύρους της δυστυχισμένης γης απλωμένης κάτω από τις χρυσές κατοικίες τους». Προς το παρόν, έγραψε ο Bryce, [η χώρα] «πλέει πάνω σε μια καλοκαιρινή θάλασσα».