Το σημείο καμπής της Τουρκίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το σημείο καμπής της Τουρκίας

Τι θα κάνει ο Ερντογάν για να παραμείνει στην εξουσία;
Περίληψη: 

Για τον Ερντογάν, τα πάντα κινούνται πλέον για τις εκλογές. Μετά από 20 χρόνια αδιαμφισβήτητης διακυβέρνησης, μια ήττα θα είχε σοβαρές συνέπειες για τον ίδιο, την οικογένειά του, τους συντρόφους του, και πολλούς άλλους στο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) που επωφελήθηκαν προσωπικά από την κυριαρχία του και πιθανότατα θα αντιμετωπίσουν ποινική δίωξη.

Ο HENRI J. BARKEY κατέχει την έδρα Bernard L. and Bertha F. Cohen για τις Διεθνείς Σχέσεις στο Πανεπιστήμιο Lehigh.

Σε μια χρονιά που έφερε ανανεωμένη δύναμη και ενότητα στο ΝΑΤΟ, ίσως καμία χώρα δεν έχει αποδειχτεί πιο μπερδεμένη για την συμμαχία από την Τουρκία. Για άλλα μέλη του ΝΑΤΟ, ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έφερε νέα αποφασιστικότητα ενάντια σε έναν κοινό εχθρό και άνοιξε το δρόμο για την επέκταση της συμμαχίας. Ωστόσο, η Τουρκία, αν και είναι μέλος του ΝΑΤΟ, δεν διατηρεί μόνο εγκάρδιες σχέσεις με την Ρωσία˙ έχει επίσης απειλήσει να μπλοκάρει τις υποψηφιότητες της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.

03022023-1.jpg

Ο Τούρκος πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν, στην Άγκυρα, στην Τουρκία, τον Οκτώβριο του 2022. Umit Bektas / Reuters
--------------------------------------------------

Εν τω μεταξύ, η τουρκική κυβέρνηση έχει υπονοήσει ότι ενδέχεται να ξεκινήσει μια νέα χερσαία εισβολή στην βόρεια Συρία για να αντιμετωπίσει τους Σύρους Κούρδους συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών, που δραστηριοποιούνται σε εκείνη την περιοχή. Και ενώ η Τουρκία επιδιορθώνει τους τεταμένους δεσμούς της με πολλές δυνάμεις της Μέσης Ανατολής, συνέχισε να έχει ψυχρές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση και έχει προβεί σε νέες απειλές προς την Ελλάδα. Ίσως πιο απροσδόκητα, μετά από χρόνια προσπαθειών να υπονομεύσει τον Σύρο δικτάτορα, Μπασάρ αλ Άσαντ, η Άγκυρα έχει ξεκινήσει μια προσέγγιση με το καθεστώς στην Δαμασκό, με τη μεσολάβηση της Ρωσίας.

Αυτές οι κινήσεις, αν και αμφιλεγόμενες στην Δύση, είναι γενικά δημοφιλείς στην Τουρκία. Έχουν επίσης ξεκάθαρο σκοπό. Τον Μάιο, ο μακροχρόνιος λαϊκιστής-αυταρχικός ηγέτης της Τουρκίας, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θα αντιμετωπίσει την πιο δύσκολη προσπάθεια επανεκλογής της πολιτικής του καριέρας και η εξωτερική πολιτική έχει γίνει ένας αποτελεσματικός τρόπος για να αποσπάσει την προσοχή των ψηφοφόρων από πολλαπλές κρίσεις στο εσωτερικό. Μετά από χρόνια οικονομικής κακοδιαχείρισης, ο πληθωρισμός της Τουρκίας κορυφώθηκε στο 85% τον Νοέμβριο του 2022, υποχωρώντας κάπως στο 64% τον Δεκέμβριο. Αυτό είναι μακράν το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη, ξεπερνώντας εύκολα την δεύτερη Ουγγαρία με [πληθωρισμό στο] 25%. Τα συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας μειώνονται και το έθνος αντιμετωπίζει ένα αυξανόμενο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών. Ο τουρκικός πληθυσμός είναι όλο και πιο δυσαρεστημένος από την παρουσία 3,6 εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων, τους οποίους η Τουρκία, προς τιμήν της, υποδέχθηκε στην αρχή του συριακού εμφυλίου πολέμου. Υπάρχει επίσης αυξανόμενη κόπωση με την ολοένα και πιο αυταρχική 20ετή διακυβέρνηση του Ερντογάν˙ μια ολόκληρη γενιά δεν γνώρισε άλλον ηγέτη.

Για τον Ερντογάν, τα πάντα κινούνται πλέον για τις εκλογές. Μετά από 20 χρόνια αδιαμφισβήτητης διακυβέρνησης, μια ήττα θα είχε σοβαρές συνέπειες για τον ίδιο, την οικογένειά του, τους συντρόφους του, και πολλούς άλλους στο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) που επωφελήθηκαν προσωπικά από την κυριαρχία του και πιθανότατα θα αντιμετωπίσουν [ποινική] δίωξη. Μια νίκη της αντιπολίτευσης θα αποτελούσε επίσης μια μορφή αλλαγής καθεστώτος, δεδομένου ότι οι ηγέτες της υποστηρίζουν την αποκατάσταση του κοινοβουλευτικού συστήματος της Τουρκίας και τον περιορισμό των προεδρικών εξουσιών. Η αίσθηση ευαλωτότητας του Ερντογάν έχει γίνει τόσο οξυμένη που η κυβέρνηση χρησιμοποίησε τα δικαστήρια για να προσπαθήσει να απαγορεύσει σε έναν ηγετικό δυνητικό υποψήφιο της αντιπολίτευσης, τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, να ακτεβεί στις εκλογές -μια ακραία κίνηση που θα μπορούσε τελικά να γυρίσει σαν μπούμερανγκ.

Οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Ερντογάν και το ΑΚΡ ενδέχεται να χάσουν τις εκλογές, οι οποίες είναι προγραμματισμένες για τις 14 Μαΐου. Για οποιονδήποτε άλλο ηγέτη, τέτοια επίπεδα αντιδημοφιλίας και οικονομικής δυσφορίας μπορεί να σημαίνουν βέβαιη ήττα. Όμως ο Ερντογάν [1] είναι γνωστός για την επιμονή του και την ικανότητά του να κερδίζει τις εκλογές, και έχει καταφέρει να σταθεροποιήσει τα ποσοστά των δημοσκοπήσεων. Δεδομένου του πόσα διακυβεύονται, είναι πιθανό να χρησιμοποιήσει σχεδόν κάθε μέσο για να αποφύγει την ήττα. Όπως υποδηλώνουν οι πρόσφατες κινήσεις του στην εξωτερική πολιτική, έχει επίσης πολλά χαρτιά να παίξει και μπορεί να επιδιώξει να κατασκευάσει μια κρίση —συμπεριλαμβανομένης με την Δύση— για να αλλάξει τις διαθέσεις εγχωρίως. Η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να προετοιμαστούν για μια τέτοια εξέλιξη για να ελαχιστοποιήσουν τις πιθανές ζημιές και πρέπει να έχουν μια στρατηγική για να την αντιμετωπίσουν. Η Τουρκία είναι πολύ σημαντική χώρα για να της επιτραπεί να απομακρυνθεί από την Δυτική επιρροή.

ΟΛΗ Η ΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΟΛΟ ΤΟ ΦΤΑΙΞΙΜΟ

Παραδόξως, σε μια εποχή γεωπολιτικών κραδασμών και συγκρούσεων μεταξύ Ρωσίας και Δύσης, είναι το απρόβλεπτο της εσωτερικής πολιτικής που ανησυχεί περισσότερο τον Ερντογάν. Οι σχέσεις της Τουρκίας με τους γείτονες, τους συμμάχους, και τους αντιπάλους είναι χρήσιμες για να αντισταθμίσουν τις εσωτερικές ελλείψεις. Πάνω από όλα είναι η καταστροφική κατάσταση της τουρκικής οικονομίας. Αν και η αγορά εργασίας είναι σχετικά εύρωστη, το υψηλό ποσοστό πληθωρισμού οφείλεται, εν μέρει, στην επιμονή του Ερντογάν να μειώνει τα επιτόκια αντί να τα αυξάνει. Όπως δήλωσε ανοιχτά ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών, Nureddin Nebati, η ζωή με τον πληθωρισμό είναι προτιμότερη από μια ύφεση που θα προκαλείται από τις ορθόδοξες αυξήσεις επιτοκίων της κεντρικής τράπεζας. Αυτό είναι που ονόμασε ο Νεμπάτι ως «το τουρκικό μοντέλο», το οποίο, κατά τον μυθιστορηματικό του τρόπο, ισχυρίζεται ότι όχι μόνο είναι ευρέως επιτυχημένο αλλά και φθονείται από τον υπόλοιπο κόσμο.