Το μακρύ χέρι του αυταρχισμού | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το μακρύ χέρι του αυταρχισμού

Πώς οι δικτάτορες φτάνουν πέρα από τα σύνορα για να εξαλείψουν την διαφωνία
Περίληψη: 

Για να αντιμετωπίσουν τη μεγαλύτερη πρόκληση του αυξανόμενου παγκόσμιου αυταρχισμού, ειδικά καθώς οι μη δημοκρατικές κυβερνήσεις συνεργάζονται όλο και περισσότερο για να καταπνίξουν την διαφωνία, οι δημοκρατίες πρέπει πρώτα και κύρια να αλλάξουν την προσέγγισή τους στο άσυλο.

Η YANA GOROKHOVSKAIA είναι ανώτερη ερευνητική αναλύτρια στο Freedom House.
H ISABEL LINZER είναι ερευνητική αναλύτρια στο Freedom House.

Η περσινή χρονιά ήταν μια ιδιαιτέρως επικίνδυνη εποχή για να είναι κάποιος Λευκορώσος πολιτικός αντιφρονών —όχι μόνο στην Λευκορωσία, αλλά οπουδήποτε στον κόσμο. Το 2021, μετά από μήνες βίαιης καταστολής των ειρηνικών διαδηλώσεων της αντιπολίτευσης στο εσωτερικό, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, άρχισε να εξάγει τις κατασταλτικές τακτικές του. Οι στόχοι του ήταν ιδιαιτέρως εκτεταμένοι, από τους επί μακρόν αντιφρονούντες έως τους νεόκοπους επικριτές. Μολονότι πολλές από τις προσπάθειές του πέρασαν απαρατήρητες διεθνώς, άλλες τράβηξαν τη μεγάλη προσοχή του κοινού. Τον Μάιο του 2021, για παράδειγμα, το καθεστώς του Λουκασένκο επινόησε μια ψευδή απειλή για βόμβα, ώστε να αναγκάσει ένα επιβατικό αεροσκάφος που ταξίδευε από την Ελλάδα στην Λιθουανία να προσγειωθεί στο Μινσκ, ώστε ο Roman Pratasevich, ένας νεαρός δημοσιογράφος και πολιτικός ακτιβιστής που επέβαινε σε αυτό, να συλληφθεί στην πίστα [του αεροδρομίου]. Αργότερα, κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο, οι Αρχές της Λευκορωσίας προσπάθησαν να επαναπατρίσουν βίαια την Krystsina Tsimanouskaya, μια αθλήτρια του στίβου, αφότου αυτή επέκρινε το προπονητικό επιτελείο της εθνικής ομάδας - και απλώς εμποδίστηκαν από την ιαπωνική αστυνομία.

03062022-1.jpg

Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, και ο Λευκορώσος πρόεδρος, Αλεξάντερ Λουκασένκο, στην [πόλη] Σότσι, στην Ρωσία, τον Μάιο του 2022. Sputnik Photo Agency / Reuters
---------------------------------------------

Αμφότερα τα περιστατικά είναι περιπτώσεις αυτής που είναι γνωστή ως διεθνική καταστολή ή οι προσπάθειες των κυβερνήσεων να φτάσουν πέρα από τα σύνορα για να φιμώσουν τους επικριτές τους. Σε μια νέα έκθεση [1] από το Freedom House, έναν μη κομματικό οργανισμό προώθησης της δημοκρατίας, βρίσκουμε ότι οι ασφαλείς χώροι για διαφωνίες συρρικνώνονται ταχέως σε όλο τον κόσμο. Με βάση ένα σύνολο δεδομένων [αποτελούμενο από] 735 τεκμηριωμένα περιστατικά ξεκάθαρης διεθνικής καταστολής που σημειώθηκαν μεταξύ του 2014 και του 2021, δείχνουμε ότι οι αυταρχικές κυβερνήσεις συνεργάζονται όλο και περισσότερο για να συμβάλουν στον εντοπισμό, στην απειλή, στην κράτηση και στην απέλαση των επικριτών τους. Επιπλέον, χάρη στις περιοριστικές πολιτικές ασύλου πολλών δημοκρατιών, που σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως καταφύγια για τους αντιφρονούντες, υπάρχουν λιγότερα διαθέσιμα ασφαλή μέρη για εκείνους που αναζητούν καταφύγιο από τις διώξεις. Εάν οι δημοκρατίες θέλουν να υποστηρίξουν τις φιλελεύθερες αξίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα παγκοσμίως, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν καλωσορίζοντας εκείνους που διακινδυνεύουν την ζωή τους για να ορθώσουν το ανάστημα τους στα αυταρχικά καθεστώτα.

ΠΟΥΘΕΝΑ ΝΑ ΣΤΡΑΦΟΥΝ

Το ανησυχητικό είναι ότι οι ομοϊδεάτες αυταρχικοί αλληλοβοηθούνται ολοένα και περισσότερο για να κυνηγήσουν τους αντιφρονούντες πέρα από τα σύνορα. Το 2021, η συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών διεθνικής καταστολής —74%— διαπράχθηκαν από αυταρχικές κυβερνήσεις στην επικράτεια άλλων αυταρχικών κρατών. Αυτό είναι 16 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από τον μέσο όρο μεταξύ του 2014 και του 2020, όταν το 58% των περιπτώσεων που καταγράφηκαν από το Freedom House διαπράχθηκαν από και έλαβαν χώρα σε αυταρχικές χώρες. Τα περιστατικά διεθνικής καταστολής που συμβαίνουν σε χώρες που δεν σέβονται τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και με αδύναμες παραδόσεις κράτους δικαίου, όπως το Τατζικιστάν και η Ταϊλάνδη, είναι ιδιαιτέρως ύπουλα επειδή τείνουν να προσελκύουν λιγότερο την προσοχή των media, της κοινωνίας των πολιτών και της κυβέρνησης. Μολονότι η σύλληψη του Pratasevich και η δοκιμασία της Tsimanouskaya κέρδισαν σημαντική διεθνή κάλυψη [2] και οδήγησαν ακόμη και στην επιβολή πολυμερών κυρώσεων, ο όγκος της εκστρατείας διεθνικής καταστολής της Λευκορωσίας, το 2021, έχει περάσει σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητος. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι έλαβε χώρα ως επί το πλείστον εντός μια γειτονικής αυταρχικής χώρας: της Ρωσίας.

Το καθεστώς του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, έχει υπάρξει ένας πρόθυμος εταίρος στις διώξεις των αντιφρονούντων και των αντιπάλων από τον Λουκασένκο. Τα ρωσικά δικαστήρια, τα οποία είναι εδώ και καιρό αδιάφορα για τα δικαιώματα των ντόπιων πολιτικών ακτιβιστών, ενέκριναν επανειλημμένα τα αιτήματα έκδοσης Λευκορώσων [που βρίσκονταν] στην Ρωσία, οι οποίοι συμμετείχαν σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στην Λευκορωσία. Σε μια αξιοσημείωτη περίπτωση, η Ρωσία απέλασε έναν μαχητή μεικτών πολεμικών τεχνών, ο οποίος, σύμφωνα με το Radio Free Europe, είχε ήδη ξυλοκοπηθεί και πυροβοληθεί με λαστιχένιες σφαίρες, ενώ βρισκόταν υπό κράτηση στην Λευκορωσία, ακόμη και αφότου το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (European Court of Human Rights) εξέδωσε γνωμοδότηση που απαγόρευε τον επαναπατρισμό του λόγω ανησυχιών για βασανιστήρια. Το δικό του ήταν μόνο ένα από τα 22 περυσινά περιστατικά στα οποία Λευκορώσοι [που βρίσκονταν] στην Ρωσία συνελήφθησαν, εκδόθηκαν ή απειλήθηκαν με έκδοση.

Σε κάποιες περιπτώσεις, το ρωσικό κράτος έχει διαδραματίσει έναν πιο ενεργό ρόλο, με το να αρπάζει στην Ρωσία, χωρίς ίχνος νομικής διαδικασίας, ανθρώπους που καταζητούνται από το καθεστώς του Λουκασένκο. Τον Απρίλιο του 2021, οι ρωσικές Αρχές απήγαγαν, όπως φαίνεται, δύο Λευκορώσους -ο ένας με αμερικανική υπηκοότητα- από ένα ξενοδοχείο στη Μόσχα και τους παρέδωσαν στις λευκορωσικές υπηρεσίες ασφαλείας, οι οποίες στην συνέχεια τους οδήγησαν [σε απόσταση] άνω των 400 μιλίων, στην άλλη πλευρά των συνόρων, στο Μινσκ. Αμφότεροι είχαν μακροχρόνιους δεσμούς με την λευκορωσική αντιπολίτευση και τώρα αντιμετωπίζουν κατηγορίες για σχεδιασμό πραξικοπήματος κατά της κυβέρνησης της Λευκορωσίας.