Το πραγματικό τέλος της Pax Americana

Οι αμφιβολίες για την αμερικανική ισχύ και την αξιοπιστία διατυπώνονται λιγότερο ανοιχτά στην Ιαπωνία. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση του Απριλίου [13], ωστόσο, σχεδόν τα δύο τρίτα των Ιαπώνων υποστηρίζουν την ενδυνάμωση των αμυντικών ικανοτήτων της Ιαπωνίας και η πλειοψηφία συμφωνεί με την πρόταση του LDP για δαπάνη του 2% του ΑΕΠ για την άμυνα. Ο Ken Jimbo, εμπειρογνώμονας σε θέματα ασφάλειας στο Keio University, εξήγησε ότι μετά την αναταραχή των ετών του Τραμπ, πολλοί Ιάπωνες στρατηγιστές πιστεύουν ότι η χώρα πρέπει να επενδύσει περισσότερο στην δική της άμυνα και «να διαφοροποιηθεί, πέρα από τις Ηνωμένες Πολιτείες». Οι ίδιοι παρακολουθούσαν με ανησυχία, καθώς η Ουάσιγκτον αρνήθηκε να επέμβει απευθείας στην Ουκρανία, αφότου υπογράμμισε την διαφορά μεταξύ ενός συμμάχου στο ΝΑΤΟ και ενός συμμάχου εκτός ΝΑΤΟ και προειδοποίησε για τους κινδύνους από την αντιμετώπιση μιας πυρηνικής Ρωσίας. «Το ερώτημα», σύμφωνα με τον Jimbo, «είναι πόσο μπορούμε να εμπιστευτούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες για να υπερασπιστούν την Ταϊβάν ενώπιον των κινεζικών πυρηνικών απειλών».

ΚΟΙΝΑ ΒΑΡΗ

Μέχρι στιγμής, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει εστιάσει περισσότερο στο πόσο πολύ η Γερμανία και η Ιαπωνία χρειάζονται τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι απαντήσεις αμφότερων των χωρών υποδηλώνουν βραχυπρόθεσμα μια αναβίωση —ακόμα και μια επέκταση— των παραδοσιακών συμμαχιών τους με την Ουάσιγκτον. Το Τόκιο όχι μόνο έχει ταχθεί στο πλευρό της Δύσης και έχει συμπράξει στο καθεστώς των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, αλλά το Βερολίνο έχει δεσμευτεί εκ νέου στο ΝΑΤΟ, έχει σηματοδοτήσει ότι σχεδιάζει να αγοράσει αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη F-35 και έχει αποφασίσει να κατασκευάσει τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου που θα του επιτρέψουν να αγοράζει αμερικανικό αντί για ρωσικό αέριο. Οι ατλαντιστές της Γερμανίας ελπίζουν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία θα δεσμεύσει τις Ηνωμένες Πολιτείες στην Ευρώπη και θα επαναδημιουργήσει το μοντέλο του Ψυχρού Πολέμου στο οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ηγούνται και η Ευρώπη θα συνεισφέρει μόνο όσο είναι απαραίτητο. Αλλά οι μετατοπίσεις των αμυντικών πολιτικών της Γερμανίας και της Ιαπωνίας θα μπορούσαν μακροπρόθεσμα να δημιουργήσουν μια πολύ διαφορετική ρύθμιση, αλλάζοντας την περιφερειακή τάξη στην Ευρώπη και στην Ασία και μεταμορφώνοντας τις συμμαχίες αμφότερων των χωρών με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η μεγαλύτερη διεκδικητικότητα της Γερμανίας και της Ιαπωνίας είναι πιθανό να συμβαδίσει με την περιχαράκωση των ΗΠΑ (και τη συρρίκνωση της σχετικής οικονομικής και στρατιωτικής ισχύος της Ουάσιγκτον) σε μακροπρόθεσμη βάση, μια τάση που είναι απίθανο να αλλάξει με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα υποχρεωθούν να επικεντρώσουν τους περιορισμένους πόρους τους στις προκλήσεις που θέτει η Κίνα. Αναλυτές όπως ο Robert Kagan έχουν υποστηρίξει ότι η Pax Americana θα μπορούσε να δώσει την θέση της στο παγκόσμιο χάος. Αυτό είναι σίγουρα δυνατό. Αλλά δεν είναι αυτό που έχει συμβεί σε μεγάλο μέρος της Μέσης Ανατολής, όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν περισσότερο εμπλεκόμενες τις τελευταίες δύο δεκαετίες και όπου τώρα υποχωρούν με τον πλέον δραματικό τρόπο. Ο Julien Barnes-Dacey και ο Hugh Lovatt του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (European Council on Foreign Relations) έχουν περιγράψει [14] το πώς υπήρξε μια αρχική απότομη αύξηση στον περιφερειακό ανταγωνισμό μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας και σε στρατιωτικές συγκρούσεις που προσέλκυσαν εξωτερικές δυνάμεις, όπως η Ρωσία και η Τουρκία. Στην συνέχεια, όμως, πολλές από αυτές τις συγκρούσεις επιβραδύνθηκαν, και ξεκίνησαν πιο τοπικά ωθούμενες διαδικασίες αναδιάταξης, με παράδειγμα την διάσκεψη της Βαγδάτης, τον Αύγουστο του 2021, που έφερε τους βασικούς περιφερειακούς δρώντες σε μεταξύ τους διάλογο.

Στην Ευρώπη, η περιχαράκωση των ΗΠΑ θα μπορούσε να αποφέρει μεγαλύτερη κυριαρχία, μόλις οι Ευρωπαίοι συνειδητοποιήσουν επιτέλους ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν θα σταματήσει τη μακροπρόθεσμη στροφή της Ουάσιγκτον προς την Ασία. Ένας λόγος για τον οποίο οι Ευρωπαίοι έχουν αποτύχει να αναπτύξουν μια κοινή εξωτερική πολιτική είναι η μεταξύ τους έλλειψη εμπιστοσύνης. Αλλά η επιθετικότητα της Μόσχας έχει φέρει κοντά τους Ευρωπαίους, πείθοντας χώρες που προηγουμένως ευνοούσαν την δέσμευση με την Ρωσία, όπως η Γερμανία και η Ιταλία, να ενστερνιστούν μια πολιτική ανάσχεσης. Εάν αυτή η σύγκλιση διατηρηθεί, θα μπορούσε κάποιος να δει μια πραγματική ευρωπαϊκή στρατηγική ευθυγράμμιση, [που θα είναι] τελικά υποστηριζόμενη από μια ευρωπαϊκή βιομηχανία εξοπλισμών και πιθανώς ακόμη και από μια περισσότερο κοινή ευρωπαϊκή πυρηνική αποτρεπτική δύναμη (ή τουλάχιστον από μια προθυμία της Γαλλίας να μοιραστεί την αποτρεπτική της δύναμη). Μακροπρόθεσμα, η Ευρώπη θα μπορούσε να σφυρηλατήσει ένα κοινό πλαίσιο για να διαχειριστεί τις σχέσεις με άλλες δυνάμεις, όπως η Ρωσία και η Τουρκία, μεταξύ άλλων, μέσω της αποτροπής, της επιλεκτικής αποσύνδεσης ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι εντάσεις και κάποιας μορφής διαλόγου για την αποτροπή της κλιμάκωσης. Αντί να συνεχίσει να διευρύνει την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, η Ευρώπη θα μπορούσε να επιλέξει μικρότερες, πιο ευέλικτες πολυμερείς διευθετήσεις που θα περιλαμβάνουν κάποιους από τους πιο σημαντικούς παίκτες, παρομοίως με την Quad στην Ασία. Εν ολίγοις, η ευρωπαϊκή τάξη πραγμάτων ίσως γίνει πιο ασιατική.