Η εκδίκηση των ανδροκρατών | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η εκδίκηση των ανδροκρατών

Γιατί οι αυταρχικοί φοβούνται τις γυναίκες*

Δεν είναι σύμπτωση ότι η ισότητα των γυναικών αναστρέφεται την ίδια στιγμή που ο αυταρχισμός βρίσκεται σε άνοδο. Οι πολιτικοί επιστήμονες έχουν από καιρό παρατηρήσει ότι τα πολιτικά δικαιώματα των γυναικών και η δημοκρατία συμβαδίζουν, αλλά έχουν αργήσει περισσότερο να αναγνωρίσουν ότι το πρώτο αποτελεί προϋπόθεση για το δεύτερο. Οι επίδοξοι απολυτάρχες και οι πατριαρχικοί αυταρχικοί έχουν καλό λόγο να φοβούνται την πολιτική συμμετοχή των γυναικών: όταν οι γυναίκες συμμετέχουν σε μαζικά κινήματα, τούτα τα κινήματα είναι τόσο πιο πιθανό να επιτύχουν όσο και πιο πιθανό να οδηγήσουν σε μια περισσότερο ισόνομη δημοκρατία. Με άλλα λόγια, οι πλήρως ελεύθερες, πολιτικά δραστήριες γυναίκες αποτελούν απειλή για τους αυταρχικούς [ηγέτες] και τους ηγέτες που κλίνουν προς τον αυταρχισμό —και έτσι ετούτοι οι ηγέτες έχουν έναν στρατηγικό λόγο να είναι σεξιστές.

Η κατανόηση της σχέσης μεταξύ του σεξισμού και της δημοκρατικής διολίσθησης είναι ζωτικής σημασίας για εκείνους που επιθυμούν να αντεπιτεθούν σε αμφότερα. Οι υφιστάμενοι αυταρχικοί και οι δεξιοί εθνικιστές ηγέτες σε δημοκρατίες υπό αμφισβήτηση είναι συντονισμένοι στην χρήση των ιεραρχικών έμφυλων σχέσεων για να στηρίξουν την εθνικιστική, από πάνω προς τα κάτω, ανδροκρατούμενη εξουσία. Έχοντας πολεμήσει επί μακρόν εναντίον των κοινωνικών ιεραρχιών που εδραιώνουν την εξουσία στα χέρια των λίγων, τα φεμινιστικά κινήματα είναι ένα πανίσχυρο όπλο εναντίον του αυταρχισμού. Όσοι επιθυμούν να αντιστρέψουν την παγκόσμια δημοκρατική παρακμή δεν έχουν την πολυτέλεια να τα αγνοήσουν.

ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ

Οι μελετητές της δημοκρατίας έχουν συχνά πλαισιώσει την ενδυνάμωση των γυναικών ως ένα αποτέλεσμα του εκδημοκρατισμού ή ακόμα και ως μια συνάρτηση του εκσυγχρονισμού και της οικονομικής ανάπτυξης. Ωστόσο, οι γυναίκες απαίτησαν την συμπερίληψη και πολέμησαν για την δική τους εκπροσώπηση και τα συμφέροντα, μέσω φιλόνικων κινημάτων για το δικαίωμα της ψήφου και εκστρατειών για τα δικαιώματα που τελικά ενίσχυσαν γενικά την δημοκρατία. Το φεμινιστικό έργο παραμένει ημιτελές, και η διεύρυνση των δικαιωμάτων των γυναικών που προέκυψε τα τελευταία εκατό και πλέον χρόνια δεν έχει μοιραστεί εξίσου μεταξύ των γυναικών. Όπως έχουν υποστηρίξει επί μακρόν διατομεακοί και αντιαποικιακοί φεμινιστές, τα μεγαλύτερα φεμινιστικά κέρδη έχουν συσσωρευτεί στις γυναίκες της ελίτ, [που είναι] συχνά λευκές και Δυτικές. Ωστόσο, ο πολιτικός ακτιβισμός των γυναικών έχει σαφώς επεκτείνει και οχυρώσει την δημοκρατία -ένα γεγονός που οι αυταρχικοί και οι ανελεύθεροι δημοκράτες κατανοούν διαισθητικά και που εξηγεί τον φόβο τους για την ενδυνάμωση των γυναικών.

Τις τελευταίες επτά δεκαετίες, τα αιτήματα των γυναικών για πολιτική και οικονομική συμπερίληψή τους συνέβαλαν καταλυτικά στις δημοκρατικές μεταβάσεις, ειδικά όταν εκείνες οι γυναίκες ήταν στην πρώτη γραμμή των μαζικών κινημάτων. Οι δημοκρατικές μεταβάσεις στην Ανατολική Ευρώπη, στην Λατινική Αμερική, και στη Νοτιοανατολική Ασία κατά την διάρκεια των δεκαετιών του 1980 και του 1990, ωθήθηκαν εν μέρει από μαζικά λαϊκά κινήματα, στα οποία οι γυναίκες έπαιξαν βασικό ρόλο. Η έρευνά μας δείχνει ότι όλα τα μεγάλα κινήματα αντίστασης κατά τη μεταπολεμική περίοδο -εκείνα που επιδίωκαν να ανατρέψουν εθνικές κυβερνήσεις ή να κερδίσουν την εθνική ανεξαρτησία- διέθεταν γυναίκες σε υποστηρικτικούς ρόλους, όπως παροχή τροφής, στέγης, πληροφοριών, κεφαλαίων, ή άλλων προμηθειών. Αλλά αυτά τα κινήματα διέφεραν ως προς τον βαθμό στον οποίο είχαν γυναίκες ως συμμετέχουσες στην πρώτη γραμμή —εκείνες που συμμετείχαν άμεσα σε διαδηλώσεις, συγκρούσεις με τις Αρχές, απεργίες, μποϊκοτάζ, και άλλες μορφές άρνησης συνεργασίας. Κάποια, όπως το κίνημα υπέρ της δημοκρατίας στην Βραζιλία, στα μέσα της δεκαετίας του 1980, διέθεταν εκτεταμένη συμμετοχή γυναικών: τουλάχιστον οι μισοί από τους συμμετέχοντες στην πρώτη γραμμή ήταν γυναίκες. Άλλα, όπως η εξέγερση του 2006 κατά της μοναρχίας του Νεπάλ, διέθεταν πιο περιορισμένη συμμετοχή γυναικών στην πρώτη γραμμή. Μόνο μια μη βίαιη εκστρατεία κατά την διάρκεια εκείνης της περιόδου φαίνεται να έχει αποκλείσει εντελώς τις γυναίκες: η εξέγερση των πολιτών που ανέτρεψε τον Mahendra Chaudhry από την εξουσία στα [νησιά] Φίτζι το 2000.