Ένα ισχυρότερο αλλά λιγότερο φιλόδοξο ΝΑΤΟ

Παρά την τουρκική ισχυρογνωμοσύνη, φαίνεται όλο και πιο πιθανό η Φινλανδία και η Σουηδία να ενταχθούν σύντομα στο ΝΑΤΟ. Όλο αυτό είναι για καλό. Οι δύο σκανδιναβικές χώρες είναι ένθερμες δημοκρατικές Δυτικές δυνάμεις και έχουν επενδύσει περισσότερα στην άμυνά τους από τα περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ. Η ενσωμάτωση τους θα ενδυναμώσει την συμμαχία στρατιωτικά, διπλωματικά και γεωγραφικά στην Ευρώπη. Επιπλέον, η ένταξη τους θα καταστήσει αδιαμφισβήτητο το ότι η εισβολή του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, στην Ουκρανία ήταν ένα σοβαρό λάθος. Οτιδήποτε κι αν επιτύχει ο Πούτιν επί του εδάφους στην [περιοχή] Ντονμπάς -και ακόμα και αυτό φαίνεται όλο και πιο αμφίβολο- η εξώθηση της Φινλανδίας και της Σουηδίας στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ αποτελεί ένα βαρύ τίμημα. [Ο Πούτιν] ίσως να επιμένει ότι ο πόλεμος άξιζε τον κόπο ανεξαρτήτως αυτού, αλλά οι περισσότεροι Ρώσοι είναι πιθανό να συμπεράνουν ότι τους άφησε σε μια πιο αδύναμη γεωστρατηγική θέση συνολικά.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, και η Σουδή πρωθυπουργός, Μαγκνταλένα Άντερσον, στην [έπαυλη] Harpsund, στην Σουηδία, τον Ιούνιο του 2022. Henrik Montgomery / TT News Agency
----------------------------------------------------

Ωστόσο, υπάρχει ένας σημαντικός όρος που παραβλέπεται. Η ένταξη της Φινλανδίας και, ιδιαίτερα, της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ [2] θα είναι πιθανώς το τελειωτικό χτύπημα για τις αποστολές της συμμαχίας έξω από την Ευρώπη. Η ιδέα για μάχες «εκτός περιοχής [δικαιοδοσίας]» προέκυψε στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου, όταν η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης αφαίρεσε τον αρχικό λόγο ύπαρξης της συμμαχίας. Αλλά τα μέλη του ΝΑΤΟ δεν βιάζονταν να διαλυθούν, αναγνωρίζοντας ότι η συμμαχία τα είχε εξυπηρετήσει καλά. Αντίθετα, πολλοί σε αμφότερες πλευρές του Ατλαντικού άρχισαν να αναλογίζονται σε ποιους άλλους σκοπούς θα μπορούσε αυτή να συνεισφέρει. Έτσι, το «εκτός περιοχής δικαιοδοσίας του ΝΑΤΟ» έγινε το σύνθημα για όσους πίστευαν ότι ένας συνασπισμός που είχε υπηρετήσει τόσο λαμπρά στο να ελέγξει τις Δυτικές ανησυχίες για την ασφάλεια στην Ευρώπη θα μπορούσε να επαναχρησιμοποιηθεί για να αντιμετωπίσει απειλές πέρα από αυτήν.

Αλλά αυτό που φαινόταν τόσο προφανές στην θεωρία δεν λειτούργησε στην πράξη. Τα μέλη του ΝΑΤΟ δεν μπορούσαν κάποιες φορές να συμφωνήσουν στο τι συνιστούσε ζωτικής σημασίας συμφέρον εκτός Ευρώπης. Βρήκαν ακόμη πιο δύσκολο να καταλήξουν σε μια συναίνεση για το πώς να αντιμετωπίσουν τις απειλές στις οποίες όντως συμφωνούσαν, καθώς λίγα από τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ ήταν πρόθυμα ή ικανά να συνεισφέρουν στρατιωτικές δυνάμεις σε αποστολές πέρα από την ήπειρο. Και οι αμήχανες διευθετήσεις διοίκησης και ελέγχου του ΝΑΤΟ, ιδιαίτερα η ανάγκη για συναίνεση σε κάθε σημαντική πολιτική απόφαση, κατέστησαν σχεδόν αδύνατο για το ΝΑΤΟ να λειτουργήσει πραγματικά εκτός Ευρώπης, ανεξάρτητα από το πόσο μεγάλη ήταν η απειλή.

Ο τερματισμός της «εκτός περιοχής [δικαιοδοσίας]» αντίληψης του ΝΑΤΟ ίσως αποδειχθεί ότι δεν είναι κάτι κακό, τουλάχιστον στο μυαλό εκείνων που, μετά το Αφγανιστάν και την Λιβύη, συμπέραναν ότι το κόστος αυτών των εγχειρημάτων υπερβαίνει κατά πολύ τα οφέλη. Αλλά μετατοπίζοντας το γεωγραφικό κέντρο βάρους του ΝΑΤΟ αποφασιστικά προς τα βόρεια και τα ανατολικά, ο κίνδυνος είναι ότι η συμμαχία ίσως χάσει τα ίχνη των απειλών που συγκεντρώνονται στον νότο.

ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΙΚΗ ΑΥΤΟΣΥΓΚΡΑΤΗΣΗ

Η προσθήκη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ [3] είναι πιθανό να σβήσει τις τελευταίες λάμψεις ελπίδας ότι το ΝΑΤΟ θα βγει ξανά εκτός περιοχής [δικαιοδοσίας]. Είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος πολλές σημαντικές στρατιωτικές επιχειρήσεις πέρα από την Ευρώπη στις οποίες θα συμφωνούσαν οι Φινλανδοί ή οι Σουηδοί. Είναι αλήθεια ότι τόσο η Φινλανδία όσο και η Σουηδία έχουν στρατιωτικό προσωπικό που είναι ανεπτυγμένο εκτός των συνόρων τους. Συνεισφέρουν στρατεύματα σε ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ σε όλο τον κόσμο και ήταν παρούσες μαζί με το ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν, μολονότι ως επί το πλείστον υπό την [εκπαιδευτική] ιδιότητα και την ιδιότητα της υποστήριξης. Πιο πρόσφατα, αμφότερες οι χώρες έστειλαν στρατεύματα στο Μάλι και στο Σαχέλ, με την Σουηδία να δεσμεύει ειδικές δυνάμεις στην Επιχείρηση Barkhane υπό την ηγεσία της Γαλλίας, ενώ η Φινλανδία συμμετείχε στην Εκπαιδευτική Αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Μάλι (European Union Training Mission In Mali, EUTM Mali). Αλλά τόσο στο Αφγανιστάν όσο και στο Μάλι, η Φινλανδία και η Σουηδία βρήκαν τις εμπειρίες τους απογοητευτικές, σε βαθμό που η Σουηδία αποσύρθηκε από το Μάλι νωρίτερα φέτος.

Επιπλέον, με την Ρωσία να απειλεί άμεσα τη φινλανδική και σουηδική κυριαρχία στην Βαλτική και στην βορειοανατολική γωνία της σκανδιναβικής χερσονήσου, είναι απίθανο είτε η σουηδική είτε η φινλανδική κυβέρνηση να συμφωνήσουν να δεσμεύσουν σημαντικό αριθμό στρατευμάτων σε μια αποστολή που δεν σχετίζεται άμεσα με τον περιορισμό της ρωσικής απειλής. Οι επιχειρήσεις πέρα από την Ευρώπη θα αποδεικνύονταν πολύ δύσκολο να πείσουν το κοινό σε αμφότερες τις χώρες. Οι Φινλανδοί και οι Σουηδοί μεταπείστηκαν να ενταχθούν στην συμμαχία μόνο αφότου η Ρωσία εισέβαλε [4] στην Ουκρανία, μια κίνηση που δημιούργησε άμεση απειλή για τις πατρίδες τους. Στο μυαλό τους, η συμφωνία [να ενταχθούν] στο ΝΑΤΟ είναι μια καθαρά αμυντική κίνηση, που έγινε για να προστατεύσει τις ανατολικές πτέρυγες των χωρών τους και να κρατήσει την Ρωσία μακριά από τα κράτη της Βαλτικής και την ανατολική Ευρώπη. Το να πειστούν να αναλάβουν μακρινές επιχειρήσεις που δεν έχουν άμεσο αντίκτυπο στην δική τους ασφάλεια αποκλείεται στο άμεσο μέλλον.