Μπορεί ο στρατός της Ουκρανίας να συνεχίσει να νικά;

Το 2014, όταν οι ρωσικές δυνάμεις εισήλθαν στην Χερσόνησο της Κριμαίας, αντιμετώπισαν αξιοσημείωτα ελάχιστη αντίσταση. Ο ουκρανικός στρατός ήταν αδύναμος, άσχημα εκπαιδευμένος, και διεφθαρμένος. Ετούτος ήταν ο ουκρανικός στρατός που ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, ανέμενε να συναντήσει όταν εισέβαλε ξανά στην χώρα [1], τον Φεβρουάριο του 2022. Υποθέτοντας ότι ο ουκρανικός στρατός δεν θα αντιστεκόταν ιδιαίτερα, η Ρωσία επέλεξε μια πολύπλευρη επίθεση προελαύνοντας από πολυάριθμες τοποθεσίες στην Ρωσία, στην Λευκορωσία, και στο ήδη κατεχόμενο ουκρανικό έδαφος. Μέχρι να γίνει σαφές ότι η πολύπλευρη εισβολή δεν θα επιτύγχανε την γρήγορη παράδοση [2] που ανέμενε το Κρεμλίνο, οι δυνάμεις της Ρωσίας ήταν διασκορπισμένες σε όλη την τεράστια χώρα και, σε πολλές περιπτώσεις, εξαντλούνταν οι προμήθειες τους.

Όρθια, σε ένα κατεστραμμένο ρωσικό τανκ κοντά στην [πόλη] Makariv, στην Ουκρανία, τον Μάιο του 2022. Mikhail Palinchak / Reuters
--------------------------------------------

Όπως ανακάλυψε ο Πούτιν, ο στρατός της Ουκρανίας έχει υποστεί μια ριζική μεταμόρφωση τα τελευταία οκτώ χρόνια, χάρη στις εντατικές προσπάθειες αναδιοργάνωσης και μεταρρυθμίσεων και στα δισεκατομμύρια δολάρια Δυτικής αρωγής ασφαλείας [3]. Τον Ιανουάριο του 2022, η Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου (Congressional Research Service) ανέφερε ότι ο ουκρανικός στρατός είχε αυξηθεί από περίπου 6.000 ετοιμοπόλεμους στρατιώτες το 2014 σε σχεδόν 150.000 στρατιώτες, ένας αριθμός που έχει ανέβει από την ρωσική εισβολή και μετά, καθώς Ουκρανοί από όλα τα κοινωνικά στρώματα έχουν προσφερθεί εθελοντικά για στρατιωτική θητεία.

Ο ουκρανικός στρατός έχει επίσης αναβαθμίσει ευρέως τον εξοπλισμό του, χάρη σε μια μαζική εισροή Δυτικής στρατιωτικής βοήθειας. Από το 2014, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν παράσχει περισσότερα από 6,1 δισεκατομμύρια δολάρια σε αρωγή ασφαλείας στο Κίεβο, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 3,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τις 24 Φεβρουαρίου που άρχισε ο πόλεμος. Τις εβδομάδες μετά την ρωσική εισβολή, ο κατάλογος του στρατιωτικού εξοπλισμού που έχει λάβει η Ουκρανία μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες περιλαμβάνει σχεδόν 6.000 αντιαρματικά συστήματα Javelin, 1.400 πυραύλους Stinger, 16 ελικόπτερα Mi-17, και 90 οβιδοβόλα συστήματα πυροβολικού των 155 χιλιοστών, μαζί με περίπου 184.000 βλήματα πυροβολικού.

Εκτός από τον εξοπλισμό, τα ουκρανικά στρατεύματα έχουν επωφεληθεί από χρόνια εκπαίδευσης από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Ως αποτέλεσμα αυτών των προσπαθειών συνεργασίας, οι Ουκρανικές Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων (Ukrainian Special Operation Forces) —οι οποίες ιδρύθηκαν τον Δεκέμβριο του 2015— διαθέτουν πλέον επτά συντάγματα ειδικών επιχειρήσεων, που έχουν εκπαιδευθεί από την Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ στην Ευρώπη (U.S. Special Operations Command Europe) και είναι ικανά να διαταράξουν τις ρωσικές επιχειρήσεις, όπως φημολογείται ακόμη και σε εχθρικό έδαφος. Ο ουκρανικός στρατός έχει υιοθετήσει επίσης ένα πιο εξελιγμένο σύστημα διοίκησης και ελέγχου και έχει δημιουργήσει ένα επαγγελματικό σώμα υπαξιωματικών με πρότυπο αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών. Τέλος, μολονότι η πλήρης έκταση αυτής της συνεργασίας είναι άγνωστη, οι Ουκρανοί λαμβάνουν εκτεταμένες, άμεσα αξιοποιήσιμες πληροφορίες από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους στο ΝΑΤΟ για να υποστηρίξουν την άμυνά τους εναντίον των Ρώσων.

Οι Ουκρανοί έχουν άλλο ένα πλεονέκτημα: επειδή δίνουν μια υπαρξιακή μάχη [4] για την συνέχιση της ανεξαρτησίας της χώρας τους, έχουν ιδιαίτερα υψηλό κίνητρο και είναι ενωμένοι. Το ηθικό είναι ένας πολλαπλασιαστής ισχύος. Πέρα από την προθυμία τους να πολεμήσουν, οι Ουκρανοί επιδεικνύουν επίσης μια εντυπωσιακή ικανότητα να αναπτύσσουν ένα συγκεκριμένο στιλ πολέμου: τις ασύμμετρες, αντάρτικου τύπου, τακτικές που ακόμη και οι προηγμένες συμβατικές στρατιωτικές δυνάμεις των μεγάλων δυνάμεων έχουν ιστορικά δυσκολευτεί να αντιμετωπίσουν. Αυτή η επιτυχημένη στρατηγική άμβλυνε τις επιθέσεις της Ρωσίας στο Κίεβο και σε άλλες μεγάλες πόλεις.

Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μπει στον τρίτο μήνα του, ένα πράγμα που έγινε σαφές την τρίτη ημέρα του εξακολουθεί να ισχύει: ότι το Κρεμλίνο έχει υπερεκτιμήσει σοβαρά τις ικανότητες του ρωσικού στρατού και έχει υποτιμήσει βαθιά την ικανότητα και την αποφασιστικότητα [5] των Ουκρανών. Αλλά το επίκεντρο του πολέμου έχει πλέον μετατοπιστεί στην ανατολική Ουκρανία —και το ανοιχτό έδαφος ετούτου του τμήματος της χώρας απαιτεί μια διαφορετική προσέγγιση. Εάν ο ουκρανικός στρατός πρόκειται να κερδίσει στην [περιοχή] Ντονμπάς, πρέπει να πολεμήσει έναν πιο συμβατικό πόλεμο σε ένα λιγότερο ευνοϊκό επιχειρησιακό περιβάλλον. Αυτό που έφερε τους Ουκρανούς έως εδώ μπορεί να μην τους βοηθήσει εκεί.

ΑΝΤΙΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΤΑΚΤΙΚΕΣ

Παρά τις προοπτικές για το αντίθετο, ο ουκρανικός στρατός δεν έχει καταρρεύσει και ο πόλεμος εναντίον της Ρωσίας δεν έχει εξελιχθεί σε ανταρσία [6]. Αυτή η μοίρα αποφεύχθηκε σε μεγάλο βαθμό διότι οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας έχουν υιοθετήσει αντισυμβατικές τακτικές. Ενώ οι συμβατικοί στρατοί έχουν γενικά το πλεονέκτημα των αριθμών και της δύναμης πυρός, οι τακτικές του αντάρτικου επιτρέπουν σε μια μικρότερη δύναμη να εξισορροπήσει με την ευελιξία, την κινητικότητα, και την τοπική γνώση.