Το τίμημα της υποχώρησης | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το τίμημα της υποχώρησης

Τι αποκαλύπτει η κρίση στην Ουκρανία για την μετα-αμερικανική Μέση Ανατολή
Περίληψη: 

Η δημόσια σιωπή των χωρών της Μέσης Ανατολής σε αυτήν την κρίση αποκαλύπτει πολλά για τη νέα γεωπολιτική στην περιοχή. Η Ρωσία έχει γίνει παίκτης εκεί, καλύπτοντας εν μέρει το κενό που αφήνει η υποχώρηση των ΗΠΑ. Και σε ορισμένους συμμάχους των ΗΠΑ η Μόσχα φαίνεται πιο αξιόπιστη από την Ουάσιγκτον.

Ο MARTIN INDYK είναι διακεκριμένος συνεργάτης στο Council on Foreign Relations στη Νέα Υόρκη. Το πιο πρόσφατο βιβλίο του είναι το Master of the Game: Henry Kissinger and the Art of Middle East Diplomacy [1].

Καθώς οι ελιγμοί των ρωσικών στρατευμάτων στα σύνορα της Ουκρανίας υποδηλώνουν μια επικείμενη εισβολή, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να συσπειρώσει την διεθνή κοινότητα αντίθετα σε αυτό. Η κυβέρνησή του έχει κάνει αξιέπαινη δουλειά για να ευθυγραμμίσει τις ευρωπαϊκές χώρες˙ μετά από κάποια καθυστέρηση, η Γερμανία είναι πλέον σαφώς δεσμευμένη σε μια ενιαία προσέγγιση. Στην άλλη πλευρά του πλανήτη, η Αυστραλία, η Ιαπωνία, και η Νότιος Κορέα είναι επίσης σύμφωνες. Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, έδειξε στην έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου ότι έχει την Κίνα στο πλευρό του —τουλάχιστον όσον αφορά την αντίθεση στην επέκταση του ΝΑΤΟ. Και η Βραζιλία και η Ινδία είναι αναποφάσιστες. Αλλά ως επί το πλείστον, οι παραδοσιακοί εταίροι της Ουάσιγκτον έχουν ευθυγραμμιστεί με τον Μπάιντεν.

21022022-1.jpg

Ο πρίγκηπας-διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, και ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, συναντώνται στην Αγία Πετρούπολη, τον Ιούνιο του 2015. Grigory Dukor / Reuters
-------------------------------------------------------

Στη Μέση Ανατολή, ωστόσο, η κυβέρνηση είχε μια απότομη προσγείωση. Οι σύμμαχοι και οι εταίροι της δείχνουν κατανόηση για την Ουκρανία και είναι υποχρεωμένοι στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά [είναι] απρόθυμοι να πάρουν θέση εναντίον της Μόσχας. Αυτό αντικατοπτρίζει πόσα έχουν αλλάξει στη Μέση Ανατολή λόγω της απόφασης —που ελήφθη από τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, υιοθετήθηκε από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και τώρα επιβλήθηκε από τον Τζο Μπάιντεν— να τοποθετήσει τη Μέση Ανατολή χαμηλότερα στην λίστα των προτεραιοτήτων της εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μειώσει τις προσδοκίες των εταίρων τους στη Μέση Ανατολή ως προς τον προστάτη τους˙ τώρα η Ουάσιγκτον θα είναι υποχρεωμένη να προσαρμοστεί στις συνέπειες.

KI ΕΣΥ ΜΠΕΝΕΤ;

Για να αντιληφθείτε πόσα έχουν αλλάξει, μην ψάξετε παραπέρα από τον στενότερο σύμμαχο της Ουάσιγκτον στη Μέση Ανατολή: το Ισραήλ. Στα μέσα Ιανουαρίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ πραγματοποίησαν έναν γύρο στρατηγικών διαβουλεύσεων. Η εστίαση ήταν ευλόγως στις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν, καθώς η Ουάσιγκτον και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της προσπαθούν μανιωδώς να διασώσουν την συμφωνία του 2015 με την Ισλαμική Δημοκρατία, την οποία πέταξε ο Τραμπ. Ωστόσο, σε μια εποχή στην οποία η κυβέρνηση Μπάιντεν πιέζει σε όλο το γήπεδο για να αντιταχθεί στις τακτικές πίεσης της Μόσχας κατά του Κιέβου, η επίσημη ανακοίνωση [για όσα συζητήθηκαν] στην συνάντηση δεν έκανε καμία αναφορά στην Ουκρανία. Πράγματι, από τότε που ξεκίνησε η συσσώρευση ρωσικών στρατευμάτων το περασμένο φθινόπωρο, το Ισραήλ έχει τηρήσει μια προσεκτική σιωπή, εκτός από μια πρόταση του πρωθυπουργού Ναφτάλι Μπένετ να μεσολαβήσει μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας -μια ιδέα που απέρριψε επιτακτικά η Μόσχα.

Πιο πρόσφατα, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών, Yair Lapid, διαφώνησε ανοιχτά με την εκτίμηση της κυβέρνησης Μπάιντεν ότι επίκειτο ρωσική εισβολή. Ο Μπάιντεν και ο Μπένετ συζήτησαν για την Ουκρανία, μεταξύ άλλων ζητημάτων, σε τηλεφωνική επικοινωνία στις αρχές Φεβρουαρίου. Η επίσημη ανακοίνωση που εκδόθηκε από τον Λευκό Οίκο περιελάμβανε μια ισχυρή επανάληψη της δέσμευσης των ΗΠΑ για την ασφάλεια του Ισραήλ, αλλά καμία αναφορά στην ασφάλεια της Ουκρανίας.

Το Ισραήλ διατηρεί στενούς δεσμούς με την Ουκρανία, ιδιαιτέρως με την εβραϊκή κοινότητα των περίπου 300.000 ανθρώπων —μια από τις μεγαλύτερες στον κόσμο. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, είναι Εβραίος. Αυτή η συμπάθεια θα έπρεπε να έχει ενισχυθεί από την δέσμευση του Ισραήλ στην στενή του συμμαχία με τις Ηνωμένες Πολιτείες, την εξάρτησή του από την διατήρηση της φιλελεύθερης διεθνούς τάξης με την οποία το Ισραήλ έχει ταυτιστεί από την ίδρυσή του, την υπερηφάνεια του για το ότι είναι η μόνη δημοκρατία στη Μέση Ανατολή, και την έγνοια του για την διασφάλιση των στενών συνόρων του από εισβολή εχθρικών δυνάμεων. Και όμως, οι ίδιοι Ισραηλινοί αναλυτές που υποστηρίζουν ότι δεν πρέπει να υπάρχει απόσταση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ όσον αφορά τις ανάγκες ασφαλείας του Ισραήλ, διατείνονται τώρα ότι στην κρίση της Ουκρανίας, το Ισραήλ πρέπει να παραμείνει ουδέτερο.

ΕΝΟΧΛΗΜΕΝΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ

Το Κουβέιτ είναι λιγότερο στενός σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών και περισσότερο εξαρτημένο [από αυτές]. Από τότε που οι Ηνωμένες Πολιτείες απελευθέρωσαν το Κουβέιτ από τα άπληστα νύχια του Ιρακινού δικτάτορα, Σαντάμ Χουσεΐν, στον Πόλεμο του Κόλπου του 1990-91, οι Κουβεϊτιανοί υποστήριξαν τις προτεραιότητες των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και αλλού. Από όλα τα κράτη της περιοχής, το Κουβέιτ θα πρέπει να είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητο στους κινδύνους της συναίνεσης της διεθνούς κοινότητας όταν ένας μεγάλος γείτονας εισβάλλει σε έναν μικρότερο. Ωστόσο, όταν ο υπουργός Εξωτερικών του Κουβέιτ, Sheikh Ahmed Nasser al-Mohammed al-Sabah, ήρθε στην Ουάσιγκτον στα μέσα Ιανουαρίου για στρατηγικό διάλογο με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, ο διπλωμάτης του Κουβέιτ απέφυγε επιμελώς το θέμα. Όπως και η επίσημη ανάγνωση για την αμερικανοϊσραηλινή συνάντηση, το κοινό ανακοινωθέν ΗΠΑ-Κουβέιτ δεν έκανε καμία αναφορά στην ουκρανική κρίση. Κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ο Μπλίνκεν υπενθύμισε στον Υπουργό Εξωτερικών ότι στην Ουκρανία διακυβεύεται η αρχή «ότι ένα έθνος δεν μπορεί απλώς να αλλάξει τα σύνορα ενός άλλου με την βία». Όμως ο Υπουργός Εξωτερικών του Κουβέιτ απέφυγε να παραδεχθεί το θέμα στην απάντησή του.