Η μεγάλη νίκη του Gustavo Petro | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η μεγάλη νίκη του Gustavo Petro

Ο πρώτος αριστερός πρόεδρος της Κολομβίας θα μπορούσε να μεταμορφώσει την περιοχή

Η τεράστια απόκλιση στον τρόπο με τον οποίο η πανδημία επηρέασε διαφορετικά τμήματα της κολομβιανής κοινωνίας είναι ενδεικτική της υποκείμενης ιεραρχικής δομής της χώρας. Μολονότι η οικονομία της έχει γνωρίσει σταθερή ανάπτυξη και ανακάμπτει γρήγορα από την πανδημία, η Κολομβία είναι η δεύτερη πιο άνιση χώρα της Λατινικής Αμερικής μετά την Βραζιλία. Τα ποσοστά κοινωνικής κινητικότητάς της είναι τα χαμηλότερα από όλων των 38 κρατών - μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Organization for Economic Cooperation and Development, ΟΟΣΑ). Είτε πρόκειται για την πρόσβαση στην εκπαίδευση, στην υγειονομική περίθαλψη, στην γη ή στην επίσημη απασχόληση, η Κολομβία λειτουργεί σύμφωνα με ανερυθρίαστα επιλεκτικά και διαχωρισμένα συστήματα που έχουν τις ρίζες τους σε διασυνδέσεις, οικογένειες και, πάνω απ 'όλα, χρήματα.

Η ανισότητα είναι ακόμη πιο έντονη εκτός των πόλεων, ειδικά σε περιοχές κοντά στις ακτές του Ειρηνικού, όπου ζουν μεγάλες κοινότητες ιθαγενών και Aφροκολομβιανών. Η απόγνωση που δημιουργήθηκε από την κυρίαρχη έλλειψη ευκαιριών έχει από καιρό τονώσει την στρατολόγηση από εγκληματικές και ένοπλες ομάδες˙ τώρα βρίσκει έκφραση στην δημοκρατική πολιτική κινητοποίηση για λογαριασμό των αριστερών υποψηφίων. Η υποψήφια αντιπρόεδρος του Petro, Francia Márquez, μια εξαιρετικά γενναία και ευθεία μαύρη ακτιβίστρια για το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα, έχει αποκτήσει τεράστια πολιτική δυναμική με βάση την προοδευτική πλατφόρμα της. Η νίκη του Petro σηματοδοτεί ότι η πλειονότητα των Κολομβιανών μπορεί να λαχταρούν να αποδώσουν ευθύνες σε ηγέτες που θεωρούν φιλάργυρους και εκτός πραγματικότητας - αλλά τώρα είναι επίσης πρόθυμοι, όπως δεν ήταν πριν, να αντιμετωπίσουν το κόστος της ανάληψης δύσκολων μεταρρυθμίσεων. «Αν δεν είχαμε ξυπνήσει, θα ήμασταν υποταγμένοι για πάντα», είπε πέρυσι μια νεαρή γυναίκα διαδηλώτρια στην [πόλη] Cali στην Διεθνή Ομάδα Κρίσεων (International Crisis Group). «Οι άνθρωποι δεν φοβούνται πλέον».

ΚΥΒΕΡΝΩΝΤΑΣ ΜΕ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ

Ο Petro πιθανώς θα αντιμετωπίσει άμεσες προκλήσεις ως πρόεδρος. Οι σχέσεις της Κολομβίας με τις ένοπλες δυνάμεις και την κυβέρνηση των ΗΠΑ ίσως επιδεινωθούν ταχέως, ιδιαίτερα εάν ο Petro πραγματοποιήσει την υπόσχεσή του να απομακρύνει την σημερινή στρατιωτική διοίκηση, να πιέσει για ταχεία αλλαγή στην πολιτική ασφαλείας ή πιέσει να εγκαταλειφθεί η πολιτική εκρίζωσης της κόκας υπέρ της εθελοντικής υποκατάστασης, με την οποία οι καλλιεργητές κόκας ξεριζώνουν τις παράνομες σοδειές και στρέφονται σε άλλα εγχειρήματα με την βοήθεια της κρατικής υποστήριξης. Η βελτίωση των δεσμών με την Κούβα και την Βενεζουέλα ή η έναρξη μιας νέας ειρηνευτικής διαδικασίας με την αντάρτικη ομάδα Εθνικός Απελευθερωτικός Στρατός (National Liberation Army, ELN), αμφότερα εκ των οποίων είναι πιθανά, θα προκαλούσαν επικριτικούς ελέγχους.

Ωστόσο, ως ζητήματα πολιτικής, αυτά τα βήματα είναι εφικτά, και ως ζητήματα πολιτικής υποστηρίζονται φαινομενικά από κάποιους από τους αντιπάλους του Petro. Ο πρώην πρόεδρος Juan Manuel Santos, για παράδειγμα, κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες για να καταλήξει σε συμφωνία με τον ELN πριν αποχωρήσει από τα καθήκοντα του, και η αντικατάσταση της κόκας αποτελεί άγκυρα της ειρηνευτικής συμφωνίας της Κολομβίας του 2016. Η απροκάλυπτη εχθρότητα του Duque προς την κυβέρνηση της Βενεζουέλας δεν έχει επιτύχει να απομακρύνει τον Μαδούρο από την εξουσία, αλλά έχει πυροδοτήσει οξεία αστάθεια στα κοινά σύνορα των χωρών. Το σχέδιο του Petro να ξεκινήσει τον περιορισμό της πετρελαϊκής βιομηχανίας είναι πιο προβληματικό και θα μπορούσε κάλλιστα να προκαλέσει οικονομικό σοκ και ταχεία υποτίμηση. Αλλά είναι επίσης ένας γρήγορος τρόπος για να τηρηθούν οι δεσμεύσεις για την κλιματική αλλαγή που η Κολομβία, μαζί με άλλες Δυτικές χώρες, έχει δεσμευτεί να διατηρήσει.

Η άνοδος του Petro στην εξουσία δεν αποτελεί πανάκεια για τα δεινά της χώρας. Ανεξάρτητα από την προοδευτική ατζέντα του Petro, τα ίδια ζητήματα της ανισότητας και της ανασφάλειας που ταλαιπώρησαν τον Duque κατά πάσα πιθανότητα θα αναζωπυρωθούν. Τα κύρια πολιτικά εμπόδια της Κολομβίας - η παροχή μεγαλύτερης ασφάλειας στην αγροτική περιφέρεια της χώρας και η επέκταση των οικονομικών ευκαιριών στα φτωχά προάστια της - θα αποτελέσουν πρόκληση για τον Petro, ιδιαίτερα εάν σκοπεύει να απογαλακτίσει την χώρα από τις εξαγωγές πετρελαίου της, ενόσω θα ενισχύει το κράτος. Ο νέος πρόεδρος θα βρεθεί αντιμέτωπος με το καθόλου ζηλευτό δίλημμα να αποσπάσει περισσότερα έσοδα από μια περιορισμένη φορολογική βάση για να χρηματοδοτήσει τις φιλόδοξες προτάσεις του. Αυτό θα πυροδοτήσει σκληρή αντιπολίτευση: ο Petro ίσως χρειαστεί να αντιμετωπίσει την παράλυση του Κογκρέσου και την φυγή κεφαλαίων από την χώρα. Και αν η ιστορία της Κολομβίας αποτελεί κάποια ένδειξη, η άνοδος της αριστεράς στην εξουσία θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν κύκλο βίας εναντίον κοινωνικών ακτιβιστών της βάσης από ένοπλες ομάδες όπως οι διακινητές ναρκωτικών Φυλή του Κόλπου (Gulf Clan). Το αν ο Petro θα μπορέσει να χειριστεί αυτές τις προκλήσεις και να οικοδομήσει ισχυρούς συνασπισμούς, χωρίς να εγκαταλείψει τους πολιτικούς του στόχους ή να επιχειρήσει να επεκτείνει την εκτελεστική εξουσία θα είναι η κρίσιμη δοκιμασία των επόμενων τεσσάρων ετών.