Δυσκολεύοντας την διεξαγωγή του πολέμου | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Δυσκολεύοντας την διεξαγωγή του πολέμου

Πώς η Ουκρανία αλλάζει την χρήση των ελέγχων των εξαγωγών από την Δύση

Αυτά τα καθεστώτα έχουν επιτύχει πολλούς από τους στόχους τους. Για παράδειγμα, η Ομάδα της Αυστραλίας, η οποία αναδύθηκε ως απάντηση στην χρήση χημικών όπλων από το Ιράκ κατά την διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ την δεκαετία του 1980, κατέστησε πολύ δυσκολότερο για την Βαγδάτη να προμηθευτεί εξαρτήματα και πρόδρομες ουσίες χημικών όπλων μέσω νόμιμων εμπορικών διαύλων. Δεδομένου ότι τα χημικά όπλα δεν θα καθίσταντο παράνομα μέχρι το 1997, δώδεκα χρόνια αφότου ιδρύθηκε η AG, αυτό το καθεστώς εξυπηρέτησε μια σημαντική λειτουργία κατά την διάρκεια ετούτης της περιόδου. Αλλά όσο επιτυχημένα και αν ήταν κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και στην άμεση μεταψυχροπολεμική εποχή, αυτά τα μακροχρόνια καθεστώτα δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της παρούσας στιγμής. Πρώτον, η Ρωσία είναι μέλος τριών από αυτές —της WA, της NSG και του MTCR— και λόγω του ότι τα καθεστώτα καταρτίζουν τους καταλόγους τους των ελεγχόμενων ειδών με συναίνεση, η Μόσχα έχει την δυνατότητα να εμποδίζει τις συζητήσεις. Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα, η Ρωσία δεν μπορεί να απομακρυνθεί από οποιοδήποτε από αυτά τα καθεστώτα -ούτε καν διότι εισέβαλε σε ένα άλλο μέλος- χωρίς την συγκατάθεσή της. Στην πραγματικότητα, η Ρωσία είναι η πρόεδρος του MTCR [1] φέτος.

Εκτός από το προφανές πρόβλημα της συμμετοχής της Ρωσίας σε τρία από τα τέσσερα εξ΄αυτών, ετούτα τα καθεστώτα πάσχουν από έναν ξεπερασμένο ορισμό της εθνικής ασφάλειας. Καθώς η Κίνα επιδιώκει να επιτύχει την στρατηγική κυριαρχία σε βασικούς τομείς μέσω των επιδοτήσεων και των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, ο στενός ορισμός της εθνικής ασφάλειας που έχει διαμορφώσει επί μακρόν τους πολυμερείς ελέγχους των εξαγωγών δεν είναι πλέον επαρκής. Εξάλλου, τέτοιοι έλεγχοι δεν έχουν σχεδιαστεί παραδοσιακά για να επιλέγουν οικονομικούς νικητές και ηττημένους, μια πρακτική που αναλυτές και αξιωματούχοι είχαν αρχίσει να αμφισβητούν ακόμη και πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ένα άλλο πρόβλημα με τα σημερινά καθεστώτα ελέγχου των εξαγωγών πηγάζει από την σταδιακή θόλωση των στρατιωτικών και των πολιτικών γραμμών. Τα τελευταία χρόνια, η Κίνα έχει ενθαρρύνει την διάβρωση των ορίων μεταξύ των εγχώριων στρατιωτικών και πολιτικών τομέων της, μέσω μιας πολιτικής γνωστής ως στρατιωτικής-πολιτικής συγχώνευσης (military – civil fusion) [2], βάζοντας εμπόδια στην διαφοροποίηση μεταξύ των [ειδών] διπλής χρήσης και των αμιγώς πολιτικών ειδών. Επιπλέον, τα υπάρχοντα καθεστώτα είναι αγνωστικιστικά ως προς τον προορισμό· στην πραγματικότητα, η WA δηλώνει ρητά [3] ότι οι περιορισμοί της «δεν θα στρέφονται εναντίον οποιουδήποτε κράτους ή ομάδας κρατών και δεν θα εμποδίζουν τις καλόπιστες πολιτικές συναλλαγές».

Τέλος, κανένα από τα καθεστώτα –ούτε οποιοσδήποτε άλλος διεθνής θεσμός– δεν είναι υπεύθυνος ούτε έχει σχεδιαστεί για να ταυτοποιεί και να ελέγχει τις διάφορες τεχνολογίες που έχουν επιτρέψει ολοένα και περισσότερο στις αυταρχικές κυβερνήσεις να διαπράττουν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ίσως το πιο διαβόητο παράδειγμα αυτού του είδους της κακομεταχείρισης έχει διαπραχθεί από την κινεζική κυβέρνηση εναντίον του μειονοτικού πληθυσμού των Ουιγούρων στην [επαρχία] Σιντζιάνγκ. Το Υπουργείο Εμπορίου και το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ έχουν καταδικάσει αυτές τις θηριωδίες. Επιπλέον, το Υπουργείο Εμπορίου έχει επιδιώξει να εμποδίσει τις εξαγωγές σε κινεζικές οντότητες που είναι συνεργοί στην κατασκευή νησιών στην Θάλασσα της Νοτίου Κίνας και να απαγορεύσει τη μεταφορά τεχνολογίας στον στρατό της Κίνας. Ωστόσο, τέτοιες προσπάθειες ήταν μονομερείς, καθιστώντας τις λιγότερο αποτελεσματικές από ένα πολυμερές καθεστώς.

ΕΝΑ ΝΕΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ

Δεδομένων των ελλείψεων των υφιστάμενων καθεστώτων ελέγχου των εξαγωγών, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να ηγηθούν για την θέσπιση ενός νέου [καθεστώτος], κατάλληλου για την παρούσα γεωπολιτική στιγμή - κάτι που κορυφαία στελέχη [4] του Υπουργείο Εμπορίου έχουν ζητήσει τους τελευταίους μήνες. Η εντολή αυτού του νέου καθεστώτος θα πρέπει να είναι να εντοπίζει τα εμπορεύματα και τις τεχνολογίες που σήμερα ξεφεύγουν, καθώς και τους θεσμούς και τα άτομα στα χέρια των οποίων αυτά τα εργαλεία θα μπορούσαν να αποτελέσουν απειλή για την εθνική ασφάλεια, την οικονομική ασφάλεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η δυνατότητα να μπαίνουν στη μαύρη λίστα συγκεκριμένοι αγοραστές υπό συγκεκριμένες συνθήκες είναι απαραίτητη για την αποτροπή παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αφορούν ευρέως διαθέσιμα και γενικά καλοήθη εμπορικά είδη, όπως οι έξυπνες κάμερες κυκλοφορίας και τα έξυπνα κουδούνια πόρτας.

Ως πρώτο βήμα προς ένα τέτοιο καθεστώς, μια μικρή ομάδα τεχνολογικά προηγμένων δημοκρατιών θα μπορούσε να εκδώσει μια κοινή δήλωση, περιγράφοντας τι έχουν ήδη ουσιαστικά συμφωνήσει να πράξουν: να επιβάλλουν παρόμοιους ελέγχους σε είδη που περιλαμβάνονται στο καθεστώς και σε μη καταχωρημένα είδη που έχουν κριθεί κρίσιμης σημασίας για τους οικονομικούς και στρατιωτικούς στόχους [5] της Ρωσίας. Μια τέτοια κίνηση θα εγκαθίδρυε τον πρώτο πολυμερή διακανονισμό της μεταψυχροπολεμικής εποχής για τον περιορισμό των εξαγωγών εμπορικών αγαθών, λογισμικού και τεχνολογίας για στρατηγικούς λόγους, πέρα από εκείνους που διατυπώνονται από τα τέσσερα υπάρχοντα καθεστώτα. Ο πρωταρχικός στόχος αυτών των ελέγχων των εξαγωγών δεν θα πρέπει να είναι να βλάψουν τις οικονομίες των αντιπάλων. Μολονότι αυτό ίσως είναι μια παρενέργεια, πρωταρχικός στόχος θα πρέπει να είναι η επιβολή στρατηγικών καθυστερήσεων στην ικανότητά τους να καινοτομούν σε στοχευμένους τομείς. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους δεν μπορούν να εμποδίσουν χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία από το να εκσυγχρονίσουν τους στρατούς τους ή να καινοτομήσουν στους τομείς υψηλής τεχνολογίας τους, αλλά μπορούν να συνεργαστούν χρησιμοποιώντας τους ελέγχους των εξαγωγών για να δυσκολέψουν την Κίνα και την Ρωσία να επιτύχουν τους στόχους τους.