Ο κύριος «φτιάξ’ το»

Μόλις δύο μήνες πριν κατεβεί ως υποψήφιος για την επανεκλογή του, ο Γάλλος πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν, ξεκίνησε μια τολμηρή προσπάθεια να μεσολαβήσει μεταξύ του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, και της Δύσης για την αντιπαράθεση στα σύνορα με την Ουκρανία. Αφότου συναντήθηκε με τον Πούτιν επί πέντε ώρες, στις 7 Φεβρουαρίου, ο Μακρόν έδωσε μια νότα αισιοδοξίας, λέγοντας στους δημοσιογράφους ότι ο Πούτιν τον είχε διαβεβαιώσει ότι δεν θα υπάρξει «υποβάθμιση ή κλιμάκωση» της κρίσης από την Ρωσία. Αλλά την επόμενη ημέρα, καθώς ο Μακρόν συναντήθηκε με τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στο Κίεβο, πριν πετάξει στο Βερολίνο για να συναντηθεί με τους ομολόγους του της Γερμανίας και της Πολωνίας, το Κρεμλίνο αρνήθηκε ότι ο Πούτιν είχε αναλάβει οποιαδήποτε συγκεκριμένη δέσμευση στον Μακρόν. Από την αρχή, ήταν απίθανο ότι αυτές οι συναντήσεις θα είχαν ιδιαίτερο αποτέλεσμα: η Ρωσία και η Ουκρανία παραμένουν σε μεγάλη απόσταση ως προς το καθεστώς της [περιοχής] Ντονμπάς και το κυρίαρχο δικαίωμα της Ουκρανίας να αποφασίζει για το μέλλον της, και η Ρωσία έχει εξαρτήσει την αποκλιμάκωση από απαιτήσεις σχετικά με το ΝΑΤΟ, που πολλοί στην Δύση θεωρούν απαράδεκτες. Ωστόσο, αυτή η ζοφερή προοπτική δεν αποθάρρυνε τον Γάλλο πρόεδρο: αυτή η διαμεσολαβητική διπλωματία (shuttle diplomacy) μικρών πιθανοτήτων είναι χαρακτηριστική του Μακρόν, ο οποίος έχει κάνει τις υψηλού επιπέδου, αν και συχνά υπέρμετρα φιλόδοξες, διπλωματικές παρεμβάσεις σήμα κατατεθέν των πέντε ετών της θητείας του.

Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν, συναντάται με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, στη Μόσχα, τον Φεβρουάριο του 2022. Sputnik Photo Agency / Reuters
--------------------------------------------

Σε ζητήματα που εκτείνονται από τη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης έως τον χειρισμό των κρίσεων στη Μέση Ανατολή, στην Αφρική, και τώρα στην Ουκρανία, ο Μακρόν έχει επιδιώξει μια γρήγορη, εξαιρετικά ενεργή εξωτερική πολιτική. Κατά την διάρκεια της κυβέρνησης Τραμπ, ήταν ένας από τους ελάχιστους Δυτικούς ηγέτες που προσπάθησαν να καλλιεργήσουν μια σχέση με τον Αμερικανό πρόεδρο, παρά τις τεράστιες πολιτικές διαφορές [τους]. Και ο Μακρόν έχει πιέσει σταθερά για την στήριξη της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας, και την ισχύος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε έναν αυξανόμενα ανταγωνιστικό κόσμο.

Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών ήταν ανάμικτα. Οι προσωπικές προσπάθειες του Μακρόν να επιλύσει κρίσεις όπως η απόσυρση των ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία του Ιράν και η διπλωματική διαμάχη μεταξύ του Λιβάνου και της Σαουδικής Αραβίας δεν παρήγαγαν ανθεκτικά αποτελέσματα. Η ραγδαία επιδείνωση των σχέσεων με την κυβερνώσα στρατιωτική χούντα στο Μάλι καθώς και η εκτεταμένη πολιτική αστάθεια στην [περιοχή] Σαχέλ και στην Δυτική Αφρική υποχρεώνουν την Γαλλία να επανεξετάσει τη μακροχρόνια αντιτρομοκρατική αποστολή της στην περιοχή. Ούτε οι προσπάθειες του Μακρόν να αρχίσει έναν στρατηγικό διάλογο με την Ρωσία, τον οποίο ξεκίνησε το 2019 χωρίς ευρύτερη ευρωπαϊκή υποστήριξη, παρήγαγαν απτά αποτελέσματα. Κατάφεραν, ωστόσο, να τροφοδοτήσουν την υποψία μεταξύ των Ευρωπαίων εταίρων ότι ο Μακρόν δεν ήταν αφοσιωμένος [στο] να ακολουθήσει μια ενιαία ευρωπαϊκή στρατηγική, καθιστώντας τις τρέχουσες μεσολαβητικές προσπάθειες της Γαλλίας στην Ουκρανία ακόμη πιο δύσκολες.

Πράγματι, η εξωτερική πολιτική του Μακρόν συχνά προκαλεί απορία στους παρατηρητές. Μερικές φορές, φαίνεται να είναι ένας αδίστακτος διαπραγματευτής, που παραμερίζει τους κανόνες και τα πρωτόκολλα της διπλωματίας, με την πίστη ότι το πολιτικό ταλέντο του μπορεί από μόνο του να λύσει παγιωμένες συγκρούσεις. Άλλες φορές, φαίνεται να είναι αφοσιωμένος στην πολυμέρεια, που συγκεντρώνει ηγέτες γύρω από πρωτοβουλίες υπό την ηγεσία των Παρισίων, όπως οι Σύνοδοι Κορυφής Ένας Πλανήτης (One Planet Summits), οι οποίες επιδιώκουν να προωθήσουν την συνεργασία για την κλιματική αλλαγή, και το Φόρουμ Ειρήνης των Παρισίων (Paris Peace Forum), μια νεοσύστατη διάσκεψη για την παγκόσμια διακυβέρνηση. Μολονότι έχει καταστήσει σαφή εδώ και καιρό την αποφασιστικότητά του να μετατρέψει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε μεγάλη δύναμη, ο Μακρόν φαίνεται συχνά να ευνοεί διμερή ή ad hoc σχήματα ή να προχωρά μόνος του. Και παρότι οι υποστηρικτές του Μακρόν επικροτούν το θράσος και την ευκινησία του, οι επικριτές του τον κατηγορούν για υπεροψία και οπορτουνισμό. Η κρίση στην Ουκρανία δεν αποτελεί εξαίρεση. Σε μια εποχή που πολλοί από τους Ευρωπαίους συμμάχους της Γαλλίας είναι απολύτως εστιασμένοι στην διατήρηση της ενότητας, ο Μακρόν έχει επιμείνει στην σημασία μιας αναθεωρημένης ευρωπαϊκής προσέγγισης για την Ρωσία, ακόμη και με τον κίνδυνο να υπονομεύσει τις, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα.

Τώρα, καθώς ο Μακρόν πλησιάζει [στην ημέρα] της επανεκλογής, παραμένουν νέα ερωτήματα σχετικά με το ποιοι είναι οι υποβόσκοντες στόχοι του για την εξωτερική πολιτική και πώς, με μια ανανεωμένη εντολή, θα μπορούσε να τους επιδιώξει. Στον πυρήνα των προσπαθειών του είναι η επιμονή να τοποθετήσει την Γαλλία στο κέντρο της Ευρώπης [1] και την Ευρώπη ως σταθεροποιητική εναλλακτική σε έναν διπολικό κόσμο που κυριαρχείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα -διασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι τα συμφέροντα της ίδιας της Γαλλίας ακούγονται δυνατά και καθαρά. Καθώς η Ευρώπη αντιμετωπίζει την σοβαρότερη πρόκληση ασφαλείας από την Ρωσία εδώ και δεκαετίες, και με την Γαλλία να κρατά τώρα την προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Council of the European Union), ο Μακρόν έχει μια χρυσή ευκαιρία να αποδείξει στην Ευρώπη και στον κόσμο την αξία του ιδιαίτερου στιλ του, της πραγματιστικής και προσωποποιημένης εξωτερικής πολιτικής. Αλλά η στρατηγική του έχει επίσης μεγαλώσει το διακύβευμα —για την επανεκλογή του, για την φωνή της Γαλλίας στην παγκόσμια σκηνή, και για το μέλλον της Ευρώπης.