Η ανέλπιστη επιτυχία της εκεχειρίας στην Υεμένη

Στην αρχή του πολέμου, πολλοί εξωτερικοί παρατηρητές έκριναν ότι η ιρανική υποστήριξη προς τους Χούθι ήταν περιορισμένη. Κατά την διάρκεια της κατάληψη της Σαναά από τους Χούθι, για παράδειγμα, οι υποκλαπείσες επικοινωνίες μεταξύ των Χούθι και Ιρανών αξιωματούχων έδειξαν ότι η ομάδα αγνόησε επανειλημμένα τις συμβουλές της Τεχεράνης. Αλλά η σχέση έχει σαφώς αναπτυχθεί και εμβαθυνθεί κατά την διάρκεια της σύγκρουσης. Οι Χούθι έχουν αποκτήσει και κατασκευάσει ιρανικά συστήματα πυραύλων και drones και τα έχουν αναπτύξει σε ένα αυξανόμενο βεληνεκές. Το οπλοστάσιό τους μπορεί πλέον να φτάσει στόχους 800 μίλια μακριά ή περισσότερο, συμπεριλαμβανομένων του Ριάντ και του Άμπου Ντάμπι. Ισραηλινοί αξιωματούχοι φοβούνται ότι οι Χούθι θα μπορέσουν σύντομα να εξαπολύσουν επιθέσεις στο νότιο Ισραήλ. Οι προσπάθειες καταστολής των δικτύων λαθρεμπορίου που λειτουργούν μέσω των εμπορικών σκαφών που διασχίζουν την Ερυθρά Θάλασσα προς την Υεμένη έχουν αποδώσει κάποιες κατασχέσεις όπλων, αλλά δεν έχουν εμποδίσει την ροή όπλων.

Μολονότι οι Χούθι αρνούνται ότι λαμβάνουν εντολές από την Τεχεράνη, οι περιφερειακές συμμαχίες τους είναι σαφείς. Οι Χούθι έχουν από καιρό περιγράψει τους εαυτούς τους ως έναν ολοένα και πιο σημαντικό παίκτη στον αποκαλούμενο άξονα της αντίστασης -την συμμαχία του Ιράν, της Συρίας, της Χεζμπολάχ και, κατά καιρούς, της Χαμάς και των υποστηριζόμενων από το Ιράν παραστρατιωτικών ομάδων στο Ιράκ- εναντίον της αντιληπτής ηγεμονίας του Ισραήλ και των ΗΠΑ στην περιοχή. Από την πλευρά της, η ιρανική κυβέρνηση έχει ανταλλάξει πρέσβεις με την ηγεσία των Χούθι στην Σαναά, αναγνωρίζοντας σιωπηρά ότι τους θεωρεί ως τους νομιμοποιημένους κυβερνήτες της Υεμένης, μολονότι ισχυρίζεται ότι η σχέση τους φτάνει μέχρι εκεί. Αλλά όσο οι Χούθι επιτίθενται στους περιφερειακούς αντιπάλους με όπλα που βασίζονται στην ιρανική τεχνολογία, οποιαδήποτε διαφοροποιημένη αξιολόγηση της σχέσης δεν θα φανεί ιδιαίτερα πειστική στην Ουάσιγκτον ή σε άλλες Δυτικές πρωτεύουσες. Οι αμερικανοί αξιωματούχοι γνωρίζουν επίσης ότι οι Χούθι είναι απίθανο να εγκαταλείψουν την αντιιμπεριαλιστική ρητορική τους και την δέσμευσή τους στον άξονα της αντίστασης, ακόμη και αν τελειώσει ο πόλεμος. Το Ιράν, εν τω μεταξύ, είναι εξίσου απίθανο να εκχωρήσει μια στρατηγική συνεργασία με μια μεγάλη στρατιωτική δύναμη στην Αραβική Χερσόνησο.

Στην προσπάθειά τους να πλοηγηθούν στην αναζήτηση των Χούθι για την εξουσία, διπλωμάτες και άλλοι ξένοι αξιωματούχοι έχουν επιδιώξει εδώ και αρκετό καιρό να βρουν ένα λειτουργικό σύνολο ρυθμίσεων που θα συμβιβάζουν τέσσερις βασικές πραγματικότητες του σημερινού status quo. Πρώτον, οι Χούθι έχουν κερδίσει το πάνω χέρι στα βόρεια υψίπεδα και αποτελούν την κυρίαρχη δύναμη στην πολυπληθέστερη περιοχή της χώρας. Πιθανώς ελέγχουν το 70% με 80% του πληθυσμού της Υεμένης. Δεύτερον, το εμπόριο και η περιφερειακή ασφάλεια θα συνεχίσουν να απειλούνται όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, ειδικά καθώς οι Χούθι ελέγχουν μεγάλο μέρος της ακτής της Ερυθράς Θάλασσας [που ανήκει στην] Υεμένη και θα μπορούσαν να κλείσουν μια ζωτικής σημασίας διεθνή εμπορική οδό, εμποδίζοντας την θαλάσσια κυκλοφορία να διέρχεται από το στενό Bab el Mandeb —ιδιαίτερα εάν μπορέσουν να αποκτήσουν πιο εξελιγμένα οπλικά συστήματα από το Ιράν. Τρίτον, ο πόλεμος δεν μπορεί να τελειώσει χωρίς οι Σαουδάραβες και οι Χούθι να καταλήξουν σε κάποιο είδος συνεννόησης σχετικά με την διασυνοριακή ασφάλεια και τις ρυθμίσεις για την διακυβέρνηση. Και τέλος, οι εγχώριοι αντίπαλοι των Χούθι -που τώρα εκπροσωπούνται από ένα προεδρικό συμβούλιο που εγκαταστάθηκε για να αντικαταστήσει τον Hadi, τον Μάρτιο του 2022- δεν μπορούν να δεχτούν την ιδέα της ζωής υπό την κυριαρχία των Χούθι και πολλοί έχουν ορκιστεί να συνεχίσουν να πολεμούν σε περίπτωση που ο συνασπισμός αποσυρθεί.

Αυτές είναι οι σκέψεις στις οποίες πρέπει να πλοηγηθούν οι ξένοι διπλωμάτες καθώς αναζητούν έναν τρόπο να καταστήσουν την Υεμένη μικρότερο κόμβο αστάθειας και να δημιουργήσουν ένα λειτουργικό modus vivendi μεταξύ των Χούθι και των εγχώριων αντιπάλων τους και των διεθνών εχθρών. Μέχρι τώρα, η κύρια πρόκληση ήταν η δημιουργία μιας ευκαιρίας για πρόοδο. Με την εκεχειρία σε ισχύ και τις προοπτικές για άμεσες συνομιλίες μεταξύ των Χούθι και των διαφόρων αντιπάλων τους να θεωρούνται υποσχόμενες, αυτή η στιγμή έχει φτάσει.

Με την κυβέρνηση να έχει κάνει παραχωρήσεις για να διευκολύνει τις μετακινήσεις στο αεροδρόμιο της Σαναά και στο λιμάνι της Hodeidah, όλα τα βλέμματα βρίσκονται πλέον στους αντάρτες για να δουν εάν θα συνεργαστούν με την κυβέρνηση για να ανοίξουν ξανά τους δρόμους μέσα και γύρω από την Taiz. Κατά την διάρκεια δύο πολύ φιλόνικων γύρων διαπραγματεύσεων υπό την καθοδήγηση των Ηνωμένων Εθνών στο Αμμάν, τον Μάιο και τον Ιούνιο, ο απεσταλμένος του ΟΗΕ Hans Grundberg παρουσίασε μια σειρά προτάσεων για να ανοίξουν εκ νέου κάποιοι από τους δρόμους. Η κυβέρνηση αποδέχθηκε την πιο πρόσφατη πρόταση, αλλά οι Χούθι δεν έχουν απαντήσει ακόμη στον απεσταλμένο. Με πολλούς Υεμενίτες που τάσσονται εναντίον των Χούθι να φοβούνται ότι η εκεχειρία είναι το προοίμιο μιας ξαφνικής αποχώρησης της Σαουδικής Αραβίας, μια ειρηνευτική συμφωνία θα γίνεται πιο δύσκολη όσο περισσότερο καθυστερούν οι διαπραγματεύσεις σχετικά με την Taiz. Εάν η εκεχειρία πρόκειται να είναι ένα βήμα προς τον βιώσιμο τερματισμό του πολέμου, οι Χούθι πρέπει ομοίως να εργαστούν για να οικοδομήσουν την εμπιστοσύνη με τους αντιπάλους τους.

ΤΟ ΤΕΣΤ ΤΗΣ ΕΚΕΧΕΙΡΙΑΣ