Η νέα Στρατηγική Εθνικής Άμυνας των ΗΠΑ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η νέα Στρατηγική Εθνικής Άμυνας των ΗΠΑ

Τι προβλέπει για την χρήση πυρηνικών όπλων και πυραυλικών συστημάτων
Περίληψη: 

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Joe Biden, χαρακτήρισε την δεκαετία που διανύουμε αποφασιστική όσον αφορά την διαμόρφωση της νέας παγκόσμιας τάξης, καθώς κατά την διάρκειά της έχουν αρχίσει να συντελούνται δραματικές γεωπολιτικές, τεχνολογικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές αλλαγές. Για την αντιμετώπιση αυτών αλλαγών, ο Λευκός Οίκος δημοσίευσε στις 12 Οκτωβρίου 2022 την Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας, σύμφωνα με την οποία το Αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας εξέδωσε λίγο αργότερα -στις 27 Οκτωβρίου 2022– την Στρατηγική Εθνική Άμυνας, η οποία συνοδευόταν από την Αναθεώρηση Πυρηνικής Διάταξης και την Αναθεώρηση Πυραυλικής Άμυνας. Η παρούσα ανάλυση εξετάζει το περιεχόμενο αυτών των εγγράφων, παρουσιάζοντας κάποιες πρώτες εκτιμήσεις.

Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΥΚΑΚΗΣ είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (Master of Arts) στην «Διακυβέρνηση, Ανάπτυξη και Ασφάλεια στη Μεσόγειο» του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι Αναλυτής του Κέντρου Διεθνών Στρατηγικών Αναλύσεων (ΚΕΔΙΣΑ), Μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛ.Ι.Σ.ΜΕ.) και Ερευνητικός Συνεργάτης του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων, Ασφάλειας & Γεωοικονομίας «ΕΡΜΗΣ».

Ο όρος Στρατηγική (Strategy) αν και προέρχεται από τον χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων υποδηλώνοντας την τέχνη της βέλτιστης αξιοποίησης των μέσων και του προσωπικού που διαθέτει ένας στρατιωτικός Διοικητής με σκοπό την επικράτηση στο πεδίο της μάχης, απέκτησε στην πορεία του χρόνου μια πιο διευρυμένη έννοια, διεισδύοντας στον τομέα των επιχειρήσεων, των οργανισμών, αλλά και των κρατών, όπου πλέον υποδηλώνει την εκπόνηση ενός σχεδίου σύμφωνα με το οποίο όλα τα μέλη αναπτύσσουν την δράση τους με σκοπό την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί από την ιεραρχία τους.

01122022-1.jpg

Η δοκιμαστική έκρηξη της αμερικανικής θερμοπυρηνικής βόμβας Castle Bravo των 15 μεγατόνων ΤΝΤ στην ατόλη Μπικίνι, την 1η Μαρτίου του 1954. Η δοκιμή θεωρήθηκε αποτυχημένη γιατί ήταν υπερδιπλάσιας ισχύος από την υπολογισθείσα, κάτι που οδήγησε σε ραδιενεργή μόλυνση των κατοίκων γειτονικών νησιών. Reuters
--------------------------------------------------------

Η αξία αυτού του εγγράφου σχεδίου, αναδεικνύεται ακόμα περισσότερο σε περιόδους κρίσεων και έντονων αλλαγών, καθώς μέσα σε αυτό αναφέρονται οι κυριότερες προκλήσεις και καθορίζονται οι προτεραιότητες. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων εγγράφων που είδαν το φως της δημοσιότητα κατά το 2022 –ένα έτος ορόσημο για τη διεθνή κοινότητα- αποτελούν η Στρατηγική Πυξίδα (Strategic Compass) της Ευρωπαϊκής Ένωσης [1], το νέο Στρατηγικό Δόγμα του ΝΑΤΟ (NATO 2022 Strategic Concept) [2], και η Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας (National Security Strategy) των ΗΠΑ [3], σύμφωνα με την οποία εκπονήθηκε στην συνέχεια η Στρατηγική Εθνική Άμυνας των ΗΠΑ που θα αναλυθεί παρακάτω.

01122022-2.jpg

Εικόνα 1: Το εξώφυλλο και τα περιεχόμενα της Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας. Πηγή: The White House
-------------------------------------------------------------------

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ

Στις 27 Οκτωβρίου 2022 το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ (U.S. Department of Defense) δημοσίευσε για πρώτη φορά σε ένα ενιαίο έγγραφο τρία αδιαβάθμητα [4] στρατηγικά κείμενα που σχετίζονται με την διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων και την χρήση πυρηνικών/πυραυλικών συστημάτων [5]. Τα κείμενα αυτά ήταν η Στρατηγική Εθνική Άμυνας [National Defense Strategy, NDS)], η Αναθεώρηση Πυρηνικής Διάταξης [Nuclear Posture Review (NPR)], και η Αναθεώρηση Πυραυλικής Άμυνας [Missile Defense Review (MDR)] [6]. Η ενοποίηση των τριών αυτών εγγράφων -σύμφωνα με τον Αμερικανό Υπουργό Άμυνας- πραγματοποιήθηκε για να εξασφαλιστεί η ενότητα των ενεργειών όλων των τμημάτων του Υπουργείου και να αξιοποιηθούν βέλτιστα οι σχετικοί πόροι, ώστε να εξασφαλιστεί η μαχητική ισχύς των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ η οποία διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην επίτευξη της αποτροπής [7].

Το ενοποιημένο αυτό έγγραφο έχει έκταση 80 σελίδων από τις οποίες η Εθνική Στρατηγική (NDS) καταλαμβάνει 23 σελίδες, η Αναθεώρηση Πυρηνικής Διάταξης (NPR) 25 σελίδες, και η Αναθεώρηση Πυραυλικής Άμυνας (MDR) 12 σελίδες, ενώ προλογίζεται από ένα κείμενο 2 σελίδων του Υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ. Ο Lloyd J. Austin III ξεκινάει τον πρόλογό του τονίζοντας τα λόγια του νυν Αμερικανού Προέδρου, σύμφωνα με τον οποίο «[…] ζούμε σε μια αποφασιστική δεκαετία η οποία έχει σημαδευτεί από δραματικές αλλαγές στην γεωπολιτική, την τεχνολογία, την οικονομία και το περιβάλλον» [8] αναφέροντας συνάμα ότι μέσω της εν λόγω Στρατηγικής οι Ηνωμένες Πολιτείες θα είναι σε θέση να προστατέψουν τον αμερικανικό λαό, να προωθήσουν την παγκόσμια ασφάλεια, να αδράξουν νέες στρατηγικές ευκαιρίες, και να υπερασπιστούν τις δημοκρατικές τους αξίες. Τέλος, επισημαίνει ότι η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας (ΛΔΚ) αποτελεί τον βασικό ανταγωνιστή των ΗΠΑ, η αντιμετώπιση της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία βασίζεται στην συνεργασία με συμμάχους και εταίρους, αλλά και πως ο συνηθισμένος τρόπος δράσης του Υπουργείου δεν είναι πλέον αποδεκτός.

Η Στρατηγική Εθνική Άμυνας αποτελείται από 10 επιμέρους τμήματα. Στο πρώτο τμήμα της, την Εισαγωγή (I. Introduction) [9], καθορίζονται τα ζωτικά συμφέροντα των ΗΠΑ, τα οποία περιλαμβάνουν την προστασία της ασφάλειας του αμερικανικού λαού, την εξάπλωση της οικονομικής ευημερίας και των ευκαιριών, και την υλοποίηση και προάσπιση των αξιών του αμερικανικού τρόπου ζωής, συνοψίζοντας τα περιεχόμενα του εγγράφου. Το δεύτερο τμήμα με τίτλο Περιβάλλον Ασφάλειας (II. Security Environment) [10] περιγράφει τις στρατηγικές προκλήσεις ασφάλειας, αναφέροντας ως πρώτη πρόκληση τον Στρατηγικό Ανταγωνισμό με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας η οποία –σύμφωνα πάντα με την NDS– υπονομεύει τις προσπάθειες των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, εκσυγχρονίζοντας τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό [People’s Liberation Army’s (PLA)], επεκτείνοντας τις δραστηριότητές του, και αναπτύσσοντας νέες δυνατότητες διεξαγωγής επιχειρήσεων στο διάστημα, τον κυβερνοχώρο, το ηλεκτρονικό φάσμα, και το πεδίο των πληροφοριών.