Προβλήματα στην κορυφή του κόσμου

Τα τελευταία χρόνια, τα αμφισβητούμενα σύνορα μεταξύ της Κίνας και της Ινδίας έχουν γίνει τόπος αυξανόμενων εντάσεων. Η κινεζική καταπάτηση [των συνόρων] έχει προκαλέσει συγκρούσεις κατά μήκος των ως επί το πλείστον δύσβατων, ορεινών συνόρων, γνωστών ως Γραμμή Πραγματικού Ελέγχου (Line of Actual Control -LAC), οι οποίες απειλούν να οδηγήσουν σε ολοκληρωτική σύγκρουση μεταξύ των δύο ασιατικών γιγάντων.

Ινδοί στρατιώτες στην Leh, στην Ινδία, τον Σεπτέμβριο του 2020. Danish Siddiqui / Reuters
-----------------------------------------------

Αυτές οι αυξανόμενες εντάσεις επηρεάζουν τις Ηνωμένες Πολιτείες και την στρατηγική τους στον Ινδο-Ειρηνικό. Οι στρατιωτικές εχθροπραξίες μεταξύ των δύο μεγάλων, πυρηνικά εξοπλισμένων χωρών κινδυνεύουν να κλιμακωθούν σε μια πυρκαγιά που θα μπορούσε να εμπλέξει μια τρίτη πυρηνική δύναμη: το Πακιστάν. Μια τέτοια διευρυνόμενη σύγκρουση θα ήταν καταστροφική για την περιοχή, αν και τώρα παραμένει μια μακρινή προοπτική. Το πιθανότερο είναι ότι οι συνοριακές εντάσεις θα συνεχίσουν να σιγοβράζουν καθώς η Κίνα και η Ινδία ενισχύουν τις στρατιωτικές τους δυνατότητες και δημιουργούν υποδομές κατά μήκος των συνόρων. Η Ουάσινγκτον θα πρέπει να βοηθήσει το Νέο Δελχί να αποτρέψει περαιτέρω κινεζικές προσπάθειες να ροκανίσουν το ινδικό έδαφος και να είναι έτοιμη να αντιδράσει γρήγορα σε περίπτωση που τα γεγονότα ξεφύγουν εκτός ελέγχου.

Εάν οι μάχες ενταθούν κατά μήκος της LAC, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να στηρίξουν την Ινδία διπλωματικά και στρατιωτικά, αλλά χωρίς να διατυμπανίζουν αυτήν την βοήθεια. Η Ουάσινγκτον θα μπορούσε να βρει δημιουργικούς τρόπους για να ενισχύσει την θέση του Νέου Δελχί, ακόμη και αν δεν επιδιώξει να μεσολαβήσει στην σύγκρουση. Πρέπει όμως να δώσει σοβαρή προσοχή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν απλώς να αγνοήσουν αυτήν την κλιμακούμενη συνοριακή διαμάχη μέχρι να μετατραπεί σε πλήρη σύγκρουση, ούτε μπορούν να μείνουν εντελώς στο περιθώριο.

ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ ΣΤΑ ΙΜΑΛΑΙΑ

Η σύγχρονη Κίνα και η Ινδία δεν συμφώνησαν ποτέ για την πορεία των κοινών τους συνόρων, συνόρων που κληρονομήθηκαν από την βρετανική αποικιοκρατία και περνούν μέσα από πολλές απομακρυσμένες και σε μεγάλο βαθμό ακατοίκητες εκτάσεις των Ιμαλαΐων. Η διαμάχη εξελίχθηκε σε πόλεμο το 1962, ο οποίος κατέληξε σε μια ηχηρή κινεζική νίκη και την απώλεια εδαφών για την Ινδία. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 έως τα μέσα της δεκαετίας του 2010, τα σύνορα παρέμειναν σχετικά ειρηνικά και οι δύο πλευρές συμμετείχαν σε σποραδικές συνομιλίες για τη μείωση των εντάσεων. Οι δύο χώρες ήλπιζαν να παραμερίσουν την συνοριακή διαμάχη και να επικεντρωθούν σε άλλους τομείς της σχέσης τους. Αλλά το ενδιαφέρον της Κίνας να εδραιώσει την εξουσία της στο Θιβέτ (το οποίο βρίσκεται στην κινεζική πλευρά της LAC) και οι αντιλήψεις της για την ενίσχυση των δεσμών της Ινδίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες οδήγησαν το Πεκίνο να χρησιμοποιήσει πιο έντονη δημόσια ρητορική γύρω στο 2007.

Παράλληλα με τις πιο πολεμοχαρείς δηλώσεις της, η Κίνα άρχισε να προβαίνει σε προκλητικές ενέργειες κατά μήκος της LAC, οδηγώντας σε δύο συγκρούσεις, το 2013 και το 2014, και σε μια μακρά αντιπαράθεση το καλοκαίρι του 2017 στην Doklam, όπου τα σύνορα μεταξύ Μπουτάν, Κίνας, και Ινδίας συγκλίνουν και όπου η Κίνα είχε προσπαθήσει να κατασκευάσει έναν δρόμο. Η ολοκλήρωση αυτού του δρόμου θα έδινε στο Πεκίνο μια επιβλητική στρατιωτική θέση στην περιοχή, επιτρέποντας στον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό της Κίνας να επιβλέπει ένα τμήμα της Ινδίας που είναι γνωστό ως ο Λαιμός του Κοτόπουλου (Chicken’s Neck) -ένας διάδρομος που συνδέει τα βορειοανατολικά κρατίδια της Ινδίας με την υπόλοιπη χώρα. Ευτυχώς, καμία από αυτές τις εμπλοκές δεν είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια ανθρώπινων ζωών.

Αυτό άλλαξε τον Ιούνιο του 2020 στην κοιλάδα του ποταμού Galwan στην Ladakh, στον δυτικό τομέα των συνόρων, όπου 20 Ινδοί στρατιώτες και τουλάχιστον τέσσερις Κινέζοι στρατιώτες σκοτώθηκαν σε μια συμπλοκή σώμα με σώμα. Η σύγκρουση ακολούθησε μια μεγάλη κινεζική στρατιωτική συγκέντρωση την άνοιξη του 2020, με 30.000 στρατιώτες με άρματα μάχης και πυροβολικό σε πέντε διαφορετικές τοποθεσίες κατά μήκος της LAC, μεταξύ άλλων σε περιοχές που η Ινδία περιπολούσε τακτικά. Το Πεκίνο ανέπτυξε επίσης αργότερα μαχητικά και βομβαρδιστικά αεροσκάφη, δυνάμεις πυραύλων, και ραντάρ αεράμυνας σε διάφορα σημεία κατά μήκος των αμφισβητούμενων συνόρων.

Ο κινεζικός και ο ινδικός στρατός έχουν έκτοτε αποσύρει τις δυνάμεις τους από τις πιο αμφιλεγόμενες θέσεις και έχουν δημιουργήσει προσωρινές ζώνες απομόνωσης, αλλά και οι δύο πλευρές διατηρούν μεγάλο αριθμό στρατιωτών κατά μήκος των τεταμένων συνόρων. Μια μεθοριακή σύγκρουση που έλαβε χώρα κοντά στην Tawang, στο ανατολικό ινδικό κρατίδιο Arunachal Pradesh τον Δεκέμβριο του 2022 ήταν μια υπενθύμιση ότι, αν και η πρόσφατη προσοχή έχει επικεντρωθεί στην Ladakh, πολλά άλλα σημεία ανάφλεξης κατά μήκος της μήκους 2.100 μιλίων LAC θα μπορούσαν να ξεσπάσουν σε κρίση ανά πάσα στιγμή.

Το Πεκίνο θέλει να προχωρήσει σε μια ευρύτερη διμερή σχέση με το Νέο Δελχί, ανεξάρτητα από το καθεστώς της συνοριακής τους διαμάχης, αλλά το τελευταίο δεν έχει δείξει κατανόηση. Θέλει να εξαρτήσει την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων από την θέληση της Κίνας να επιστρέψει στις θέσεις κατά μήκος της LAC που υπήρχαν πριν από τον Μάιο του 2020. Το Νέο Δελχί επιμένει ότι οι δύο πλευρές πρέπει ακόμη να διαπραγματευτούν την απομάκρυνση των δυνάμεών τους στις πεδιάδες Depsang, μια περιοχή στο βόρειο τμήμα της LAC, καθώς και στην Charding Nullah νοτιότερα. Οι Ινδοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι η Κίνα θέλει να τους αναγκάσει να αποδεχθούν μια «νέα κανονικότητα» που θα εμποδίζει την Ινδία να περιπολεί σε περιοχές τις οποίες προηγουμένως είχε υπό την κυριαρχία της, με αποτέλεσμα το Νέο Δελχί να παραχωρήσει ουσιαστικά εδάφη που διεκδικεί.