Ένας κόσμος μετά την Roe;

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εδώ και καιρό ενεργήσει ως ιδιαίτερα αποτελεσματικός «χαλαστής» (spoiler) στις προσπάθειες να οικοδομηθεί μια ισχυρή παγκόσμια συναίνεση σχετικά με την άμβλωση. Η απόφαση Roe εναντίον Wade πυροδότησε την άμεση αντίδραση από το εγχώριο κίνημα κατά της άμβλωσης, και ο τομέας όπου αυτό κατάφερε να σημειώσει γρήγορα επιτυχία ήταν η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Οι ερευνητές έχουν τεκμηριώσει [3] το πώς, στα χρόνια που προηγήθηκαν της δικαστικής απόφασης, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα χρησιμοποίησε την αντίθεση στην άμβλωση για να απομακρύνει τους Καθολικούς ψηφοφόρους από το Δημοκρατικό Κόμμα και να κινητοποιήσει τους κοινωνικούς συντηρητικούς να ψηφίσουν. Οι Ρεπουμπλικάνοι πήραν την πρώτη τους νομοθετική νίκη λίγο μετά την επανεκλογή του προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον, το 1972. Την ίδια χρονιά που αποφασίστηκε η Roe, το 1973, το Κογκρέσο ψήφισε την Τροποποίηση Helms στον Νόμο περί Εξωτερικής Βοήθειας (Foreign Assistance Act), που απαγόρευε την χρήση της βοήθειας των ΗΠΑ για την πληρωμή αμβλώσεων.

Μια δεκαετία αργότερα, το 1984, ο πρόεδρος Ρόναλντ Ρέιγκαν έστειλε μια αντιπροσωπεία στην Δεύτερη Διεθνή Διάσκεψη για τον Πληθυσμό (Second International Conference on Population) στην Πόλη του Μεξικού για να ανακοινώσει μια νέα πολιτική, χτίζοντας πάνω στην Τροποποίηση Helms, η οποία έκοψε όλη την βοήθεια των ΗΠΑ για τον οικογενειακό προγραμματισμό σε μη κυβερνητικές οργανώσεις εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών που δεν πιστοποίησαν είτε ότι δεν έκαναν αμβλώσεις είτε ότι δεν παρείχαν πληροφορίες σχετικά με την άμβλωση. (Αυτή έγινε γνωστή ως Πολιτική της Πόλης του Μεξικού.) Το 1985, το Κογκρέσο των ΗΠΑ ψήφισε την Τροποποίηση Kemp-Kasten, η οποία επέβαλε έναν παρόμοιο περιορισμό στις συνεισφορές των ΗΠΑ στο Ταμείο Πληθυσμού του ΟΗΕ (UN Population Fund). Μαζί, αυτές οι πολιτικές οδήγησαν σε ουσιαστική μείωση της χρηματοδότησης των ΗΠΑ που διατίθεται για την υποστήριξη ολοκληρωμένων υπηρεσιών αναπαραγωγικής υγείας στο εξωτερικό. Μολονότι οι πολιτικές ισχύουν για όλους τους αποδέκτες της βοήθειας των ΗΠΑ, στην πράξη επηρεάζονται περισσότερο οι φτωχότερες χώρες -όπου οι άνθρωποι εξαρτώνται συχνά από χρηματοδοτούμενες από το εξωτερικό ΜΚΟ για υπηρεσίες υγείας.

Υπάρχουν τόσο ηθικά όσο και πρακτικά προβλήματα με τις πολιτικές των ΗΠΑ σχετικά με την πρόσβαση στην άμβλωση στο εξωτερικό. Αυτά αντιπροσωπεύουν ένα είδος ιμπεριαλιστικής υποκρισίας, επιβάλλοντας μια ιεραρχία στην οποία μια διαδικασία που είναι νόμιμη στις Ηνωμένες Πολιτείες περιορίζεται για τις γυναίκες που ζουν σε άλλες χώρες. Επιπλέον, η έρευνα [4] έχει σταθερά [5] βρει [6] ότι η Πολιτική της Πόλης του Μεξικού αυξάνει τα ποσοστά των αμβλώσεων, ιδιαίτερα μεταξύ των γυναικών που ζουν σε χώρες που λαμβάνουν μεγάλη εξωτερική βοήθεια από τις ΗΠΑ. Αυτό το αποτέλεσμα ίσως φαίνεται παράλογο, αλλά η εξήγηση είναι λογική: όταν έχει επιβληθεί η πολιτική, η προσφορά αντισυλληπτικών σε ετούτες τις χώρες έχει μειωθεί, διότι οι ΜΚΟ που παρέχουν υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας έχουν χάσει χρηματοδότηση. Το αποτέλεσμα είναι λιγότερη χρήση αντισυλληπτικών, το οποίο σημαίνει περισσότερες εγκυμοσύνες και περισσότερες αμβλώσεις.

Αυτό που παρέχει η Πολιτική της Πόλης του Μεξικού, ωστόσο, είναι η συμβολική υποστήριξη στους πολέμιους της άμβλωσης. Αυτή και άλλες πολιτικές των ΗΠΑ έχουν αποθαρρύνει την προάσπιση των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων σε χώρες που είναι εξαρτημένες από την αμερικανική βοήθεια. Σε συνεντεύξεις που διεξήγαγε η Vanessa Rios για μια μελέτη [7] του 2019 του Διεθνούς Συνασπισμού για την Υγεία των Γυναικών (International Women’s Health Coalition), εκπρόσωποι οργανώσεων υγείας στην Κένυα, στο Νεπάλ, στη Νιγηρία και στη Νότιο Αφρική ανέφεραν τον φόβο τους να συνεργαστούν ή να συνδεθούν με οποιονδήποτε τρόπο με άλλες ομάδες που εμπλέκονται στην άμβλωση. Φοβόνταν ακόμη και να συζητήσουν για την άμβλωση εντός των ίδιων των οργανώσεων τους.

Ο ρόλος της Πολιτικής της Πόλης του Μεξικού στην ενδυνάμωση των κινημάτων κατά της άμβλωσης συμβάλει στην εξουδετέρωση ενός σημαντικού ορίου στην αποτελεσματικότητά της: του γεγονότος ότι κάθε Δημοκρατικός πρόεδρος από το 1984 και μετά την έχει ανακαλέσει για όλη την διάρκεια της θητείας του. Μολονότι οι Δημοκρατικές κυβερνήσεις έχουν αποκαταστήσει την χρηματοδότηση των ΗΠΑ σε οργανώσεις βοήθειας σε άλλες χώρες που είχε προηγουμένως διακοπεί, ετούτες οι κυβερνήσεις συνήθως δεν έχουν θεσπίσει πολιτικές για να διαταράξουν τα δίκτυα κατά της άμβλωσης ή να υποστηρίξουν την υπεράσπιση των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων σε εκείνα τα μέρη.

Υπό τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ [8], οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδίωξαν ακόμη πιο εκτεταμένους περιορισμούς για την άμβλωση στο εξωτερικό. Το 2017, η κυβέρνηση επέκτεινε την Πολιτική της Πόλης του Μεξικού για να εφαρμοστεί όχι μόνο στα περίπου 600 εκατομμύρια δολάρια σε βοήθεια που διαθέτει η Ουάσιγκτον για τον οικογενειακό προγραμματισμό και την αναπαραγωγική υγεία κάθε χρόνο, αλλά και στα σχεδόν 7 δισεκατομμύρια δολάρια σε συνολική διεθνή υγειονομική βοήθεια που παρέχει κάθε χρόνο. Οι συνεντεύξεις της Rios υποδήλωσαν ότι κάποια από αυτά τα κεφάλαια εξετράπησαν για την υποστήριξη ομάδων κατά της άμβλωσης στο εξωτερικό - και ότι συντηρητικοί πολιτικοί και οργανώσεις σε χώρες όπως η Κένυα και η Νιγηρία είχαν γίνει πιο ευθείες ως απάντηση στην αλλαγή της πολιτικής των ΗΠΑ.