Μια μάχη για την Ταϊβάν θα μπορούσε να γίνει πυρηνική

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει εγείρει την προοπτική του πυρηνικού πολέμου, καθώς ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, έχει θέσει τις πυρηνικές του δυνάμεις σε αυξημένη κατάσταση συναγερμού και έχει προειδοποιήσει ότι οποιαδήποτε προσπάθεια από εξωτερικά μέρη να παρέμβουν στον πόλεμο θα οδηγούσε σε «συνέπειες που δεν έχετε δει ποτέ». Αυτοί οι λεονταρισμοί έχουν ευλόγως γίνει πρωτοσέλιδα και έχουν τραβήξει την προσοχή της Ουάσιγκτον. Αλλά εάν η Κίνα επιχειρούσε να εισβάλει βίαια στην Ταϊβάν και οι Ηνωμένες Πολιτείες προσέτρεχαν σε βοήθεια της Ταϊπέι, η απειλή της κλιμάκωσης θα μπορούσε να ξεπεράσει ακόμη και την τρέχουσα αγχωτική κατάσταση στην Ευρώπη.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, μιλά εικονικά με τον Κινέζο ηγέτη, Σι Τζινπίνγκ, από τον Λευκό Οίκο, τον Νοέμβριο του 2022. Jonathan Ernst / Reuters

------------------------------------------------

Ένα πρόσφατο παιχνίδι πολέμου, που διεξήχθη από το Κέντρο για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια (Center for a New American Security) σε συνδυασμό με το [τηλεοπτικό] πρόγραμμα του NBC «Meet the Press», επέδειξε πόσο γρήγορα θα μπορούσε να κλιμακωθεί μια τέτοια σύγκρουση. Το παιχνίδι έθεσε μια φανταστική κρίση που διαδραματίζεται το 2027, με σκοπό να εξετάσει το πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα θα μπορούσαν να ενεργήσουν υπό ένα συγκεκριμένο σύνολο συνθηκών. Το παιχνίδι επέδειξε ότι ο στρατιωτικός εκσυγχρονισμός της Κίνας και η επέκταση του πυρηνικού της οπλοστασίου -για να μην αναφέρουμε την σημασία που δίνει το Πεκίνο στην ενοποίηση με την Ταϊβάν [1]- σημαίνει ότι, στον πραγματικό κόσμο, μια μάχη μεταξύ της Κίνας και των Ηνωμένων Πολιτειών θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει πυρηνική.

Το Πεκίνο θεωρεί την Ταϊβάν ως μια αποσχισθείσα δημοκρατία. Εάν το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ) αποφασίσει να εισβάλει στο νησί, οι ηγέτες του μπορεί να μην είναι σε θέση να αποδεχτούν την αποτυχία χωρίς να βλάψουν σοβαρά τη νομιμοποίηση του καθεστώτος. Έτσι, το ΚΚΚ ίσως είναι διατεθειμένο να αναλάβει σημαντικά ρίσκα για να διασφαλίσει ότι η σύγκρουση θα τελειώσει με όρους που βρίσκει αποδεκτούς. Αυτό θα σήμαινε να πειστούν οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους, ότι το κόστος της υπεράσπισης της Ταϊβάν είναι τόσο υψηλό που δεν αξίζει να αμφισβητηθεί η εισβολή. Ενώ η Κίνα έχει πολλούς τρόπους για να επιτύχει αυτόν τον στόχο, από την οπτική γωνία του Πεκίνου, η χρήση πυρηνικών όπλων [2] ίσως είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο για να κρατήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες έξω από την σύγκρουση.

ΠΡΟΣΔΕΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΜΑΧΗ

Η Κίνα έχει ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες να μετατρέπει τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό της (People’s Liberation Army, PLA) σε αυτόν που ο Κινέζος Πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ [3], έχει αποκαλέσει «στρατό παγκόσμιας κλάσης», ο οποίος θα μπορούσε να νικήσει κάθε τρίτο μέρος που θα προσέτρεχε σε υπεράσπιση της Ταϊβάν. Η πολεμική στρατηγική της Κίνας, γνωστή ως «αντιπρόσβαση / απαγόρευση περιοχής» (anti – access / area denial, A2/AD), βασίζεται στην ικανότητα προβολής συμβατικής στρατιωτικής ισχύος σε απόσταση πολλών χιλιάδων μιλίων, προκειμένου να αποτρέψει, ειδικότερα, τον αμερικανικό στρατό από την αποτελεσματική αντιμετώπιση μιας κινεζικής επίθεσης στην Ταϊβάν. Εν τω μεταξύ, ένα αυξανόμενο πυρηνικό οπλοστάσιο του παρέχει στο Πεκίνο μόχλευση επί του καταναγκασμού, καθώς και δυνητικά νέες πολεμικές ικανότητες, οι οποίες θα μπορούσαν να αυξήσουν τους κινδύνους του πολέμου και της κλιμάκωσης.

Ιστορικά, η Κίνα κατείχε μόνο μερικές εκατοντάδες επίγεια πυρηνικά όπλα. Όμως, πέρυσι, οι μελετητές των πυρηνικών στο Κέντρο Μελετών για τη Μη Διάδοση «James Martin» (James Martin Center for Nonproliferation Studies) και στην Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων (Federation of American Scientists) ταυτοποίησαν τρία πεδία με σιλό πυραύλων υπό κατασκευή στην περιοχή Xinjiang. Η [εφημερίδα] Financial Times ανέφερε ότι η Κίνα ίσως έχει διεξάγει δοκιμές υπερηχητικών ανεμοπλάνων, ως μέρος ενός τροχιακού συστήματος βομβαρδισμού που θα μπορούσε να αποφύγει την αντιπυραυλική άμυνα και να παραδώσει πυρηνικά όπλα σε στόχους στις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες. Το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ προβλέπει ότι έως το 2030, η Κίνα θα έχει περίπου 1.000 παραδοτέες κεφαλές - υπερτριπλάσιες από τον αριθμό που διαθέτει σήμερα. Με βάση αυτές τις προβλέψεις, οι Κινέζοι ηγέτες ίσως πιστεύουν ότι ακόμη και σε πέντε χρόνια από τώρα ο PLA θα έχει αρκετά συμβατικά και πυρηνικά κέρδη [4] ώστε να μπορούσε να πολεμήσει και να κερδίσει έναν πόλεμο για την ένωση με την Ταϊβάν.

Το πρόσφατο παιχνίδι πολέμου μας - στο οποίο μέλη του Κογκρέσου, πρώην κυβερνητικοί αξιωματούχοι και εμπειρογνώμονες σε αυτό το ζήτημα ανέλαβαν τους ρόλους των ανώτερων υπευθύνων λήψης αποφάσεων για την εθνική ασφάλεια στην Κίνα [5] και στις Ηνωμένες Πολιτείες - αποτύπωσε ότι ένας πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας θα μπορούσε να κλιμακωθεί γρήγορα. Αφενός, έδειξε ότι αμφότερες οι χώρες θα αντιμετώπιζαν επιχειρησιακά κίνητρα για να χτυπήσουν στρατιωτικές δυνάμεις στο έδαφος της άλλης. Στο παιχνίδι, τέτοια χτυπήματα προορίζονταν να βαθμονομηθούν για να αποφευχθεί η κλιμάκωση· αμφότερες οι πλευρές προσπάθησαν να περπατήσουν σε μια λεπτή γραμμή, επιτιθέμενες μόνο σε στρατιωτικούς στόχους. Όμως τέτοιες επιθέσεις ξεπέρασαν τις κόκκινες γραμμές αμφότερων των χωρών και παρήγαγαν έναν κύκλο επιθέσεων τύπου «οφθαλμός αντί οφθαλμού» που διεύρυνε την εμβέλεια και την ένταση της σύγκρουσης.

Για παράδειγμα, στην προσομοίωση, η Κίνα εξαπέλυσε μια προληπτική επίθεση εναντίον βάσεων – κλειδιά των ΗΠΑ στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού. Ειδικότερα, οι επιθέσεις στόχευσαν το Γκουάμ, διότι είναι μια προωθημένη επιχειρησιακή βάση κρίσιμης σημασίας για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ στην Ασία, και καθώς είναι επικράτεια και όχι πολιτεία των ΗΠΑ, η κινεζική ομάδα θεώρησε ότι το χτύπημα σε αυτό θα [προκαλούσε] μικρότερη κλιμάκωση από το να επιτεθεί σε άλλους πιθανούς στόχους. Ως απάντηση, οι Ηνωμένες Πολιτείες στόχευσαν κινεζικά [2] στρατιωτικά πλοία σε λιμάνια και τις γύρω εγκαταστάσεις, αλλά απέφυγαν άλλες επιθέσεις στην ηπειρωτική Κίνα. Ωστόσο, αμφότερες οι πλευρές αντιλήφθηκαν αυτά τα χτυπήματα ως επιθέσεις στην πατρίδα τους, διασχίζοντας ένα σημαντικό κατώφλι. Αντί να αντικατοπτρίζει τις δικές της ανησυχίες για επιθέσεις στο έδαφός της, έκαστη πλευρά αιτιολόγησε τα αρχικά χτυπήματα ως στρατιωτικές αναγκαιότητες που ήταν εκ φύσεως περιορισμένες και θα θεωρούνταν από την άλλη [πλευρά] ως τέτοιες. Οι απαντήσεις στα αρχικά χτυπήματα απλώς κλιμάκωσαν περαιτέρω τα πράγματα, καθώς η ομάδα των ΗΠΑ απάντησε στις κινήσεις της Κίνας χτυπώντας στόχους στην ηπειρωτική Κίνα και η κινεζική ομάδα απάντησε στα χτυπήματα της Ουάσιγκτον επιτιθέμενη σε τοποθεσίες της Χαβάης.

ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ

Ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό εύρημα από το παιχνίδι πολέμου είναι ότι η Κίνα θεώρησε αναγκαίο να απειλήσει από την αρχή ότι [η σύγκρουση] θα γίνει πυρηνική [6], προκειμένου να αποτρέψει την εξωτερική υποστήριξη προς την Ταϊβάν. Αυτή η απειλή επαναλήφθηκε σε όλο το παιχνίδι, ιδιαίτερα αφότου η ηπειρωτική Κίνα δέχθηκε επίθεση. Κατά καιρούς, οι προσπάθειες να υπονομευθεί η βούληση της Ουάσιγκτον ώστε να υποχωρήσει από τη μάχη, έλαβαν μεγαλύτερη προσοχή από την ομάδα της Κίνας από όση [έλαβε] η ίδια η εισβολή στην Ταϊβάν. Όμως η Κίνα δυσκολεύτηκε να πείσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ότι οι πυρηνικές απειλές της ήταν αξιόπιστες. Στην πραγματική ζωή, οι σημαντικές και πρόσφατες αλλαγές της Κίνας στην πυρηνική της στάση και ετοιμότητα, ίσως επηρεάσουν τις απόψεις άλλων εθνών, καθώς οι πυρηνικές απειλές της ίσως να μην θεωρηθούν αξιόπιστες, δεδομένου του δεδηλωμένου δόγματος της περί της μη πρώτης χρήσης, του μικρότερου αλλά αυξανόμενου πυρηνικού της οπλοστασίου και της έλλειψης εμπειρίας στην εξαπόλυση πυρηνικών απειλών. Αυτό μπορεί να ωθήσει την Κίνα να πυροδοτήσει προληπτικά ένα πυρηνικό όπλο για να ενισχύσει την αξιοπιστία της προειδοποίησής της.

Η Κίνα ίσως καταφύγει επίσης σε μια επίδειξη της πυρηνικής της δύναμης, λόγω των περιορισμών στις ικανότητες της για συμβατικά χτυπήματα μεγάλης εμβέλειας. Σε πέντε χρόνια από τώρα, ο PLA θα έχει ακόμη πολύ περιορισμένη ικανότητα να εξαπολύει συμβατικές επιθέσεις πέρα από τοποθεσίες στην «δεύτερη αλυσίδα νησιών» στον Ειρηνικό· συγκεκριμένα, στο Γκουάμ και στο Παλάου. Ανήμπορη να χτυπήσει τις ηπειρωτικές ΗΠΑ με συμβατικά όπλα, η Κίνα θα δυσκολευόταν να επιβάλει κόστος στον αμερικανικό λαό. Μέχρι ένα ορισμένο σημείο του παιχνιδιού, η ομάδα των ΗΠΑ αισθανόταν ότι το μεγαλύτερο πυρηνικό της οπλοστάσιο ήταν επαρκές για να αποτρέψει την κλιμάκωση και δεν εκτίμησε πλήρως την σοβαρότητα των απειλών της Κίνας [7]. Ως αποτέλεσμα, η Κίνα αισθάνθηκε ότι έπρεπε να κλιμακώσει σημαντικά για να στείλει το μήνυμα ότι οι ηπειρωτικές ΗΠΑ θα μπορούσαν να κινδυνεύσουν εάν η Ουάσιγκτον δεν υποχωρήσει. Παρά την δεδηλωμένη πυρηνική πολιτική της Κίνας περί «μη πρώτης χρήσης», το παιχνίδι πολέμου είχε ως αποτέλεσμα το Πεκίνο να πυροδοτήσει ως επίδειξη ένα πυρηνικό όπλο στα ανοικτά των ακτών της Χαβάης. Η επίθεση προκάλεσε σχετικά μικρές καταστροφές, καθώς ο ηλεκτρομαγνητικός παλμός κατέστρεψε μόνο τα ηλεκτρονικά συστήματα των πλοίων [που βρίσκονταν] στην άμεση γύρω περιοχή, αλλά δεν επηρέασε άμεσα την πολιτεία των ΗΠΑ. Το παιχνίδι πολέμου τελείωσε πριν προλάβει να απαντήσει η ομάδα των ΗΠΑ, αλλά είναι πιθανό ότι η πρώτη χρήση πυρηνικού όπλου μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο θα είχε προκαλέσει απάντηση.

Οι πιο πιθανοί οδοί για την πυρηνική κλιμάκωση σε μια μάχη μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας είναι διαφορετικές [8] από εκείνες που ήταν οι πλέον πιθανές κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Η Σοβιετική Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες φοβούνταν μια μαζική αναπάντεχη πυρηνική επίθεση, η οποία θα επέσπευδε μια στρατηγική ανταλλαγή πλήρους κλίμακας. Σε μια αντιπαράθεση για την Ταϊβάν, ωστόσο, το Πεκίνο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα με πιο περιορισμένο τρόπο για να σηματοδοτήσει την αποφασιστικότητα του ή να βελτιώσει τις πιθανότητές του να νικήσει στο πεδίο της μάχης. Είναι ασαφές το πώς θα εξελισσόταν ένας πόλεμος μετά από αυτό το είδος περιορισμένης πυρηνικής χρήσης και εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να αποκλιμακώσουν την κατάσταση, ενόσω θα συνέχιζαν να επιτυγχάνουν τους στόχους τους.

ΜΙΑ ΣΤΑΛΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

Το σαφές δίδαγμα από το παιχνίδι πολέμου είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να ενδυναμώσουν τις συμβατικές ικανότητες τους στον Ινδο-Ειρηνικό για να διασφαλίσουν ότι η Κίνα δεν θα θεωρήσει ποτέ μια εισβολή στην Ταϊβάν ως συνετή κίνηση τακτικής. Για να γίνει αυτό, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να δεσμευτούν στην διατήρηση της συμβατικής στρατιωτικής υπεροχής τους, επεκτείνοντας τα αποθέματά των πυρομαχικών μεγάλου βεληνεκούς τους, και επενδύοντας σε υποβρύχιες ικανότητες. Η Ουάσιγκτον [9] πρέπει επίσης να είναι σε θέση να διεξάγει επιθετικές επιχειρήσεις εντός της πρώτης και της δεύτερης αλυσίδας νησιών, ακόμη και όταν δέχεται επίθεση, Αυτό θα απαιτήσει την πρόσβαση σε νέες βάσεις για να κατανείμει τις δυνάμεις των ΗΠΑ, να βελτιώσει την επιβιωσιμότητά τους και να διασφαλίσει ότι μπορούν να υπερασπιστούν αποτελεσματικά την Ταϊβάν έναντι των επιθέσεων της Κίνας.

Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να αναπτύξουν ένα ολοκληρωμένο δίκτυο εταίρων που θα είναι πρόθυμοι να συμβάλουν στην άμυνα της Ταϊβάν. Οι σύμμαχοι είναι ένα ασύμμετρο πλεονέκτημα: οι Ηνωμένες Πολιτείες τους έχουν [10] και η Κίνα όχι. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να εμβαθύνουν τον στρατηγικό και επιχειρησιακό σχεδιασμό με τους βασικούς εταίρους για να στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα αποφασιστικότητας στην Κίνα. Ως μέρος αυτών των προσπαθειών σχεδιασμού, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους θα χρειαστεί να αναπτύξουν στρατιωτικές στρατηγικές που θα κερδίζουν τον πόλεμο, χωρίς να διασχίζουν τις κινεζικές κόκκινες γραμμές. Το παιχνίδι τόνισε πόσο δύσκολη μπορεί να είναι αυτή η αποστολή· αυτό που δεν τόνισε είναι η πολυπλοκότητα της ανάπτυξης στρατιωτικών στρατηγικών που ενσωματώνουν τους στρατηγικούς στόχους και τις στρατιωτικές ικανότητες πολλών εθνών.

Προχωρώντας προς το μέλλον, οι στρατιωτικοί σχεδιαστές των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων και εταίρων της Ουάσιγκτον πρέπει να αντιπαλέψουν το γεγονός ότι, σε μια σύγκρουση για την Ταϊβάν, η Κίνα θα εξετάσει όλες τις συμβατικές και πυρηνικές επιλογές να βρίσκονται στο τραπέζι. Και ο χρόνος των Ηνωμένων Πολιτειών εξαντλείται για να ενδυναμώσουν την αποτροπή και να εμποδίσουν την Κίνα να πιστέψει ότι μια εισβολή στην Ταϊβάν [11] θα μπορούσε να είναι επιτυχής. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ότι η Ουάσιγκτον και οι φίλοι της επιλέγουν να μην αδράξουν τη στιγμή και να δράσουν: σε ένα ή δύο χρόνια από τώρα, μπορεί να είναι ήδη πολύ αργά.

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2022-02-01/taiwan-cant-wait
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/russia-fsu/2022-03-09/how-stop-n...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-12-09/xi-jinpings-new...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2022-04-19/new-nuclear-age
[5] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-04-20/how-not-win-all...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-11-19/why-china-wants...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2021-02-05/kevin-r...
[8] https://www.cnas.org/publications/reports/long-shadows-deterrence-in-a-m...
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2022-01-20/america...
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2022-02-22/allies-...
[11] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2021-12-13/growing-danger-...

Copyright © 2022 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2022-05-20/fight-over-taiw...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition