Γιατί η Ιαπωνία ανήκει στην AUKUS | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Γιατί η Ιαπωνία ανήκει στην AUKUS

Το Τόκιο έχει αποδείξει την ικανότητά του ως συνεργάτης ασφαλείας
Περίληψη: 

Το Τόκιο είναι εξαιρετικά καλά εξοπλισμένο για να βοηθήσει την Καμπέρα, το Λονδίνο, και την Ουάσιγκτον να αναπτύξουν κρίσιμες αμυντικές τεχνολογίες και να ενισχύσουν την σταθερότητα στην Ασία. Η μετάβαση από την AUKUS στην JAUKUS θα αντιπροσώπευε την φυσική εξέλιξη της ομάδας.

Ο MICHAEL AUSLIN είναι διακεκριμένος ερευνητικός συνεργάτης για την Σύγχρονη Ασία στην έδρα Payson J. Treat στο Ίδρυμα Hoover του Πανεπιστημίου Στάνφορντ και συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο Asia’s New Geopolitics: Essays on Reshaping the Indo-Pacific [1].

Στις 13 Ιουλίου, σχεδόν πέντε μήνες μετά την απρόκλητη επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, το Πεντάγωνο ανακοίνωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν δοκιμάσει επιτυχώς [2] δυο υπερ-υπερηχητικούς (hypersonic) πυραύλους. Μετά από μια σειρά αποτυχιών υπό μεγάλη δημοσιότητα, η επιτυχημένη δοκιμή ήταν ένα σημαντικό βήμα προς την κάλυψη της διαφοράς σε έναν τομέα ανάπτυξης όπλων στον οποίο η Κίνα και η Ρωσία έχουν προχωρήσει. Μόλις επτά εβδομάδες αργότερα, εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων με την Κίνα, η Ιαπωνία ανέφερε τη μεγαλύτερη αύξηση που έχει κάνει ποτέ στις αμυντικές δαπάνες της, συμπεριλαμβανομένων των κεφαλαίων που προορίζονται ρητά για την έρευνα υπερ-υπερηχητικών όπλων. Η ανακοίνωση του Τόκιο ήταν μια έντονη υπενθύμιση ότι οι πολιτικές και οι φιλοδοξίες της Ιαπωνίας σχετικά με την τεχνολογία και την ασφάλεια ευθυγραμμίζονται όλο και περισσότερο με εκείνες της Αυστραλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, και των Ηνωμένων Πολιτειών, των τριών μακροχρόνιων συμμάχων που αποτελούν το τριμερές σύμφωνο ασφαλείας γνωστό ως AUKUS.

31102022-2.jpg

Το ιαπωνικό σκάφος «Mogami» στην Γιοκοσούκα της Ιαπωνίας, τον Σεπτέμβριο του 2022. Kim Kyung-Hoon / Pool / Reuters
----------------------------------------------------------

Όταν η AUKUS ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021, είχε ως αρχικό περιορισμένο στόχο να εξοπλίσει την Αυστραλία με πυρηνικά υποβρύχια. Όμως, καθώς αυτό το πρόγραμμα βρίσκεται σε εξέλιξη και οι χώρες της AUKUS σχεδιάζουν περαιτέρω συνεργασία στην αιχμή της στρατιωτικής καινοτομίας, είναι καιρός να εξεταστεί το ενδεχόμενο επέκτασης της τριμερούς εταιρικής σχέσης ώστε να συμπεριλάβει την Ιαπωνία. Το Τόκιο είναι εξαιρετικά καλά εξοπλισμένο για να βοηθήσει την Καμπέρα, το Λονδίνο, και την Ουάσιγκτον να αναπτύξουν κρίσιμες αμυντικές τεχνολογίες και να ενισχύσουν την σταθερότητα στην Ασία. Η μετάβαση από την AUKUS στην JAUKUS θα αντιπροσώπευε την φυσική εξέλιξη της ομάδας.

ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΤΟΚΙΟ ΕΙΧΕ ΕΞΑΙΡΕΘΕΙ ΠΡΙΝ

Η Ιαπωνία δεν εισήχθη στην AUKUS από την αρχή για διάφορους λόγους. Πρώτον, η Καμπέρα, το Λονδίνο, και η Ουάσιγκτον έχουν στενές και μακροχρόνιες συνεργασίες στον τομέα της ασφάλειας, έχοντας πολεμήσει πλάι-πλάι σε κάθε μεγάλη σύγκρουση από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ιαπωνία, αντιθέτως, για πολύ καιρό συγκρατημένη από τους μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο περιορισμούς της για την χρήση στρατιωτικής ισχύος, δεν είχε την ευκαιρία να αναπτύξει πολυμερείς στρατιωτικές σχέσεις στον ίδιο βαθμό με άλλους συμμάχους των ΗΠΑ. Αυτοί οι περιορισμοί εμπόδισαν επίσης την Ιαπωνία να συμμετάσχει σε σημαντική αμυντική-βιομηχανική συνεργασία με άλλες χώρες, επομένως το Τόκιο δεν έχει εμπειρία στο είδος της συνεργασίας που αποτελεί τον πυρήνα της εταιρικής σχέσης AUKUS. Επιπλέον, δεδομένου ότι η AUKUS δημιουργήθηκε με τον αρχικό στόχο της συμπαραγωγής οκτώ πυρηνοκίνητων επιθετικών υποβρυχίων για την Αυστραλία, η Ιαπωνία -η οποία είναι γνωστή για την στάση της ενάντια στην στρατιωτική πυρηνική τεχνολογία- δεν φαινόταν σαν ένας φυσικός συμμετέχων.

Αυτά τα βασικά δεδομένα έχουν αλλάξει ελάχιστα μέσα στους 13 μήνες από την δημιουργία της AUKUS. Αλλά η μοναδική θέση της Ιαπωνίας -ως η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, η πιο σημαντική φιλελεύθερη δημοκρατία στον Ινδο-Ειρηνικό, και η βασική σύμμαχος της Ουάσιγκτον στην Ασία- αποτελεί ισχυρή αιτιολόγηση για την συμπερίληψή της, ειδικά καθώς η AUKUS σχεδιάζει την επόμενη φάση συνεργασίας της.

Η Ιαπωνία άρχισε να διεκδικεί την ηγεσία της στον Ινδο-Ειρηνικό υπό τον Σίνζο Άμπε, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός της Ιαπωνίας από το 2012 έως το 2020, και δολοφονήθηκε κατά την διάρκεια προεκλογικής συγκέντρωσης τον Ιούλιο του 2022. Η τάση συνεχίστηκε και υπό τον διάδοχο του Άμπε, τον πρωθυπουργό Φούμιο Κισίντα. Για παράδειγμα, μετά την απότομη αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από την Trans-Pacific Partnership το 2017, η ταχεία ιαπωνική διπλωματία έσωσε το σύμφωνο ελεύθερου εμπορίου των 11 μελών. Η Ιαπωνία έδειξε επίσης την δύναμή της στην θαλάσσια ασφάλεια, εμποδίζοντας την δεκαετή προσπάθεια της Κίνας να αποκτήσει τον έλεγχο των νησιών Senkaku (γνωστά στην Κίνα ως νησιά Diaoyu), κάτι που θα έθετε σε κίνδυνο την ελευθερία της ναυσιπλοΐας στην Ανατολική Θάλασσα της Κίνας. Όπως ο Άμπε, ο Κισίντα υποστήριξε σθεναρά ότι η αποτροπή μιας κινεζικής κατάληψης της Ταϊβάν είναι κρίσιμης σημασίας για την ασφάλεια και την σταθερότητα στην Ανατολική Ασία. Ίσως πιο αξιοσημείωτα, η Ιαπωνία, μαζί με την Αυστραλία, την Ινδία, και τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι ένα από τα τέσσερα βασικά μέλη του Τετραμερούς Διαλόγου για την Ασφάλεια, μιας ομάδας που συχνά αναφέρεται ως Quad. Στην πραγματικότητα, ήταν ο Άμπε που πρώτος διατύπωσε το όραμα της Quad για έναν «ελεύθερο και ανοιχτό Ινδο-Ειρηνικό».

Όμως, η Quad [3], παρά την αξιέπαινη πρόοδο στην κυβερνοασφάλεια, τις αναδυόμενες τεχνολογίες, και το διάστημα, έχει διχαστεί στο ζήτημα της αντίθεσης στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, με την Ινδία να αρνείται να συμμετάσχει με τα άλλα μέλη στην επιβολή κυρώσεων ή στην καταδίκη της Ρωσίας. Η AUKUS, εν τω μεταξύ, έχει δώσει προτεραιότητα στην ενότητα και διατήρησε στενή συνεργασία εν μέσω του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία και της αυξημένης στρατιωτικής δραστηριότητας της Κίνας γύρω από την Ταϊβάν, μετά την επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των ΗΠΑ, Νάνσι Πελόζι, τον Αύγουστο στο νησί. Καθώς η Κίνα και η Ρωσία, μαζί με το Ιράν και την Βόρεια Κορέα, υπονομεύουν όλο και περισσότερο την παγκόσμια σταθερότητα, οι φιλελεύθερες χώρες αισθάνονται πιέσεις να ενωθούν ακόμη πιο στενά. Περιφερειακές ομάδες όπως το ΝΑΤΟ και η AUKUS γίνονται πιο κεντρικές για τον συμμαχικό σχεδιασμό ασφάλειας.

Η AUKUS ΕΠΕΚΤΕΙΝΕΙ ΤΙΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ