Ένα ρήγμα στον Ειρηνικό | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ένα ρήγμα στον Ειρηνικό

Ο κίνδυνος της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας στα νησιωτικά έθνη
Περίληψη: 

Αυτό που συμβαίνει στις Νήσους του Σολομώντος έχει ευρύτερες επιπτώσεις ασφαλείας στην περιοχή και θα πρέπει να θεωρηθεί ως μέρος μιας συστηματικής προσπάθειας του Πεκίνου να επεκτείνει την παρουσία του στον Ειρηνικό, να προωθήσει τα εργαλεία του αυταρχικού ελέγχου, να υποσκάψει την πρόσβαση των ΗΠΑ στην περιοχή, και να περιορίσει την ελευθερία κινήσεων των συμμάχων των ΗΠΑ.

O CHARLES EDEL είναι πρόεδρος για την Αυστραλία και ανώτερος σύμβουλος στο Center for Strategic and International Studies. Υπηρέτησε στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ ως μέλος του προσωπικού για τον σχεδιασμό πολιτικής, από το 2015 έως το 2017.

Η τελευταία φορά που οι περισσότεροι Αμερικανοί έδωσαν προσοχή στις Νήσους του Σολομώντος ήταν εν μέσω του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ιαπωνία διεξήγαγαν μια παρατεταμένη ναυμαχία στα νερά και τους ουρανούς γύρω από το Γκουανταλκανάλ. Αυτή η εξουθενωτική μάχη είχε πολύ μεγάλες στρατηγικές επιπτώσεις - σταμάτησε την ιαπωνική προέλαση στον Νότιο Ειρηνικό, διασφάλισε ότι τα συμμαχικά έθνη όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία δεν περικυκλώθηκαν ούτε αποκόπηκε ο ανεφοδιασμός τους από εχθρικές δυνάμεις, αντέστρεψε την δυναμική του πολέμου στον Ειρηνικό και παρείχε μια βάση για να ξεκινήσει η αντεπίθεση εναντίον ενός ολοκληρωτικού εχθρού. Δείχνοντας τα εκατοντάδες μικρά νησιά που απλώνονται σε όλο τον Ειρηνικό, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Φράνκλιν Ρούσβελτ, εξήγησε στο αμερικανικό κοινό ότι, ενώ μπορεί να «φαίνονται μόνο ως μικρές κουκκίδες στους περισσότερους χάρτες . . . καλύπτουν μια μεγάλη στρατηγική περιοχή».

06062022-1.jpg

Η σημαία των Νήσων του Σολομώντος στο Πεκίνο, τον Οκτώβριο του 2019. Stringer / Reuters
--------------------------------------------------------

Αυτή η μεγάλη στρατηγική περιοχή, [η οποία αποτέλεσε] κλειδί για τη μάχη και τη νίκη στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, υπέστη σημαντική παραμέληση τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς η στρατηγική και η πολιτική των ΗΠΑ εστίασαν αλλού. Ετούτο πρέπει πλέον να αλλάξει. Τον Απρίλιο, η κυβέρνηση των Νήσων του Σολομώντος ανακοίνωσε ότι είχε υπογράψει ένα προσωρινό σύμφωνο ασφαλείας με την Κίνα, και στα τέλη Μαΐου, ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών, Wang Yi, ταξίδεψε στην περιοχή, σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει περισσότερες συμφωνίες από τις χώρες των Νήσων του Ειρηνικού. Το Σύμφωνο ασφαλείας των Νήσων του Σολομώντος περιείχε αόριστη και αναλυτική γλώσσα, που φαίνεται να ανοίγει την πόρτα στην Κίνα ώστε να παίξει ρόλο στην καταστολή των εσωτερικών αναταραχών στις Νήσους του Σολομώντος, επιτρέποντας στο Πεκίνο να αναπτύξει κινεζικές αστυνομικές και στρατιωτικές δυνάμεις κατόπιν αιτήματος των Νήσων του Σολομώντος για να «διατηρήσει την κοινωνική τάξη». Το Σύμφωνο και οι δυνητικές μελλοντικές συμφωνίες με άλλα κράτη των Νήσων του Ειρηνικού, θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την περιφερειακή ασφάλεια, επεκτείνοντας την εμβέλεια του κινεζικού στρατού, δίνοντάς του πρόσβαση σε ένα κρίσιμο σημείο ναυτικής συγκέντρωσης και ωθώντας τις Νήσους του Ειρηνικού στη μέση ενός γεωπολιτικού ανταγωνισμού που θα εκτείνεται σε όλο τον κόσμο.

Η συμφωνία της Κίνας με τις Νήσους του Σολομώντος και οι προσπάθειές της να αποκτήσει παρόμοιες συμφωνίες με άλλα έθνη του Ειρηνικού έχουν σημάνει τον κώδωνα του κινδύνου τόσο εντός όσο και εκτός της περιοχής. Η Κίνα έχει σίγουρα την ικανότητα να παράσχει τις αναγκαίες επενδύσεις για υποδομές στην περιοχή, αλλά οι τοπικοί πληθυσμοί είναι επιφυλακτικοί λόγω της τεκμηριωμένης άποψής τους ότι οι κινεζικές επενδύσεις έχουν να κάνουν εξίσου με την προώθηση των συμφερόντων του Πεκίνου [1] και την διαφθορά της τοπικής πολιτικής όσο και με την κάλυψη των τοπικών αναγκών. Πουθενά δεν ισχύει αυτό περισσότερο από όσο στις Νήσους του Σολομώντος, όπου περισσότερο από το 90% των ανθρώπων είπαν ότι προτιμούν η χώρα τους να ευθυγραμμιστεί με τις φιλελεύθερες δημοκρατίες αντί με την Κίνα, και σχεδόν το 80% είπαν ότι δεν ήθελαν να λάβει η χώρα τους οικονομική βοήθεια από την Κίνα.

Κι όμως, στον Manasseh Sogavare, τον πρωθυπουργό των Νήσων του Σολομώντος, το Πεκίνο βρήκε έναν πρόθυμο εταίρο. Η απόφαση του Sogavare να υπογράψει αυτή την συμφωνία όχι μόνο τον έφερε σε αντιπαράθεση με πολλούς από τους ίδιους τους πολίτες του, αλλά και με την ευρύτερη κοινότητα των Νήσων του Ειρηνικού, η οποία δεν είναι θετικά διακείμενη σε μια αυταρχική δύναμη που εγκαθιστά στρατιωτικές βάσεις ανάμεσά της. Ο υπουργός Εξωτερικών της Νέας Ζηλανδίας καταδίκασε την συμφωνία τόσο ως «ανεπιθύμητη όσο και αχρείαστη», ενώ ο πρόεδρος της Μικρονησίας έγραψε στον Sogavare πως φοβόταν ότι μια τέτοια συμφωνία θα καθιστούσε τις Νήσους του Ειρηνικού ως «το επίκεντρο μιας μελλοντικής αντιπαράθεσης». Η αντίδραση ήταν πιο αγωνιώδης στην Αυστραλία, με κάποιους να παρομοιάζουν την συμφωνία με την κρίση των πυραύλων της Κούβας και άλλους να ισχυρίζονται ότι είναι η χειρότερη αποτυχία της αυστραλιανής εξωτερικής πολιτικής από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά.

Η ανακοίνωση της συμφωνίας ασφαλείας μεταξύ της [πρωτεύουσας των Νήσων του Σολομώντος] Honiara και του Πεκίνου, και η διπλωματική πίεση της Κίνας, θα πρέπει να χρησιμεύσουν ως προειδοποίηση για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους. Η δέσμευσή τους με τις χώρες της περιοχής έχει αποτύχει. Η Ουάσιγκτον πρέπει να επεκτείνει την διπλωματική της παρουσία στις Νήσους του Ειρηνικού, να υποστηρίξει την πολυμέρεια στην περιοχή, να στηρίξει αναπτυξιακές πρωτοβουλίες και να λάβει σοβαρά υπόψη τις υπαρξιακές ανησυχίες που τρέφουν πολλές από αυτές τις χώρες για την κλιματική αλλαγή. Απαιτείται επείγουσα αλλαγή προσέγγισης για να εμποδισθεί το Πεκίνο από το να υπονομεύσει περαιτέρω την δημοκρατία και να επεκτείνει το στρατιωτικό του αποτύπωμα στον Ειρηνικό.

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΠΕΚΙΝΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΙΡΗΝΙΚΟ