Οι απίθανες θεωρίες περί νίκης της Ουκρανίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι απίθανες θεωρίες περί νίκης της Ουκρανίας

Η φαντασία για ρωσική ήττα και η υπόθεση της διπλωματίας

Εάν η θεωρία κατάρρευσης μέσω της φθοράς φαίνεται να έχει ήδη αποτύχει στην δοκιμασία της μάχης, υπάρχει μια άλλη επιλογή: οι Ουκρανοί θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τους Ρώσους. Οι δυνάμεις της Ουκρανίας θα μπορούσαν να νικήσουν τον εχθρό σε έναν μηχανοποιημένο πόλεμο, με τανκς και συνοδευτικό πεζικό και πυροβολικό, όπως το Ισραήλ κέρδισε τους Άραβες εχθρούς του στον Πόλεμο των Έξι Ημερών του 1967 και στον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973. Ούτε η Ρωσία ούτε η Ουκρανία διαθέτουν επαρκείς μηχανοποιημένες μονάδες μάχης για να υπερασπιστούν πυκνά τα τεράστια μέτωπά τους, πράγμα που σημαίνει κατ' αρχήν ότι και οι δύο πλευρές θα πρέπει να είναι ευάλωτες σε γρήγορες, σκληρές μηχανοποιημένες επιθέσεις. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, καμία πλευρά δεν φαίνεται να έχει καταφύγει σε τέτοιες τακτικές. Η Ρωσία ίσως να διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να συγκεντρώσει δυνάμεις για τέτοιες επιθέσεις χωρίς να την παρακολουθούν οι Δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών και η Ουκρανία ίσως να υποφέρει από παρόμοιο έλεγχο από τις ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών. Τούτου λεχθέντος, ένας εγκλωβισμένος υπερασπιστής όπως η Ουκρανία θα μπορούσε να δελεάσει τον εχθρό του ώστε να υπερεκταθεί. Οι ρωσικές δυνάμεις θα μπορούσαν να βρουν τις πλευρές τους και τις γραμμές εφοδιασμού τους ευάλωτες σε αντεπιθέσεις –όπως φαίνεται να συνέβη σε μικρή κλίμακα γύρω από το Κίεβο στις πρώτες μάχες του πολέμου.

Αλλά όπως ο ρωσικός στρατός είναι απίθανο να καταρρεύσει λόγω φθοράς, είναι επίσης απίθανο να χάσει με το να ξεπεραστεί. Οι Ρώσοι φαίνονται τώρα σοφοί για τα παιγνίδια που δοκίμασε η Ουκρανία από νωρίς. Και παρόλο που οι λεπτομέρειες είναι σπάνιες, οι πρόσφατες αντεπιθέσεις της Ουκρανίας στην περιοχή της Χερσώνας δεν φαίνεται να περιλαμβάνουν ιδιαίτερο αιφνιδιασμό ή ελιγμούς. Αντί γι’ αυτό, φαίνεται να μοιάζουν με το είδος των αργών, επιθέσεων τριβής που οι ίδιοι οι Ρώσοι έχουν κάνει στη Donbas. Είναι απίθανο αυτό το μοτίβο να αλλάξει πολύ. Αν και οι Ουκρανοί, επειδή υπερασπίζονται την πατρίδα τους, έχουν περισσότερα κίνητρα από τους Ρώσους, δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι είναι εγγενώς ανώτεροι στον μηχανοποιημένο πόλεμο. Η αριστεία σε αυτό απαιτεί μεγάλο προγραμματισμό και εκπαίδευση. Ναι, οι Ουκρανοί έχουν επωφεληθεί από τις Δυτικές συμβουλές, αλλά η ίδια η Δύση ίσως να μην έχει κάνει πρακτική με τέτοιες επιχειρήσεις, αφού δεν έχει διεξαγάγει μηχανοποιημένο πόλεμο από το 2003, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες εισέβαλαν στο Ιράκ. Και από το 2014, οι Ουκρανοί έχουν επικεντρώσει τις προσπάθειές τους στην προετοιμασία δυνάμεων για την άμυνα των οχυρωμένων γραμμών στη Ντονμπάς, όχι για κινητικές εχθροπραξίες.

Το πιο σημαντικό, η ικανότητα μιας χώρας να διεξάγει μηχανοποιημένο πόλεμο συσχετίζεται με την κοινωνικοοικονομική της ανάπτυξη. Τόσο τεχνικές όσο και διοικητικές δεξιότητες απαιτούνται για να διατηρούνται χιλιάδες μηχανές και ηλεκτρονικές συσκευές σε κατάσταση λειτουργίας και να συντονίζονται μακρινές, γρήγορα κινούμενες μονάδες μάχης σε πραγματικό χρόνο. Η Ουκρανία και η Ρωσία έχουν πληθυσμούς με παρόμοια ειδίκευση από τους οποίους μπορούν να αντλήσουν τους στρατιώτες τους, επομένως είναι απίθανο η πρώτη να έχει πλεονέκτημα στον μηχανοποιημένο πόλεμο.

Ένα πιθανό αντεπιχείρημα είναι ότι η Δύση θα μπορούσε να προμηθεύσει την Ουκρανία με τόσο ανώτερη τεχνολογία που θα ξεπερνούσε τους Ρώσους, βοηθώντας το Κίεβο να νικήσει τον εχθρό του είτε μέσω φθοράς είτε μέσω κινητικού πολέμου. Αλλά αυτή η θεωρία είναι επίσης φαντασιώδης. Η Ρωσία απολαμβάνει ένα πλεονέκτημα τρία προς ένα στον πληθυσμό και την οικονομική απόδοση, ένα χάσμα που ακόμη και τα εργαλεία υψηλής τεχνολογίας θα ήταν δύσκολο να καλύψουν. Τα προηγμένα Δυτικά όπλα, όπως οι κατευθυνόμενοι αντιαρματικοί πύραυλοι Javelin και NLAW, πιθανότατα βοήθησαν την Ουκρανία να απαιτήσει υψηλό τίμημα από τους Ρώσους. Αλλά μέχρι στιγμής, αυτή η τεχνολογία έχει χρησιμοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό για να αξιοποιήσει τα τακτικά πλεονεκτήματα που ήδη απολαμβάνουν οι αμυνόμενοι -κάλυψη, απόκρυψη, και δυνατότητα διοχέτευσης εχθρικών δυνάμεων μέσω φυσικών και ανθρωπογενών εμποδίων. Είναι πολύ πιο δύσκολο να εκμεταλλευτεί κανείς την προηγμένη τεχνολογία για να πάει στην επίθεση εναντίον ενός αντιπάλου που διαθέτει ένα σημαντικό ποσοτικό πλεονέκτημα, γιατί για να γίνει αυτό απαιτεί να ξεπεραστούν τόσο οι ανώτεροι αριθμοί όσο και τα τακτικά πλεονεκτήματα της άμυνας. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, δεν είναι προφανές ποια ειδική τεχνολογία διαθέτει η Δύση που θα ωφελούσε τόσο πολύ τον ουκρανικό στρατό που θα μπορούσε να σπάσει τις ρωσικές άμυνες.