Νέα αμερικανική στρατηγική για τις κυρώσεις

Το πρωί της Κυριακής, 27 Φεβρουαρίου, η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Janet Yellen, κάθισε στριμωγμένη σε ένα ασφαλές δωμάτιο με μια ομάδα άλλων ανώτερων αξιωματούχων του Υπουργείου Οικονομικών -συμπεριλαμβανομένου και εμού- για να συζητήσει μια σειρά έκτακτων οικονομικών και χρηματοοικονομικών μέτρων κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Λίγες μέρες νωρίτερα, η Ρωσία είχε εισβάλει στην Ουκρανία, μια κατάφωρη και βίαιη παράβαση του διεθνούς δικαίου. Κατόπιν εντολής του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, το Υπουργείο Οικονομικών είχε ήδη επιβάλει κυρώσεις πλήρους αποκλεισμού σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Ρωσίας, είχε θέσει σε εφαρμογή ελέγχους εξαγωγών σε όλη την Ρωσία για ευαίσθητες τεχνολογίες, είχε επιβάλει κυρώσεις σε μια σειρά ρωσικών ελίτ, και είχε αποφασίσει ότι οποιαδήποτε ρωσική εταιρεία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών θα μπορούσε να αποτελέσει στόχο περαιτέρω κυρώσεων. Αλλά ως απάντηση στην αυξανόμενη επιθετικότητα της Ρωσίας, ο Μπάιντεν μας κάλεσε να λάβουμε περαιτέρω μέτρα για να αποκόψουμε το Κρεμλίνο από τους πόρους που χρειαζόταν για να συνεχίσει τον παράνομο πόλεμο του.

Η ρωσική πρεσβεία, στην Ουάσιγκτον, τον Φεβρουάριο του 2022. Tom Brenner / Reuters
---------------------------------------------------------------

Κατά την διάρκεια του Σαββατοκύριακου πριν από την συνάντηση της Κυριακής, είχαμε συνεργαστεί με τους συμμάχους των ΗΠΑ στην Ασία και την Ευρώπη και τους συναδέλφους μας στο Υπουργείο Εξωτερικών, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, και σε ολόκληρη την κυβέρνηση των ΗΠΑ για να αναπτύξουμε ένα νέο πακέτο ενεργειών: την ακινητοποίηση περιουσιακών στοιχείων της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας, την δημιουργία μιας διεθνούς ομάδας εργασίας για την καταδίωξη και το πάγωμα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων σε όλο τον κόσμο, και την αφαίρεση βασικών ρωσικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από το παγκόσμιο σύστημα ανταλλαγής μηνυμάτων SWIFT. Πολλά από αυτά τα βήματα ήταν απαράμιλλα στην κλίμακα και το εύρος τους. Αλλά αυτό που ήταν πιο σημαντικό ήταν η ταχύτητα με την οποία αυτός ο διεθνής συνασπισμός συνασπίστηκε πίσω από αυτές τις ενέργειες. Μέσα σε τρεις εβδομάδες από τη νέα εισβολή της Ρωσίας [1], περισσότερες από 30 χώρες -συμπεριλαμβανομένης της Αυστραλίας, της Σιγκαπούρης, της Νότιας Κορέας, της Ταϊβάν, και των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του G-7- ενώθηκαν με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να αντιμετωπίσουν την επιθετικότητα της Ρωσίας.

Υπάρχει λόγος για τον οποίο τόσες πολλές χώρες υποστήριξαν αυτές τις κυρώσεις. Το διεθνές οικονομικό σύστημα σήμερα αντανακλά την βασισμένη σε κανόνες χρηματοοικονομική αρχιτεκτονική που οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους οικοδόμησαν συλλογικά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο για να προωθήσουν την ειρήνη, την ευημερία, και την οικονομική ολοκλήρωση. Τούτο το σύστημα σχεδιάστηκε για να κάνει αυτούς τους στόχους αλληλοενισχυόμενους, επιτρέποντας στα συμμετέχοντα κράτη να εμποδίζουν τις χώρες που παραβιάζουν τις αρχές του συστήματος να αποκομίζουν τα οφέλη του. Οι προσπάθειες του Υπουργείου Οικονομικών να αποτρέψει και, αργότερα, να καταστήσει δυσκολότερο για το Κρεμλίνο να διεξάγει αυτόν τον πόλεμο βασίστηκαν στην ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων και εταίρων τους να αξιοποιήσουν τις θέσεις τους στο κέντρο του συστήματος. Δεν είναι τυχαίο ότι ο συνασπισμός περιλαμβάνει τους εκδότες των κύριων μετατρέψιμων νομισμάτων του κόσμου, τα περισσότερα από τα βασικά χρηματοοικονομικά κέντρα του κόσμου, και περισσότερο από το ήμισυ της παγκόσμιας οικονομίας.

Αυτές οι προσπάθειες πετυχαίνουν. Η γενναιότητα και η αποφασιστικότητα του ουκρανικού λαού, με την βοήθεια δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ασφάλεια και οικονομική βοήθεια από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους και εταίρους τους, ήταν πρωταρχικής σημασίας για την γενναία άμυνα της Ουκρανίας ενάντια στην Ρωσία [2]. Αλλά και οι οικονομικές κυρώσεις έπαιξαν κρίσιμο υποστηρικτικό ρόλο. Κατά την διάρκεια των τελευταίων δέκα μηνών, η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοι και εταίροι της έχουν αρνηθεί στα βασικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ρωσίας την πρόσβαση στην υποδομή που τροφοδοτεί το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και αποκόπτει την Ρωσία από τις εισαγωγές και τις προηγμένες τεχνολογίες που είναι απαραίτητες για την σύγχρονη οικονομική παραγωγή.

Η πολυμέρεια υπήρξε καθοριστική για την αποτελεσματικότητα αυτών των οικονομικών μέτρων. Αφού οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν κυρώσεις στην Ρωσία για την εισβολή στην Κριμαία το 2014 [3], η Μόσχα πέρασε οκτώ χρόνια προσπαθώντας να περιορίσει την έκθεσή της στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ, ελπίζοντας να μονώσει την ρωσική οικονομία από τον αντίκτυπο μελλοντικών κυρώσεων των ΗΠΑ. Όμως, παρόλο που η Ρωσία μπόρεσε να μειώσει την έκθεσή της στις Ηνωμένες Πολιτείες και το δολάριο, δεν μπόρεσε να αποφύγει το διεθνές οικονομικό σύστημα και τα άλλα μεγάλα ελεύθερα μετατρέψιμα νομίσματα που αποτελούν τον πυρήνα του – αφήνοντας τη Μόσχα βαθιά ευάλωτη.