Κι αν δεν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Κι αν δεν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία;

Οι παγκόσμιες συνέπειες μιας μακράς σύγκρουσης

Ο Πούτιν έχει πολλούς λόγους να μην τερματίσει τον πόλεμο που ο ίδιος έχει ξεκινήσει. Δεν είναι καθόλου κοντά στο να επιτύχει τους βασικούς στόχους του. Μέχρι στιγμής, οι στρατιές του δεν έχουν αποδώσει αρκετά καλά ώστε η Ρωσία να υποχρεώσει την Ουκρανία σε συνθηκολόγηση και η Ρωσία απέχει πολύ από το να ανατρέψει την ουκρανική κυβέρνηση. Οι αποτυχίες του ήταν εξευτελιστικά δημόσιες. Έχοντας υποχωρήσει απότομα από τις περιοχές γύρω από το Κίεβο, ο ρωσικός στρατός πρέπει να παρακολουθεί καθώς ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντιμίρ Ζελένσκι, φιλοξενεί ξένους επισκέπτες στην πρωτεύουσα και καθώς οι πρεσβείες ανοίγουν ξανά. Η βύθιση του ρωσικού πολεμικού πλοίου Moskva, πιθανώς από ουκρανικούς πυραύλους, είναι ένα άλλο πολύ ορατό παράδειγμα της στρατιωτικής ντροπής της Ρωσίας από τα χέρια των ουκρανικών δυνάμεων. Ο Πούτιν έχει ήδη πληρώσει ακριβό τίμημα για την εισβολή του. Από την σκοπιά του, οποιαδήποτε μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία που δεν θα κερδίσει σημαντικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία θα ήταν δυσανάλογη με την απώλεια ζωών, την απώλεια υλικού, και την διεθνή απομόνωση που έχει βιώσει η Ρωσία. Έχοντας κινητοποιήσει τους Ρώσους για πόλεμο -θυμίζοντας επί τη ευκαιρία συμβολικές συγκρούσεις όπως ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος της Σοβιετικής Ένωσης εναντίον της Ναζιστικής Γερμανίας- ο Πούτιν ίσως δεν συμβιβαστεί με μια άδοξη ειρήνη.

Μολονότι ο πόλεμος ήταν ένα στρατηγικό λάθος της Ρωσίας, ο Πούτιν πιθανότατα θα έβλαπτε πολιτικά τον εαυτό του με το να παραδεχτεί την γκάφα του. Πριν από την εισβολή του στην Ουκρανία, η Ρωσία είχε ακόμη σχέση με την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και μια λειτουργική οικονομία. Η Ουκρανία ήταν ένα τυπικά αδέσμευτο κράτος με πολλές εσωτερικές διαιρέσεις και ευαλωτότητες. Δεν υπήρχαν επικείμενα σχέδια επέκτασης του ΝΑΤΟ προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Λίγες εβδομάδες αργότερα, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει καταστρέψει την σχέση της Ρωσίας με την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Με την πάροδο του χρόνου θα καταστρέψει την ρωσική οικονομία, ενώ θα ωθήσει την Ουκρανία περαιτέρω προς την Δύση. Η Φινλανδία και η Σουηδία πιθανώς θα ενταχθούν στο ΝΑΤΟ αυτό το καλοκαίρι. Με το να κάνει έναν πόλεμο για να αποτρέψει την υποτιθέμενη περικύκλωσή [της], η Ρωσία έχει, αντίθετα, εδραιώσει το ΝΑΤΟ και έχει ενδυναμώσει τους διατλαντικούς δεσμούς. Αυτό θα κάνει δυσκολότερο —όχι ευκολότερο— για τον Πούτιν περικόψει τις απώλειές του στην Ουκρανία.

Ο Πούτιν μπορεί να καταφύγει σε έναν πόλεμο φθοράς, ο οποίος έχει πολλά πλεονεκτήματα για αυτόν. Εάν πρόκειται να ηττηθεί, μπορεί να μεταθέσει την ήττα με έναν μακροχρόνιο πόλεμο και ίσως ακόμη και να παραδώσει την καταδικασμένη σύγκρουση σε έναν διάδοχο. Επίσης, ένας μακροχρόνιος πόλεμος ευνοεί ορισμένα από τα εγγενή πλεονεκτήματα της Ρωσίας. Θα έδινε στην Ρωσία τον χρόνο να στρατολογήσει και να εκπαιδεύσει εκατοντάδες χιλιάδες νέους στρατιώτες, κάτι που θα μπορούσε να αλλάξει την έκβαση [του πολέμου]. Εάν ο πόλεμος διαρκέσει χρόνια, ο ρωσικός στρατός θα μπορούσε να επανοικοδομήσει τις εξαντλημένες δυνάμεις του, ειδικά εάν ο κρατικός προϋπολογισμός της Ρωσίας παραμείνει σταθερός -δηλαδή εάν συνεχιστούν οι πληρωμές για την ενέργεια από την Ευρώπη και αλλού. Ούτε χρειάζεται η Ρωσία απαραιτήτως νίκες στο πεδίο της μάχης για να ασκήσει πίεση στο Κίεβο, ιδιαίτερα εάν ο πόλεμος γίνει παρατεταμένος. Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει εκτιμήσει στο 45% τις απώλειες του ΑΕΠ της Ουκρανίας το 2022. Η οικονομική καταστροφή της Ουκρανίας είναι ένα από τα σημαντικά, αν και λιγότερο ορατά, αποτελέσματα του πολέμου.

Ένας πόλεμος φθοράς μπορεί να βοηθήσει τον Πούτιν να ασκήσει πίεση στην διατλαντική συμμαχία, ειδικά εάν η υποστήριξη για την Ουκρανία αρχίσει να φθίνει στην Δύση. Ο Πούτιν θεωρεί τις Δυτικές δημοκρατίες ως ασταθείς και αναποτελεσματικές και μπορεί να ποντάρει σε πολιτικές μεταβάσεις στην Ευρώπη ή τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς η καταπόνηση του πολέμου μεγαλώνει με την πάροδο του χρόνου. Εάν ο Ντόναλντ Τραμπ επανεκλεγεί στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2024, μπορεί να προσπαθήσει ξανά να φτάσει σε συμφωνία με την Ρωσία, πιθανώς σε βάρος του ΝΑΤΟ. Μια νίκη της Μαρίν Λεπέν στον δεύτερο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών στις 24 Απριλίου, επίσης θα άνοιγε πόρτες για τον Πούτιν. Είναι ένας δικτάτορας. Πεπεισμένοι ότι η λαβή τους στην εξουσία είναι αιώνια, οι δικτάτορες έχουν συχνά την πολυτέλεια να παίξουν το μακρό παιχνίδι. Ή τουλάχιστον πιστεύουν ότι μπορούν.

ΜΗΝ ΒΙΑΖΕΣΤΕ

Η Ουκρανία έχει επίσης πολλούς λόγους να μην τερματίσει τον πόλεμο μέσω μιας πρόωρης κατάπαυσης του πυρός με τους ρωσικούς όρους. Ο στρατός της έχει αποδώσει εξαιρετικά. Αντιμέτωπες με την απρόκλητη επίθεση μιας από τις μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις του κόσμου, οι ουκρανικές δυνάμεις απώθησαν την Ρωσία στα βόρεια και στα βορειοανατολικά της χώρας. Η Ρωσία [3] έχασε τη μάχη για το Κίεβο και ήταν ανήμπορη να ωθήσει πέρα από τη νότια πόλη του Μικολάιβ προς την Οδησσό. Η Ουκρανία έχει δείξει ότι η επιμονή και το ηθικό, διογκωμένα από drones και σύγχρονα αντιαρματικά όπλα, μπορούν να ενισχύσουν τις αμυντικές ικανότητες ενός στρατού. Η Ρωσία έχει μια υπολογίσιμη πιθανότητα να χάσει αυτόν τον πόλεμο˙ η Ουκρανία έχει επομένως μια υπολογίσιμη πιθανότητα να διευθετήσει τον πόλεμο με καλύτερους όρους από τις απαράδεκτα μεγάλες παραχωρήσεις που θέλει αυτή την στιγμή η Μόσχα από το Κίεβο.