H νότια στρατηγική της Κίνας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

H νότια στρατηγική της Κίνας

Το Πεκίνο χρησιμοποιεί τον Παγκόσμιο Νότο για να περιορίσει την Αμερική

Τίποτα από αυτά δεν σημαίνει ότι το Πεκίνο θα καταφέρει να γίνει η κυρίαρχη οικονομική, πολιτική, και στρατιωτική δύναμη στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Η Κίνα ίσως αποκτήσει επιφυλάξεις για το ότι οι χαμηλές αποδόσεις των επενδύσεων θα αποστραγγίσουν τους πόρους της και, ως εκ τούτου, ίσως αποσυρθεί από μεγάλες πρωτοβουλίες στο εξωτερικό. Όντως, το κύμα μεγάλων έργων της «Ζώνης και Οδού» έχει ήδη υποχωρήσει τα τελευταία χρόνια και ίσως παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα καθώς η οικονομική ανάπτυξη της χώρας συνεχίζει να επιβραδύνεται [8]. Το Πεκίνο θα θελήσει επίσης να αποφύγει τα αδιέξοδα ασφαλείας που θέτουν σε κίνδυνο τα συμφέροντά του. Ωστόσο, ανεξάρτητα από τις δυσκολίες που βρίσκονται μπροστά, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Κίνα θεωρεί πλέον τον αναπτυσσόμενο κόσμο ως ένα θέατρο αυξανόμενης στρατηγικής σημασίας.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ωστόσο, δεν φαίνεται να έχουν προσαρμοστεί πλήρως για να απαντήσουν στο όραμα του Πεκίνου για τον Παγκόσμιο Νότο. Την τελευταία δεκαετία, διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ ήταν σχεδόν εξ ολοκλήρου αντιδραστικές στις προσπάθειες της Κίνας να αυξήσει την επιρροή της στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η κυρίαρχη πολιτική της για τον Παγκόσμιο Νότο φαίνεται ότι είναι να αποκαλεί την Πρωτοβουλία Ζώνη και Οδός του Πεκίνου ως μια άσκηση οικονομικών της αρπαγής, να επιχειρεί να συναρμολογήσει βιαστικά Δυτικούς συνασπισμούς για την οικοδόμηση υποδομών που «θα καθοδηγούνται από αξίες» και να στέλνει υψηλόβαθμους αξιωματούχους των ΗΠΑ στα νησιά του νοτίου Ειρηνικού, μόνο όταν αυτά τα κράτη συζητούν συμφωνίες ασφαλείας με την Κίνα. Καμία από αυτές [τις πολιτικές] δεν φαίνεται να αποτελεί μέρος μιας μελετημένης στρατηγικής. Πράγματι, οι σχεδιαστές του Πεκίνου πιθανώς απολαμβάνουν να παρακολουθούν την φρενήρη απάντηση της Ουάσιγκτον, όποτε αναδύονται φήμες για μια νέα κινεζική ναυτική βάση. Ίσως εξετάζουν ακόμη και ελιγμούς που έχουν σχεδιαστεί για να εκτρέψουν τους οικονομικούς πόρους, την διπλωματική ενέργεια και την στρατιωτική εστίαση των ΗΠΑ από τα μέρη με μεγάλη σημασία.

Αντί να διαμορφώνουν εξ’ ολοκλήρου την στρατηγική τους για τον Παγκόσμιο Νότο από την άποψη του ανταγωνισμού ενάντια στην Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να καθορίσουν τις δικές τους προτεραιότητες. Οι πόροι των ΗΠΑ δεν είναι άπειροι και η Ουάσιγκτον δεν χρειάζεται να δεσμεύεται εξίσου παντού. Θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στις χώρες που βρίσκονται κοντά σε γεωγραφικά σημεία συγκέντρωσης και που κατέχουν ορυκτά ή φυσικούς πόρους, απαραίτητους για τη μελλοντική οικονομική και τεχνολογική πρόοδο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει επίσης να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή σε μέρη όπου η δημοκρατία έχει αρχίσει να ριζώνει. Η λογοδοσία, η διαφάνεια, η ελευθερία και ο πλουραλισμός έχουν εγγενή αξία για τους απλούς ανθρώπους. Ενισχύουν επίσης τις προσπάθειες των ΗΠΑ να ανταγωνιστούν την Κίνα [9]: οι χώρες με ανεξάρτητα media, μη κυβερνητικές οργανώσεις και ισχυρές κοινωνίες των πολιτών είναι πιο πιθανό να ανιχνεύσουν τις επιβλαβείς συνέπειες των επενδύσεων της Κίνας και να αντισταθούν στις προσπάθειές της για διαφθορά, οικειοποίηση και καταναγκασμό.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει ακόμη να είναι προετοιμασμένες να επενδύσουν σημαντικούς πόρους στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Όπως επισημαίνουν συχνά οι επικριτές, είναι δύσκολο να νικήσεις κάτι με το τίποτα. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να επιδιώξει να μοιραστεί τα οικονομικά βάρη αυτών των επενδύσεων με τους βασικούς Ασιάτες και Ευρωπαίους συμμάχους της. Αλλά ίσως να μην χρειάζεται να δαπανήσει τεράστια ποσά για να αποκτήσει επιρροή στα αναπτυσσόμενα κράτη. Πέρα από τις υποσχέσεις για μετρητά, το βασικό ατού του Πεκίνου στον Παγκόσμιο Νότο είναι άυλο: η υπόσχεση για ευκαιρίες και σεβασμό. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην μπορούν οι Ηνωμένες Πολιτείες να προσφέρουν αμφότερα σε χώρες που πολύ συχνά αισθάνονται αγνοημένες.