Ο ευρασιατικός εφιάλτης | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο ευρασιατικός εφιάλτης

Η κινεζο-ρωσική σύγκλιση και το μέλλον της αμερικανικής τάξης

Επειδή τόσο η Κίνα όσο και η Ρωσία επιδιώκουν να σπάσουν την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η σύγκλιση γέννησε συνεργασία. Οι δύο χώρες φέρεται να έχουν ανταλλάξει συμβουλές σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης του Διαδικτύου και τον έλεγχο των διαφωνιών εγχωρίως˙ έχουν επίσης εργαστεί, μέσω του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, για να οχυρώσουν φιλικούς δικτάτορες στην Κεντρική Ασία. Οι διμερείς εμπορικές, χρηματοοικονομικές, και ενεργειακές σχέσεις μεταξύ Κίνας και Ρωσίας έχουν διευρυνθεί, και το Πεκίνο και η Μόσχα έχουν παραχωρήσει το ένα στο άλλο σημαντική, αν και μερικές φορές σιωπηρή, διπλωματική υποστήριξη στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Εξίσου σημαντικό, μια διευρυνόμενη στρατιωτική σχέση περιλαμβάνει κοινές ασκήσεις στην Κεντρική Ασία και την Βαλτική και την Θάλασσα της Νότιας Κίνας, μεταβιβάσεις όπλων, και αναπτυσσόμενη αμυντική τεχνολογική συνεργασία, κάποια από τα οποία πιθανότατα γίνονται κρυφά.

Ωστόσο, η επίσημη συνεργασία μεταξύ του Πεκίνου και της Μόσχας είναι ένα ανεπαρκές μέτρο της εταιρικής τους σχέσης, επειδή οι δύο τους βοηθούν ο ένας τον άλλον απλώς επιδιώκοντας τους ατομικούς τους στόχους. Όταν η Κίνα και η Ρωσία χρησιμοποιούν παραπληροφόρηση και στρατηγική διαφθορά για να επέμβουν στις φιλελεύθερες κοινωνίες, ή εργάζονται για να κάνουν τους διεθνείς οργανισμούς πιο φιλικούς προς την ανελεύθερη διακυβέρνηση, συμβάλλουν σε μια παγκόσμια αυταρχική αναζωπύρωση που ωφελεί και τα δύο κράτη. Και είναι στο στρατηγικό επίπεδο όπου οι αποδόσεις της σύγκλισης είναι πιο έντονες.

Τόσο το Πεκίνο όσο και η Μόσχα [4] φαίνεται ότι έχουν μάθει ένα ζωτικό μάθημα από την σοβιετική ήττα στον Ψυχρό Πόλεμο: ότι είναι κακή στρατηγική να ανταγωνίζεται την Ουάσιγκτον σε ένα μέτωπο ενώ ανταγωνίζεται έναν δεύτερο εχθρό στο άλλο. Έτσι, η Κίνα και η Ρωσία αποφάσισαν να σταθούν «πλάτη με πλάτη» κατά μήκος των κοινών ευρασιατικών συνόρων τους, κάτι που τις αφήνει να επικεντρωθούν στην διάβρωση της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ τάξης.

Η ρωσική Άπω Ανατολή, για παράδειγμα, φιλοξενεί επί του παρόντος λιγότερα στρατιωτικά μέσα από οποιαδήποτε άλλη στιγμή από τότε που οι ναζιστικές δυνάμεις βρίσκονταν στις πύλες της Μόσχας το 1941, απόδειξη του τρόπου που η μείωση των εντάσεων με την Κίνα επέτρεψε στην Ρωσία να επικεντρωθεί στον εκφοβισμό της Δύσης. Με την ίδια λογική, η ύπαρξη ταυτόχρονων απειλών από την Κίνα και την Ρωσία εμποδίζει την Ουάσιγκτον να συγκεντρώσει την δύναμή της εναντίον οποιουδήποτε αντιπάλου και την αφήνει ευάλωτη στο να χτυπηθεί από δύο διαφορετικούς ανταγωνιστές. Η σινο-ρωσική σχέση δεν είναι συμμαχία, αλλά δεν χρειάζεται να είναι συμμαχία για να προκαλέσει στρατηγικές ημικρανίες στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Σίγουρα, η εταιρική σχέση υποφέρει από πραγματικούς περιορισμούς. Η Κίνα και η Ρωσία είναι απίθανο να υπερασπιστούν η μια την άλλη σε μια σύγκρουση με την Ουάσιγκτον, αν και μπορεί να αναζητήσουν λεπτούς τρόπους -όπως η ανταλλαγή πληροφοριών ή η απειλητική τοποθέτηση στρατευμάτων- για να αποτρέψουν τις Ηνωμένες Πολιτείες από το να νικήσουν αποφασιστικά τον έναν αντίπαλό τους και μετά να στραφούν στον άλλο . Η Ρωσία, έχοντας εισβάλει στην Ουκρανία και αντιμετωπίζοντας ολοκληρωμένες κυρώσεις από την Δύση, δεν θα βρει ισοδύναμη οικονομική ανακούφιση από το Πεκίνο, εν μέρει επειδή η Κίνα δεν επιθυμεί να θυμώσει οικονομικά τον ηγεμόνα με το να εμπλακεί σε μαζικό σπάσιμο των κυρώσεων. Οι εντάσεις παραμονεύουν στην Κεντρική Ασία, όπου και οι δύο χώρες δεν μπορούν να κατέχουν εξέχουσα θέση ταυτόχρονα˙ στην Αρκτική, όπου η Ρωσία είναι μια ντόπια δύναμη και η Κίνα είναι παρεισδύουσα˙ και στην Αφρική, όπου η Μόσχα δημιουργεί αστάθεια που ελάχιστα βελτιώνει τις προοπτικές αποπληρωμής των κινεζικών δανείων. Τελικά, η συνολική σύγκρουση συμφερόντων θα μπορούσε να είναι σοβαρή, επειδή η Ρωσία δεν θα απολάμβανε ιδιαίτερα την ζωή στον σινοκεντρικό κόσμο που οραματίζεται [5] ο Xi.

Προς το παρόν, ωστόσο, η ευρασιατική δυσχέρεια της Ουάσιγκτον θα επιδεινωθεί: οι απειλές για την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων εντείνονται και η πολεμική των αντιπάλων της αυξάνεται ταυτόχρονα και στις δύο πλευρές αυτής της χερσαίας μάζας. Αν και οι απώτεροι στόχοι του Xi και του Πούτιν διαφέρουν, οι ενδιάμεσοι στόχοι τους μπορούν να τους κρατήσουν στενά ευθυγραμμισμένους για τα επόμενα χρόνια.

ΣΠΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΤΡΙΓΩΝΟ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

Η ιστορία προτείνει μια λύση σε αυτή την δυσχέρεια, αλλά η προφανής απάντηση –η χρήση παραχωρήσεων και διπλωματίας για να στραφεί η Μόσχα εναντίον του Πεκίνου- είναι η λάθος. Αν και η ιδέα μπορεί να δελεάσει τους παρατηρητές στην Ουάσιγκτον και στην Ευρώπη που ελπίζουν να βελτιώσουν την στρατηγική γεωμετρία του τριγώνου των μεγάλων δυνάμεων, οι σινο-ρωσικές εντάσεις δεν είναι ακόμη αρκετά υψηλές ώστε να προκαλέσουν το είδος της διάσπασης που συνέβη στα τέλη της δεκαετίας του 1960, και οποιεσδήποτε προσπάθειες να εξαγοραστεί η συνεργασία της Μόσχας σίγουρα θα γύριζε σαν μπούμερανγκ.

Ο Πούτιν έχει καταστήσει σαφές ότι το τίμημα μιας διαρκούς αποκλιμάκωσης με την Δύση είναι η ανατροπή της μεταψυχροπολεμικής διευθέτησης στην Ευρώπη -και αν προσφερόταν στον Πούτιν μια τέτοια συμφωνία, θα μπορούσε κάλλιστα να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η στρατηγική του της πίεσης λειτουργεί και να πιέσει ακόμη περισσότερο. Δεν υπάρχει διπλωματική λύση στην σινο-ρωσική ευθυγράμμιση που να μην συνεπάγεται σοβαρή αποδυνάμωση της θέσης των Ηνωμένων Πολιτειών στο ένα άκρο της ευρασιατικής ξηράς. Και είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι μια αποτελεσματική παγκόσμια στρατηγική των ΗΠΑ μπορεί να αντέξει ένα τέτοιο πλήγμα.