Πώς θα σπάσει ο αποκλεισμός της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς θα σπάσει ο αποκλεισμός της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα

Ο κόσμος πρέπει να δράσει για να αντιμετωπίσει την παγκόσμια επισιτιστική κρίση

Η λαβή της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα [4] δεν είναι απόλυτη: η απώλεια του Moskva, του καταδρομικού – ναυαρχίδα της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα, τον Απρίλιο, επέφερε σοβαρό πλήγμα στην ικανότητα της Μόσχας να ελέγχει τα ουκρανικά ύδατα. Μολονότι το Moskva είχε μικρή ικανότητα εναντίον χερσαίων στόχων και δεν μπορούσε να βοηθήσει με επιθέσεις στις χερσαίες δυνάμεις και τις υποδομές της Ουκρανίας, διέθετε 16 τεράστιους αντιπλοϊκούς πυραύλους που θα κυριαρχούσαν στη ναυμαχία στη Μαύρη Θάλασσα, εάν αυτή είχε προκύψει. Καθώς η παγκόσμια προσοχή στρέφεται προς τα λιμάνια της Ουκρανίας, ο ρωσικός στρατός θα νιώσει έντονα την απώλεια του Moskva.

Το ΝΑΤΟ, ωστόσο, θα έχει περιορισμένη ικανότητα να χαλαρώσει την λαβή [5] της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα λόγω της Σύμβασης του Μοντρέ. Η συμφωνία του 1936 ρυθμίζει τη ναυτική κυκλοφορία στα τουρκικά στενά που συνδέουν τη Μαύρη Θάλασσα με τη Μεσόγειο. Επιτρέπει απεριόριστη πρόσβαση στα εμπορικά πλοία και σχετικά ελεύθερη διέλευση σε χώρες της Μαύρης Θάλασσας, αλλά περιορίζει το μέγεθος και τον αριθμό των πολεμικών πλοίων που μπορούν να διέλθουν από τα στενά και την διάρκεια της ανάπτυξης τους από χώρες εκτός της Μαύρης Θάλασσας. Αυτό βάζει ανώτατο όριο στην ικανότητα της Δύσης να μετακινήσει δυνάμεις στην περιοχή: τα έθνη που δεν [βρέχονται] από τη Μαύρη Θάλασσα περιορίζονται σε μέγιστο βάρος 30.000 τόνων έκαστο, συνολικό άθροισμα 45.000 τόνων και παραμονή όχι μεγαλύτερη από 21 ημέρες. Η σύμβαση απαγορεύει επίσης τα υποβρύχια από κράτη που δεν [βρέχονται] από τη Μαύρη Θάλασσα, παραγκωνίζοντας έτσι ένα από τα μεγάλα ναυτικά πλεονεκτήματα του ΝΑΤΟ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν υπογράψει την Σύμβαση του Μοντρέ, επομένως θεωρητικά αυτοί οι κανόνες δεν ισχύουν για το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ. Η Ουάσιγκτον, ωστόσο, έχει συμμορφωθεί με την συμφωνία, λαμβάνοντας υπόψη την βασισμένη σε κανόνες διεθνή τάξη και από σεβασμό στην Τουρκία, μια σύμμαχο μέλος του ΝΑΤΟ.

Τελικά, η χρήση των στενών θα εξαρτηθεί από την Άγκυρα, η οποία θα μπορούσε, θεωρητικά, να κάμψει τους κανόνες για να διευκολύνει την συσσώρευση ναυτικού του ΝΑΤΟ. Όμως, δεδομένης της σχετικά ουδέτερης [6] στάσης της Τουρκίας στην σύγκρουση, της απροθυμίας της να θέσει σε κίνδυνο τις σχέσεις της είτε με την Ρωσία είτε με την Δύση και την ιστορική απροθυμία της να υπονομεύσει την σύμβαση, οι περιορισμοί πιθανότατα θα διατηρηθούν. Το πολύ, η Τουρκία ίσως ήταν πρόθυμη να ερμηνεύσει κάποιες διατάξεις με ευελιξία, αλλά μια τέτοια παραχώρηση θα είχε πιθανώς υψηλό κόστος για την Δύση, όπως η παροχή οικονομικής βοήθειας, η απαλλαγή από κάποιες κυρώσεις ή το κλείσιμο των ματιών στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων .

Το ΝΑΤΟ [7] θα μπορούσε να εργαστεί εντός των περιορισμών που θέτει η Σύμβαση, η οποία επιτρέπει κάποια συσσώρευση δυνάμεων. Ο περιορισμός των 45.000 τόνων σε πλοία εξωτερικών δυνάμεων θα επέτρεπε περίπου πέντε αντιτορπιλικά. Ένα αμερικανικό αντιτορπιλικό κλάσης DDG-51, το προηγμένο πολεμικό πλοίο πολλαπλών αποστολών, θα αντιπροσώπευε περίπου 9.000 τόνους· ένα βρετανικό αντιτορπιλικό Type 45, το οποίο είναι επίσης κατάλληλο για μια μεγάλη ποικιλία αποστολών, θα αντιπροσώπευε περίπου 7.350 τόνους. Δεδομένου του ανώτατου ορίου των 30.000 τόνων στις δυνάμεις μιας χώρας, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να στείλουν τρία αντιτορπιλικά και άλλες χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία ή η Γαλλία θα μπορούσαν να στείλουν τα άλλα δύο. Αυτά τα πέντε πλοία θα μπορούσαν να παράσχουν μια ισχυρή συνοδεία στα εμπορικά πλοία που μεταφέρουν ουκρανικά σιτηρά, παρά τον περιορισμένο αριθμό τους.

Το ΝΑΤΟ θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιήσει την σημαντική αεροπορική του ισχύ. Υποθέτοντας ότι η Ρουμανία και η Βουλγαρία θα συνεργαστούν, παρέχοντας βάσεις και επιτρέποντας στα αεροσκάφη του ΝΑΤΟ να πετούν πάνω από το έδαφός τους, η αεροπορική ισχύς του ΝΑΤΟ θα κυριαρχούσε επί των ρωσικών δυνάμεων επιφανείας και των αεροπορικών δυνάμεων στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας - και θα βοηθούσε στην υποθαλάσσια μάχη.

ΕΑΝ ΞΕΚΙΝΗΣΟΥΝ ΟΙ ΠΥΡΟΒΟΛΙΣΜΟΙ

Εάν το ΝΑΤΟ απέπλεε νηοπομπές στα λιμάνια της Ουκρανίας, ίσως θα ήταν υποχρεωμένο να αντιμετωπίσει μια ρωσική επίθεση. Δεδομένων των επανειλημμένων προειδοποιήσεων του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν [8], προς το ΝΑΤΟ να μην παρέμβει στην σύγκρουση, φαίνεται απίθανο ότι θα άφηνε μια νηοπομπή του ΝΑΤΟ να σπάσει τον αποκλεισμό της Ρωσίας χωρίς να αναλάβει κάποιο είδος δράσης. Η Ρωσία θα είχε επίσης ένα στρατηγικό πλεονέκτημα στο ότι δεν θα χρειαζόταν να εμποδίσει όλες τις μετακινήσεις φορτίων. Ένα ποσοστό φθοράς ακόμη και 25% θα ήταν πιθανώς περισσότερο από αυτό που θα ήταν διατεθειμένοι να ανεχτούν το ΝΑΤΟ και οι ναυτιλιακές εταιρείες.

Η Ρωσία πιθανώς θα χρησιμοποιούσε ναυτικές νάρκες και υποβρύχια για να επιτεθεί στις νηοπομπές σιτηρών, καθώς αυτά τα όπλα δεν είναι μόνο αποτελεσματικά, αλλά επίσης κρυφά και διαψεύσιμα, γεγονός που θα μετρίαζε την ευθύνη που θα αποδιδόταν για το ότι άνοιξε πυρ πρώτη. Η Ρωσία έχει ήδη σπείρει υποθαλάσσιες νάρκες στις προσεγγίσεις των ουκρανικών λιμανιών. Η Ουκρανία [9] θα μπορούσε να προσπαθήσει να τις σαρώσει, αλλά αυτό θα απαιτούσε μια αργή και επίπονη αναζήτηση από μικρά και ευάλωτα σκάφη. Το θέμα περιπλέκεται περαιτέρω από το γεγονός ότι η Ουκρανία έχει επίσης ναρκοθετήσει την ακτογραμμή της για να αμυνθεί έναντι των ρωσικών δυνάμεων· δεν θα ήταν δύσκολο για τη Μόσχα να κατηγορήσει το Κίεβο εάν μια νάρκη κατέστρεφε ένα πλοίο με σιτηρά.